Xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập

Đại hội XIII của Đảng tiếp tục xác định “nâng cao chất lượng nguồn nhân lực” là một trong các khâu đột phá chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, giai đoạn 2021-2030; đồng thời chỉ đạo “Đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế”. Thực hiện Nghị quyết Đại hội, những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng, các địa phương triển khai đồng bộ công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Giáo viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Nam Định tham gia Hội giảng Nhà giáo giáo dục nghề nghiệp tỉnh lần thức VII năm 2023.

Theo số liệu của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB và XH), toàn tỉnh có 1 triệu 80 nghìn người trong độ tuổi lao động, chiếm gần 60% dân số. Hàng năm có từ 8-10 nghìn người bước vào độ tuổi lao động. Hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thời gian qua, các sở, ban, ngành và địa phương trong tỉnh đã tổ chức phổ biến, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vai trò quan trọng của nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao trong phát triển kinh tế - xã hội; tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Nhà nước về công tác đào tạo nghề, nhất là đối với lao động nông thôn, đối tượng chính sách, lao động thuộc hộ nghèo; đẩy mạnh công tác tư vấn, hướng nghiệp, phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS và THPT. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) tổ chức quảng bá, tư vấn học nghề và việc làm cho người lao động; vận động người dân tham gia học nghề, kỹ năng nghề, đáp ứng nhu cầu, yêu cầu của thị trường lao động. Bên cạnh đó, tỉnh tiếp tục quan tâm đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ sở dạy nghề; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên, đồng thời chỉ đạo triển khai thực hiện tốt công tác dạy nghề cho người lao động.

Toàn tỉnh đã có 32 cơ sở GDNN, gồm: 6 trường cao đẳng, 5 trường trung cấp, 15 trung tâm GDNN và 6 cơ sở tham gia hoạt động GDNN, phân bổ ở các huyện, thành phố, với quy mô đào tạo đạt 35.200 người/năm. Đội ngũ giáo viên dạy nghề thường xuyên được tỉnh quan tâm, bổ sung về số lượng, nâng cao về chất lượng với 1.582 giáo viên dạy nghề, trong đó: giáo viên có trình độ tiến sĩ, thạc sĩ chiếm 28,2%; giáo viên có trình độ đại học chiếm 55,2%; 100% nhà giáo có nghiệp vụ sư phạm; 71,4% nhà giáo có trình độ kỹ năng nghề đảm nhiệm dạy thực hành và tích hợp; trình độ ngoại ngữ, tin học chiếm 90% và 92,5%. Ngoài ra, các cơ sở GDNN thường xuyên ký hợp đồng thỉnh giảng với giáo viên của các trường đại học, cán bộ khoa học của các trung tâm khuyến công, khuyến nông, khuyến ngư, phòng nông nghiệp các huyện, các nghệ nhân tại các làng nghề La Xuyên, Tống Xá (Ý Yên), Hải Minh (Hải Hậu), Vân Chàng, Nam Giang (Nam Trực), Xuân Tiến (Xuân Trường)... tham gia dạy nghề cho lao động nông thôn. Các ngành nghề đào tạo ngày càng được mở rộng theo nhu cầu xã hội và được chú trọng nâng cao về chất lượng.

Theo thống kê, hiện trên địa bàn tỉnh đang thực hiện đào tạo khoảng 120 ngành nghề các lĩnh vực: kỹ thuật, công nghệ, xây dựng, nông nghiệp, nghệ thuật, thương mại, du lịch, y tế, kế toán, thông tin, giao thông vận tải... ở cả 3 cấp trình độ. Trong đó, 31 ngành nghề thế mạnh của tỉnh được Bộ LĐ-TB và XH đầu tư là ngành nghề trọng điểm (gồm: 6 ngành nghề cấp độ quốc tế; 5 ngành nghề cấp độ khu vực ASEAN; 20 ngành nghề cấp độ quốc gia) với quy mô đào tạo khoảng 2.000 người/năm. Hàng năm, các cơ sở GDNN đều rà soát, đổi mới, hoàn thiện chương trình đào tạo, tăng cường công tác biên soạn đề cương bài giảng, giáo trình phù hợp với đối tượng người học. Tăng cường các giờ giảng thực hành, tích hợp; duy trì thường xuyên hoạt động dự giờ, tổ chức hội giảng cấp khoa, cấp trường và tích cực tham gia hội giảng cấp tỉnh. Để học viên khi tốt nghiệp ra trường nhanh chóng tiếp cận với thực tế, các trường luôn quan tâm đến các điều kiện thực hành, thực tập của học sinh; trang bị cho người học có kỹ năng thành thạo và phù hợp với nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp; gắn kết với doanh nghiệp trong đào tạo và giải quyết việc làm. Nhờ đó, tỷ lệ lao động có việc làm, hoặc có năng suất, thu nhập cao hơn từ nghề đã học đạt trên 85%. Tiêu biểu như Trường Cao đẳng Kinh tế và Công nghệ Nam Định, có quy mô đào tạo 4.800 học sinh, sinh viên, đào tạo nhân lực có trình độ chuyên môn kỹ thuật ở cả 3 cấp trình độ (cao đẳng, trung cấp, sơ cấp) đối với các ngành nghề thế mạnh của tỉnh như: May, Cơ khí chế tạo, Điện - Điện tử, Công nghệ thông tin  - truyền thông, Kỹ thuật nông nghiệp... đã góp phần thực hiện Chiến lược quy hoạch, xây dựng nền kinh tế tỉnh Nam Định phát triển nhanh, bền vững, cơ cấu chuyển dịch theo hướng tích cực; xây dựng thành phố Nam Định thành trung tâm vùng Nam đồng bằng sông Hồng theo Quyết định 2341/QĐ-TTg ngày 2-12-2018 của Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Trường Cao đẳng Kinh tế và Công nghệ Nam Định và Trường Cao đẳng nghề số 20 (thuộc Bộ Quốc phòng) trên địa bàn tỉnh là 2 trường được Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh bổ sung Đề án Phát triển trường cao đẳng chất lượng cao đến năm 2025.

Kết quả tuyển sinh đào tạo của các cơ sở GDNN trên địa bàn tỉnh tăng lên hàng năm, từ 31,4 nghìn người (năm 2016) lên 35,2 nghìn người (năm 2023), nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề năm 2023 ước đạt 77%. Tỷ lệ lao động có việc làm, hoặc có năng suất, thu nhập cao hơn từ nghề đã học đạt trên 85%, góp phần nâng tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên, lao động có việc làm qua đào tạo, thu nhập lao động nông thôn tăng, tạo điều kiện cho các địa phương hoàn thành một số tiêu chí xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. Đặc biệt, người lao động được trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp đã đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp, góp phần hình thành và phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, các khu kinh tế trọng điểm, đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực.

Hiện nay, tỉnh Nam Định đang phát triển nhanh về kinh tế - xã hội, đòi hỏi chất lượng nguồn nhân lực cũng phải nâng cao để đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 142/KH-UBND, ngày 30-10-2023 thực hiện Chương trình hành động số 36-CTr/TU ngày 10-7-2023 của Ban TVTU về việc thực hiện Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 4-5-2023 của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nhằm tạo đột phá về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, có kỹ năng nghề. UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng, các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của các tầng lớp nhân dân về ý nghĩa của việc học nghề, tầm quan trọng của kỹ năng lao động và cơ hội việc làm, thu nhập ổn định. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về GDNN. Đẩy mạnh chuyển đổi số, hiện đại hóa cơ sở vật chất, thiết bị đào tạo và đổi mới chương trình, phương thức đào tạo; phát triển đội ngũ nhà giáo, người dạy nghề và cán bộ quản lý GDNN, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Gắn chặt chẽ GDNN với doanh nghiệp và thị trường lao động. Thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao có trình độ đại học, sau đại học và đào tạo nghề có trình độ chuyên môn kỹ thuật về làm việc. Có chính sách đào tạo, thu hút, bồi dưỡng, trọng dụng nhân tài; huy động nguồn lực của cả hệ thống chính trị trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực./.

Bài và ảnh: Minh Tân