Chuẩn bị cho sản xuất vụ xuân năm 2012 trong điều kiện rất nhiều khó khăn: thời tiết biến đổi bất thường, hạn, mặn ở các cửa sông dâng cao, mất ải, giá cả vật tư nông nghiệp, nhất là giống lúa tăng cao… nhưng toàn tỉnh đã và đang tập trung khắc phục, quyết tâm giành thắng lợi toàn diện vụ lúa xuân năm 2012.
I - Tập trung khắc phục khó khăn
Thời tiết diễn biến bất thường, trái quy luật, nhất là 2 trận mưa lớn trong tháng 11-2011 đã làm chậm thu hoạch vụ mùa 10-15 ngày, gây khó khăn cho việc mở rộng diện tích cây vụ đông và làm chậm khâu cày lật đất. Ở các huyện phía nam tỉnh như Giao Thuỷ, Xuân Trường, Hải Hậu, Nghĩa Hưng, do mưa to đất ướt, đất dai không cày ải được. Nếu mọi năm đến trung tuần tháng 12, các huyện đã cày lật đất xong để phơi ải thì năm nay, đến trung tuần tháng 1-2012 toàn tỉnh mới cày được 94% diện tích. Mất ải, mất “một giỏ phân”, mặt khác đất dai phải làm dầm dẫn đến công làm đất tăng lên nhưng ruộng không nhuyễn, các chất hữu cơ trong đất như gốc rạ, rơm… không hoai mục được và các khí độc trong đất tồn dư nhiều là nguyên nhân gây các bệnh về rễ lúa... Hạn hán vẫn là nỗi lo thường trực hàng chục năm nay cho việc lấy nước sản xuất vụ xuân. Mặc dù các Cty TNHH một thành viên KTCTTL các huyện phía nam tỉnh như Nam Ninh, Xuân Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng đã chủ động lấy nước sớm ngay từ ngày 5-1-2012 nhưng mực nước thấp và nước mặn lấn sâu nên hầu như không lấy được nước. Trong các ngày từ 13 đến 17-1-2012 trên sông Hồng nước mặn lên tới cống Hạ Miêu II, cách biển 25km với độ mặn đo được trên dưới 5%o, các thủ cống túc trực, liên tục đo độ mặn cũng chỉ mở cống lấy nước vào mương được trên dưới 2 giờ mỗi ngày. Cống Ngô Đồng là cống lấy nước chính cho khu vực huyện Giao Thuỷ nhưng suốt từ ngày 14 đến 18-1-2012 hoàn toàn không mở cống lấy nước được vì độ mặn rất cao thậm chí lên tới 21,7%o trong ngày 14-1. Ở sông Ninh Cơ nước mặn cũng lên đến cống Thốp, cách biển 28km nên trước ngày 18-1-2012 các cống trong hệ thống đều không lấy được nước vào kênh. Tất cả các hệ thống lấy nước bằng thủy triều trước khi nước xả chống hạn của các hồ thủy điện về đều không lấy được nước và đều phải chờ đến ngày 19-1.
 |
| Che phủ ni-lon chống rét cho mạ tại xã Yên Thắng (Ý Yên). |
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, vụ xuân năm nay rét hơn trung bình nhiều năm: rét đậm, rét hại tập trung vào cuối tháng 1, đầu tháng 2-2012. Thực tế đợt rét cuối tháng 1 kéo dài hàng chục ngày, có ngày nhiệt độ xuống dưới 100C, đến ngày 29-1 vẫn rét đậm mà theo lịch gieo cấy do Sở NN và PTNT chỉ đạo từ ngày 26-1 đến 5-2 tất cả các địa phương tổ chức gieo xong mạ để đảm bảo cấy đúng trong khung thời vụ tốt nhất. Một khó khăn nữa là, giá vật tư nông nghiệp tăng cao kể cả phân bón và giống cây trồng… Đặc biệt là giống lúa lai đều có giá 60-120 nghìn đồng/kg. Thấp nhất là 2 giống lúa lai nội TH3-3 và CT16 có giá 60-70 nghìn đồng/kg, cao nhất là giống lúa lai TX111 giá lên đến 120 nghìn đồng/kg; các giống lúa thuần có giá rẻ hơn như KD18, VHC, Ải 32… giá 18-20 nghìn đồng/kg, Bắc Thơm số 7 giá 21-22 nghìn đồng/kg…
Lường trước được khó khăn, ngay từ đầu tháng 11-2011, UBND tỉnh đã phát động chiến dịch làm thủy lợi nội đồng và đẩy nhanh tiến độ cày lật đất phục vụ sản xuất vụ xuân năm 2012. Nhiều huyện như Nam Trực, Trực Ninh, Hải Hậu, Nghĩa Hưng… đã ra quân làm thủy lợi nội đồng ngay từ trung tuần tháng 11 và đến cuối tháng 11-2011 tất cả các huyện, thành phố trong toàn tỉnh đều ra quân làm thủy lợi nội đồng. Đặc biệt trong chiến dịch làm thủy lợi nội đồng năm nay cơ giới được đưa vào đào đắp, nạo vét nhiều nên đạt hiệu quả cao và chất lượng các công trình tốt hơn. Đến ngày 11-1-2012 toàn tỉnh đã làm mới và sửa chữa 20 cống dưới đê; 148 cống điều tiết, cống cấp II; 2.070 cống, đập cấp III; kiên cố 74 kênh các cấp với tổng chiều dài gần 42km. Tổng khối lượng đào đắp đạt 4.563.615m3, bằng 124,43% kế hoạch; trong đó khối các Cty TNHH một thành viên KTCTTL thực hiện 1.877.559m3, đạt 114,59% kế hoạch và khối các huyện, thành phố thực hiện 2.686.056m3, đạt 132,38% kế hoạch. Nhiều Cty và địa phương thực hiện khối lượng đào đắp lớn và vượt cao như Cty TNHH một thành viên KTCTTL Xuân Thủy thực hiện 357.515m3, vượt 26% so với kế hoạch; Cty TNHH một thành viên KTCTTL Hải Hậu thực hiện 619.534m3, vượt 24% so với kế hoạch; Cty TNHH một thành viên KTCTTL Vụ Bản đúc 2.118m3 bê tông, vượt 161% so với kế hoạch; huyện Giao Thuỷ đào đắp 469.687m3 đất, vượt 155% so với kế hoạch; huyện Xuân Trường đào đắp 223.490m3 đất, vượt 80% so với kế hoạch… Trong chiến dịch làm thủy lợi nội đồng, các địa phương kết hợp làm giao thông phục vụ cơ giới hóa nông nghiệp và hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Toàn tỉnh đã đắp được 1.170 tuyến đường, đạt 157% kế hoạch với tổng chiều dài 862.908m, đạt 103% kế hoạch; tổng khối lượng đào đắp 1.614.486m3, đạt 110% kế hoạch. Do làm tốt công tác thủy lợi nội đồng nên mặc dù hạn, nước mặn lấn sâu nhưng khi Chính phủ chỉ đạo các hồ thủy điện xả nước chống hạn, các Cty TNHH một thành viên KTCTTL đã tổ chức túc trực 24/24 giờ trong ngày để lấy nước kể cả những ngày Tết Nguyên đán nên đến ngày 27-1-2012 toàn tỉnh đã có 64 nghìn ha đủ nước, đạt 82% tổng diện tích cấy lúa xuân năm 2012. Trong đó 4 huyện là Trực Ninh, Xuân Trường, Hải Hậu và Nghĩa Hưng có 100% diện tích đã đủ nước ngay trong đợt đầu lấy nước. Huyện Giao Thuỷ diện tích đủ nước đã đạt 92%, chỉ còn 8% là vùng cao thuộc khu vực cửa Ba Lạt phải bơm tát bằng động lực là chưa đủ nước, nhưng nguồn nước cho bơm tát đã đủ. Đến ngày 27-1-2012, các huyện tưới tiêu nước bằng động lực, diện tích đã đủ nước cho làm đất cũng đã đạt 42-86%. Từ ngày 28-1-2012, Cty TNHH một thành viên KTCTTL Bắc Nam Hà và các Cty TNHH một thành viên KTCTTL Ý Yên, Mỹ Thành, Vụ Bản đồng loạt bơm lấy nước nên đến nay cơ bản đủ nước. Ngoài ra, nước lấy trong đợt này còn được đưa vào dự trữ tại các mương chìm, hồ, ao… tạo đủ nguồn bơm tát phục vụ cho các địa phương làm đất. Nhiều xã ven biển có nước để thau chua, rửa mặn nhưng rất tiết kiệm và được các Cty TNHH một thành viên KTCTTL kiểm soát chặt chẽ. Nhờ có sự nỗ lực lớn của các Cty TNHH một thành viên KTCTTL bám sát, tranh thủ lấy nước trong các ngày Tết Nguyên đán và làm tốt công tác làm thủy lợi nội đồng vụ đông xuân 2011-2012 nên đến nay cơ bản 77.800ha cấy lúa xuân của toàn tỉnh đã đủ nước cho làm đất.
Để giải quyết khó khăn về cung ứng giống lúa cấy vụ xuân năm nay, nhằm bảo đảm cơ cấu, ngay từ đầu tháng 1-2012 Sở NN và PTNT đã tổ chức hội nghị với các doanh nghiệp cung ứng giống lúa, lãnh đạo UBND, trưởng Phòng NN và PTNT các huyện, thành phố để bàn về cung ứng và yêu cầu các địa phương, các doanh nghiệp bảo đảm đủ giống theo cơ cấu đã định, đồng thời công bố giá bán từng giống lúa tại các địa phương. Sở NN và PTNT cũng chỉ đạo cụ thể về cơ cấu giống lúa gieo cấy, các giống lúa lai, lúa thuần, thời vụ, phương thức gieo mạ và ngày gieo sạ hàng cho các địa phương để các địa phương yêu cầu các Cty cung ứng đúng, đủ và kịp thời gian; thực hiện cung ứng giống lúa theo nguyên tắc các doanh nghiệp, cửa hàng, đại lý chỉ cung ứng những giống lúa theo cơ cấu chỉ đạo của tỉnh, của Sở NN và PTNT. Tập trung cung ứng giống thông qua hệ thống dịch vụ HTXNN và các đại lý cấp I. Khi cung ứng giống qua hệ thống dịch vụ HTXNN phải ký hợp đồng mua bán và ký bảo hành chất lượng giống cho các hộ nông dân đến cuối vụ sản xuất; có cơ chế bán hàng trả chậm cho các HTXNN gặp khó khăn về vốn; bảo đảm đầy đủ hồ sơ đi kèm từng lô giống theo đúng quy định… Đến nay, các Cty giống cây trồng trên địa bàn đã cung ứng đủ, đúng số lượng, chủng loại giống cho các địa phương gieo cấy theo yêu cầu.
Vượt qua khó khăn về thời tiết, khí hậu, hạn hán… đến ngày 27-1-2012 các địa phương trong tỉnh đã cơ bản chuẩn bị tốt các điều kiện phục vụ gieo cấy vụ xuân năm 2012 bảo đảm đủ nước, cày cơ bản xong, nhiều địa phương tranh thủ bừa lồng đạt trên dưới 30% diện tích và đã gieo được 376ha mạ, bằng 5% diện tích cấy. Tất cả các địa phương đang tập trung cho công tác làm đất, gieo mạ đúng kỹ thuật và bảo vệ tốt để đủ mạ cấy trong khung thời vụ tốt nhất theo chỉ đạo của tỉnh./.
(Còn nữa)
Bài và ảnh: Tất Thắc
