Diễn đàn Kinh tế báo chí 2023: Tăng cường cơ chế đặt hàng tạo nguồn thu đảm bảo cho cơ quan báo chí

Ngày 24-2 tại thành phố Quy Nhơn (tỉnh Bình Định), Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Bình Định và nhà tài trợ Công ty Vinamilk tổ chức Diễn đàn kinh tế báo chí 2023.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: PV

Các đồng chí: Trần Thanh Lâm, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ TT và TT; Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định; Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cùng hơn 100 đại biểu là lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên các quan báo chí Trung ương và địa phương trong cả nước tham dự Diễn đàn. Đây là sự kiện trong chuỗi hoạt động của Dự án Phát triển báo chí Việt Nam giai đoạn 2020-2024.

Diễn đàn Kinh tế báo chí năm 2023 diễn ra 3 phiên thảo luận, với 11 tham luận được các đại biểu, diễn giả, nhà nghiên cứu trình bày liên quan đến các vấn đề, như: Thực trạng kinh tế báo chí, nguồn thu/hoạt động kinh tế trong các cơ quan báo chí hiện nay; những khó khăn, vướng mắc của các cơ quan báo chí trong việc xây dựng và thực thi chính sách liên quan đến cơ chế tài chính, cơ chế tự chủ; chia sẻ kinh nghiệm một số mô hình kinh tế báo chí và gợi mở cho hoạt động kinh tế báo chí ở nước ta.

Đồng chí Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ TT và TT phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: PV

Đánh giá thực trạng kinh tế báo chí hiện nay, Thứ trưởng Bộ TT và TT Nguyễn Thanh Lâm cho biết, trước xu hướng sụt giảm doanh thu ngày càng rõ rệt nhưng các cơ quan báo chí còn lúng túng trong tìm giải pháp để tháo gỡ khó khăn. Tình trạng này có một phần trách nhiệm từ phía cơ quan quản lý trong việc tháo gỡ cơ chế chính sách chưa đủ nhanh và chưa đủ kịp thời. Do đó, Diễn đàn Kinh tế báo chí năm 2023 là cơ hội để các cơ quan báo chí chia sẻ cách làm hay, kinh nghiệm tốt, giúp nền báo chí trong nước tiến về phía trước với tinh thần lạc quan.

Các ý kiến của các đại biểu đại diện cho các cơ quan báo chí và UBND tỉnh Bình Định đều  khẳng định kinh tế báo chí là một vấn đề cấp thiết cần sớm có giải pháp để báo chí Việt Nam phát triển; đặc biệt giúp cho báo chí các địa phương từng bước tự chủ tài chính, có bước phát triển đột phá nhằm thực hiện tốt vai trò, chức năng báo chí cách mạng Việt Nam; là tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân địa phương. Hiện nay, nhiều cơ quan báo chí chưa rạch ròi giữa nhiệm vụ tuyên truyền và truyền thông chính sách. Trên thế giới, truyền thông chính sách là nguồn thu rất lớn của các cơ quan báo chí, thậm chí là nguồn thu quan trọng. Việc chuyển đổi số trong nội tại cơ quan báo chí đang gặp nhiều vấn đề; chuyển đổi số trên mạng xã hội chưa được tất cả cơ quan báo chí chú trọng, một số chỉ cho rằng đó là kênh phát tán chứ chưa chú trọng chính vào môi trường này.

Tình trạng chung của báo chí trong nước hiện nay là nguồn thu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều cơ quan báo chí đang gặp khó khăn khi báo in ngày càng sụt giảm, trong khi vẫn phải đầu tư cho báo điện tử mà không thu được doanh số đáng kể. Truyền hình mất dần doanh thu, nguồn thu quảng cáo bởi các nền tảng mạng xã hội, dẫn đến các cơ quan báo chí thiếu nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng, trang thiết bị và nhân lực.

Tại Diễn đàn, các đại biểu cũng đã đưa ra một số giải pháp cho vấn đề kinh tế báo chí như “chuyển đổi số báo chí” nhằm thay đổi toàn diện hoạt động tòa soạn từ quản trị nhân lực, sản xuất, tối ưu hóa dữ liệu, đến quy trình xuất bản, phân phối nội dung nhằm tạo ra một tòa soạn/tổ hợp báo chí hội tụ đa phương tiện, kết nối thuận tiện với độc giả, bảo đảm vai trò trụ cột trong định hướng thông tin và dư luận xã hội. Chuyển đổi số cũng gắn với phát triển kinh tế số, đa dạng hóa nguồn thu, tăng sức cạnh tranh của cơ quan báo chí với các nền tảng xuyên biên giới...

Các đại biểu cũng đề cập đến vai trò của công nghệ đối với kinh tế báo chí như: thu hút thêm lượng truy cập, giữ chân độc giả, tăng doanh thu quảng cáo và phát triển thêm các mảng doanh thu khác. Đề xuất hợp tác về hạ tầng công nghệ số với cơ quan báo chí. “Cơ chế đặt hàng” báo chí trong việc truyền thông chính sách, đây sẽ là một trong những phương thức thúc đẩy kinh tế báo chí trong thời gian tới, giúp cơ quan báo chí vừa tăng được doanh thu, vừa thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Cần nhìn nhận, thách thức của đơn vị sự nghiệp tự chủ nếu không làm tốt kinh tế báo chí thì hoạt động tòa soạn "èo uột", cứng nhắc, nghèo nàn, rất khó hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, hoàn thành vai trò, vị trí, chức năng của tờ báo. Tờ báo không có sức hấp dẫn và yếu thế, hạn chế vai trò của cơ quan báo chí trên mặt trận văn hóa, tư tưởng. Để cơ quan báo chí có thể làm kinh tế một cách bền vững, lâu dài, tránh tình trạng dựa vào tin “hot”, câu view, thậm chí là phá hoại doanh nghiệp để trục lợi… thì đặt hàng nhiệm vụ từ phía chính quyền sẽ mang lại "hiệu quả kép" vừa có đầu tư, nguồn lực cho tòa soạn, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp; vừa góp phần nâng cao nhận thức thực thi pháp luật, chấp hành pháp luật, sáng kiến pháp luật và bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân…

Kết luận tại Diễn đàn, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm, cho rằng, hầu hết các lãnh đạo cơ quan báo chí trong nước đều trưởng thành từ người làm nội dung hoặc làm kinh tế báo chí tốt. Với tình hình hiện nay, các cơ quan báo chí cần quan tâm xây dựng đội ngũ phát triển kinh tế báo chí, làm quảng cáo… Ban Tuyên giáo Trung ương cam kết sẽ có trách nhiệm tham mưu cho lãnh đạo Đảng trong việc tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các cơ quan báo chí trong nước phát triển. Tới đây, Ban Tuyên giáo Trung ương đề nghị cần có những đợt tập huấn riêng chi tiết theo cách "cầm tay chỉ việc" cho đội ngũ làm công tác tài chính của các báo. Thứ trưởng Bộ TT và TT Nguyễn Thanh Lâm khẳng định, những vấn đề vướng mắc như thuế, đặt hàng… sẽ được Bộ tổng hợp và báo cáo với Ủy ban Văn hóa giáo dục của Quốc hội. “Thời gian tới, khi Thủ tướng ký chỉ thị về tăng cường công tác truyền thông chính sách, các địa phương sẽ bố trí nguồn lực cho truyền thông chính sách, trong đó có đặt hàng báo chí và truyền thông cơ sở”. Hàng tháng, Bộ sẽ tổ chức họp báo, mời các bộ, ngành liên quan cùng tháo gỡ các vướng mắc về kinh tế báo chí./.

Vân Thi