Chung tay ngăn chặn mối nguy học sinh sử dụng thuốc lá điện tử và đồ ăn vặt chứa ma túy

Theo cảnh báo của cơ quan chuyên môn, hiện đang có hàng trăm loại ma túy lưu hành trái phép đa dạng về chủng loại, giá rẻ, dễ cất giấu, sử dụng. Đã có tình trạng ma túy xâm nhập học đường dưới dạng hương liệu thuốc lá điện tử, tẩm trong đồ ăn vặt... Hình thức mua bán, tàng trữ ngày càng tinh vi khiến gia đình, giáo viên và bạn bè khó phát hiện. Nhiều vụ án mạng kinh hoàng xảy ra trong thời gian qua mà đối tượng còn rất trẻ gây án trong trạng thái “ngáo đá”, mất kiểm soát tâm thần, gây bất an trong nhân dân. Do vậy, bảo vệ thế hệ trẻ tránh xa hiểm họa ma túy là một trong những thông điệp được đưa ra trong kế hoạch của Chính phủ, của ngành Giáo dục về công tác phòng, chống tác hại của ma túy đối với học sinh, sinh viên.

Đại diện học sinh Trường THCS Hải Ninh (Hải Hậu) ký cam kết không sử dụng thuốc lá điện tử trước sự chứng kiến của Ban giám hiệu, Ban Công an xã, Trạm y tế, Hội cha mẹ học sinh và học sinh toàn trường. Ảnh: Do cơ sở cung cấp

Mối nguy thuốc lá điện tử và đồ ăn chứa ma túy “tấn công” học đường

Theo một nhà quản lý giáo dục, thuốc lá điện tử như “cạm bẫy hương vị” mà giới trẻ, đặc biệt là học sinh, là những “con mồi” dễ dụ đến vì đánh trúng tâm lý thích thể hiện “cái tôi” của tuổi mới lớn. Thuốc lá điện tử đang dần len lỏi vào các trường học cả ở khu vực thành thị và các vùng nông thôn Qua những lời quảng cáo có “cánh” trên mạng xã hội, đặc biệt là những lời giới thiệu lập lờ như: thuốc lá điện tử không gây nghiện và không hại cho sức khỏe; có tác dụng giúp tăng cường trí nhớ, sảng khoái tinh thần,... giá bán vừa phải và việc mua bán khá dễ, không bị kiểm soát, giám sát nên có học sinh đặt mua về dùng thử. Nhiều em khác thì chỉ nghe qua bạn bè quảng cáo, lôi kéo và muốn thể hiện bản thân trong khi thiếu kinh nghiệm nên đã tìm mua và dùng thử, dẫn đến hậu quả gây ảo giác, có khi gây co giật, hôn mê,...

Thực tế ở các cơ sở y tế lớn trên cả nước đã từng tiếp nhận điều trị cho trường hợp học sinh bị ngộ độc chất ma túy khi hút thuốc lá điện tử. Tại Nam Định, đến thời điểm này chưa phát hiện trường hợp nào ngộ độc ma túy do hút thuốc lá điện tử hoặc ăn thức ăn có chứa ma túy. Tuy nhiên, việc học sinh lén lút sử dụng thuốc lá điện tử, hoặc mang thuốc lá điện tử và dung dịch có chứa chất gây nghiện đến trường đã xuất hiện. Các trường hợp này đã được Ban đạo đức của trường và giáo viên chủ nhiệm kịp thời ngăn chặn và cảnh báo tới gia đình học sinh. Tuy nhiên trường hợp học sinh cất giấu kỹ không bị phát hiện tại trường thì rất khó ngăn chặn khi hết giờ học các cháu hút tại địa điểm cách trường không xa... 

Cùng với thuốc lá điện tử thì hệ thống quán hàng vặt (đồ ăn, nước giải khát) hoạt động quanh khu vực cổng trường với các loại đồ ăn, đồ uống không tem nhãn, thực phẩm nhập khẩu không rõ nguồn gốc, xuất xứ... cũng là mối nguy lớn với học sinh. Thuốc lá điện tử và các đồ ăn vặt có chứa ma túy, chất gây nghiện thường có hình dạng giống các đồ dùng phổ biến, thông dụng như cây son môi, cây bút, móc khóa... để học sinh dễ cất giấu ở bất cứ đâu. Việc mua bán các lại hàng hóa này khá dễ dàng, có thể ở ngay các quán trà sữa, giải khát xung quanh các trường học. 

Cần sự chung tay của gia đình, nhà trường và toàn xã hội

Nhận thức rõ nhiệm vụ, trách nhiệm trong công tác phòng, chống ma túy trong các nhà trường, toàn ngành GD và ĐT đã chỉ đạo quyết liệt với nhiều giải pháp cụ thể từ công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng phòng, chống ma túy cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh trong toàn ngành về những hậu quả, tác hại của thuốc lá điện tử, ma túy núp bóng gây ra. Tuy nhiên, tệ nạn ma túy hiện nay diễn ra ngày càng phức tạp, tinh vi, hình thức xâm nhập vào các trường học ngày càng đa dạng. Vì vậy, công tác phòng chống ma túy trong các nhà trường đòi hỏi phải được thực hiện một cách quyết liệt, mạnh mẽ, bài bản và thống nhất hơn nữa.     

Ngày 26-10-2022, Công an thành phố Nam Định đã có Công văn số 1826/CATP-CSKT về việc phối hợp tăng cường công tác phổ biến kiến thức pháp luật, tuyên truyền tác hại của thuốc lá điện tử tại các cơ sở giáo dục (CSGD); ngày 11-11-2022, Sở GD và ĐT đã ban hành Công văn 1779/SGDĐT-GDCTHSSV gửi các đơn vị trực thuộc về việc tăng cường công tác phổ biến kiến thức pháp luật, tuyên truyền tác hại của thuốc lá điện tử trong các CSGD. Sở Y tế cũng đã có văn bản gửi các sở, ban, ngành thành viên Ban Chỉ đạo an toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh và UBND các huyện, thành phố đề nghị triển khai một số biện pháp ngăn chặn, phòng ngừa ngộ độc ma túy có trong thuốc lá điện tử và một số loại quà vặt mua bán qua mạng theo chỉ đạo của Bộ Y tế. Đặc biệt, trong các văn bản đều nhấn mạnh: Tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật, hậu quả, tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử tới học sinh THCS, THPT dưới nhiều hình thức và lồng ghép vào các hoạt động giáo dục của nhà trường; Phối hợp với công an, các ngành liên quan tại địa phương và cha mẹ học sinh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quản lý, giáo dục, kiểm tra, ngăn ngừa học sinh sử dụng thuốc lá điện tử. 

Thực hiện các văn bản chỉ đạo của cơ quan chức năng, một số CSGD đã có cách làm hay, sáng tạo. Trường THCS Hải Ninh (Hải Hậu) đã phối hợp Trạm Y tế xã lồng ghép trong buổi “Sinh hoạt dưới cờ” nội dung tuyên truyền với chủ đề: Tuyên truyền “Tác hại của thuốc lá điện tử” và ký cam kết “Không sử dụng thuốc lá điện tử” cho toàn thể học sinh nhà trường. Tại buổi tuyên truyền, ký cam kết, 356 học sinh và 23 cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường đã được nghe bác sĩ của Trạm Y tế xã tuyên truyền về mức độ nguy hiểm, tác hại và ảnh hưởng của việc sử dụng (hút) thuốc lá điện tử đối với sức khoẻ con người nói chung và học sinh nói riêng. Cả 356 học sinh nhà trường đã ký cam kết thực hiện nghiêm các nội dung: Không sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, các loại thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng; Không sử dụng các loại thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng; Tự giác nộp các loại thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng (do bất cứ nguồn nào mà có) cho nhà trường để tiêu hủy theo quy định; Khi phát hiện các tập thể, cá nhân vi phạm các quy định về quản lý và sử dụng các loại thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng có trách nhiệm báo cáo ngay với nhà trường, giáo viên chủ nhiệm để kịp thời xử lý. Thầy Đàm Văn Dũng, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Tại buổi cam kết, nhà trường đã yêu cầu các em học sinh nâng cao cảnh giác, không tin và nghe theo những lời quảng cáo trên các trang mạng xã hội; không rủ rê, lôi kéo bạn bè buôn bán và hút thuốc lá điện tử, hạn chế ăn quà vặt vì không thể lường hết được những dạng ma túy mới núp bóng các loại kẹo, nước ngọt... Việc cấm học sinh sử dụng, buôn bán thuốc lá và thuốc lá điện tử sẽ được nhà trường đưa vào nội quy với biện pháp cộng/trừ điểm thi đua giữa các chi đội, nếu phát hiện hút, buôn bán thuốc lá và thuốc lá điện tử không chỉ bản thân học sinh đó sẽ bị hạ bậc hạnh kiểm mà tập thể lớp cũng bị hạ bậc thi đua”. Quy định trách nhiệm liên đới như vậy để tạo dư luận tập thể cùng đấu tranh, phòng chống, ngăn chặn ma túy núp bóng thức ăn vặt, thuốc lá điện tử... xâm nhập học đường.

Để tăng cường phòng, chống ma túy trong trường học, mới đây, ngày 3-2, Bộ GD và ĐT đã ban hành Quyết định 356/QĐ-BGDĐT phê duyệt Dự án “Tăng cường năng lực phòng, chống ma túy trong trường học đến năm 2025” chỉ đạo các Sở GD và ĐT các địa phương xây dựng kế hoạch để thực hiện. Bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, các nhà trường và gia đình cần thường xuyên quan tâm, quản lý chặt chẽ học sinh, con em mình để phát hiện những dấu hiệu thay đổi bất thường trong sinh hoạt, cảnh báo những nguy cơ sa ngã vào sử dụng thuốc lá điện tử, chất gây nghiện..., giúp các em tránh xa thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử có chứa ma túy độc hại./.

Vân Giang