Hiệu quả mô hình phân loại rác thải tại nguồn ở Xuân Trường

Để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường từ rác thải và xử lý lượng rác thải khoa học, hiệu quả trong nhân dân, thời gian qua huyện Xuân Trường đã tăng cường triển khai các giải pháp phân loại rác thải tại nguồn góp phần vào công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn.

Ông Bùi Văn Hiếu, thôn Ngọc Liên, xã Xuân Hòa thực hiện phân loại rác thải tại nguồn.

Những năm qua, gia đình ông Bùi Văn Hiếu, thôn Ngọc Liên, xã Xuân Hòa đã thực hiện hiệu quả việc phân loại, xử lý rác thải tại gia đình. Đối với rác thải sinh hoạt nhựa, giấy vụn để bán tái chế, những loại rác thải hữu cơ như vỏ trái cây, rau, lá cây, cỏ dại, thức ăn thừa... được ủ thành phân bón cho khu vườn cây ăn quả của gia đình. Thói quen này được gia đình ông Bùi Văn Hiếu thực hiện từ khi UBND xã Xuân Hòa tổ chức phát động chương trình phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nhà. Thông qua chương trình, gia đình ông và những gia đình khác được tuyên truyền về ảnh hưởng của môi trường đối với sức khỏe. Ông Bùi Văn Hiếu cho biết: “Trước kia gia đình tôi hay để rác chung, vừa mất vệ sinh, các loại rác như giấy vụn, nhựa không được tái chế lại khó phân hủy. Thực hiện phân loại rác thải, chúng tôi chỉ mất thêm một chút công sức phân loại nhưng có thể tận dụng được nguồn rác để tái sử dụng”. Với quy trình ủ phân vi sinh đơn giản, chỉ cần xây hố ủ bằng gạch tại góc vườn, có nắp đậy chuyên dùng để ngăn triệt để mùi hôi bay ra ngoài, tránh ruồi muỗi. Rác hữu cơ sau thu gom vào hố ủ được trộn cùng chế phẩm men vi sinh, chuyển hóa thành các chất mùn tơi xốp, sau 2-3 tháng có thể dùng để bón cây. Thực hiện quy trình ủ phân này vừa bảo vệ môi trường, vừa có lượng phân rất tốt cho cây trồng. Nhờ sử dụng phân vi sinh, vườn cây ăn quả và rau màu hơn 100m2 của gia đình ông phát triển tốt. Hiện xã Xuân Hòa có 9 thôn với lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên 4 tấn/ngày. 

Để nâng cao ý thức người dân, xã Xuân Hòa yêu cầu các thôn thường xuyên hướng dẫn các gia đình hình thành thói quen phân loại rác ngay tại nhà; đồng thời nâng cao tuyên truyền bảo vệ môi trường qua các hình thức tư vấn, lồng ghép trong các buổi sinh hoạt đoàn thể như: Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân... để vận động người dân tự giác tham gia vệ sinh môi trường quanh khu vực sinh sống. Mỗi người một việc, thu gom, phân loại rác, quét dọn, trồng hoa... tạo cảnh quan đường làng, ngõ xóm. Thông qua các buổi tổng vệ sinh đã từng bước nâng cao trách nhiệm người dân trong việc giữ gìn môi trường. Đến nay, không gian làng quê thoáng đãng, sạch đẹp hơn hẳn, không còn cảnh vứt rác ven đường hay rác thải chất thành các bao tải chờ thu gom. Việc thực hiện thu gom, phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình đã đạt hiệu quả cao. Người dân đã thay đổi thói quen bỏ tất cả các loại rác lẫn với nhau đem đi xử lý trong sinh hoạt hàng ngày. Mặt khác, thực hiện phân loại và xử lý rác thải ngay tại gia đình đã giảm tải cho các bãi rác tập trung, giảm chi phí trong việc xử lý rác thải, đồng thời tái sử dụng nguồn hữu cơ làm phân bón cho cây trồng, từ đó hạn chế việc sử dụng phân hóa học, giảm ô nhiễm, góp phần bảo vệ môi trường. Đến nay, tỷ lệ thu gom và thực hiện phân loại rác thải tại nguồn trên địa bàn xã đạt 98,8%.

Có thể thấy, việc phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn đã và đang được huyện Xuân Trường triển khai thực hiện triệt để, giảm lượng rác thải ra môi trường và giảm đáng kể chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải tập trung. Mỗi ngày huyện Xuân Trường có khoảng 76,7 tấn rác thải sinh hoạt cần xử lý, trong đó chủ yếu là rác thải sinh hoạt, rác hữu cơ chiếm 60%; ni lông, nhựa chiếm 15%, còn lại là rác thải khác. Để giảm áp lực rất lớn cho công tác thu gom, xử lý rác của địa phương, năm 2021 huyện Xuân Trường đã triển khai mô hình phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình tại các xã Xuân Kiên, Xuân Hòa, Xuân Phương… với nhiều hộ gia đình tham gia. Cùng với việc tổ chức tập huấn, hướng dẫn quy trình, địa phương đã cấp phát thùng chứa rác tự chế. Đến nay trên địa bàn huyện có 20/20 xã, thị trấn đã xây dựng đề án, kế hoạch triển khai thực hiện, tổng số hộ đã thực hiện phân loại rác thải tại nguồn đạt 73%. Một số địa phương triển khai có hiệu quả như: Xã Xuân Thượng có 9/9 xóm, đạt tỷ lệ 100% với 12.078 hộ tham gia phân loại rác, trong đó có 1.455 hộ tham gia xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình; xã Thọ Nghiệp có 14 xóm đã và đang triển khai với 3.071 hộ tham gia xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình; xã Xuân Hòa có 9 xóm đã và đang triển khai với 3.351 hộ tham gia phân loại rác thải tại nguồn, 3.016 hộ tham gia xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình. Hình thức xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình chủ yếu trên địa bàn là loại rác thải sinh hoạt tại các hộ dân được phân loại hữu cơ và vô cơ. Rác thải hữu cơ sau phân loại được cho các hố trong vườn sau đó phun chế phẩm Emunic. Sau khoảng hơn 1 tháng rác thải được phân hủy thành phân hữu cơ có thể bón cho cây trồng. Quá trình xử lý không phát sinh mùi hôi thối và ruồi bọ được bà con phấn khởi tiếp nhận. Bên cạnh đó, các xã, thị trấn trên địa bàn huyện phối hợp các ngành, đoàn thể phát động phong trào phân loại rác thải sinh hoạt ngay tại nhà, lồng ghép với phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư, xây dựng nông thôn mới. Đồng thời, các trường học cũng xây dựng chương trình ngoại khóa tuyên truyền, giáo dục cho các em học sinh trong việc nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường và hướng dẫn phân loại rác thải sinh hoạt. Qua đó, từng bước thay đổi thói quen, tập quán của người dân, để người dân dần hình thành nếp sinh hoạt hàng ngày trong việc giữ gìn môi trường trong sạch, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Thời gian tới, huyện Xuân Trường tiếp tục chỉ đạo các ngành, các địa phương trong huyện đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường; tích cực hưởng ứng phong trào phòng chống rác thải nhựa, quản lý, kiểm soát việc xả thải rác thải nhựa. Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi bỏ rác, thải chất thải không đúng quy định ra môi trường. Duy trì và nhân rộng mô hình thu gom phế liệu, thu hút được sự quan tâm, tạo sức lan toả về công tác bảo vệ môi trường trong cộng đồng./. 

Bài và ảnh: Văn Huỳnh