Món ăn ngày đông của mẹ

Khi những cơn gió bấc thổi ù ù bên chái nhà, thổi đến khô trắng bẹ lá chuối hột trong vườn, để chống đói cho cả gia đình vào những ngày giá rét, mẹ tôi lại “nghĩ” ra đủ món ăn mới lạ, “chiêu đãi” mọi người.

Ảnh minh họa.

Sẵn mấy luống sắn trong vườn, lựa lúc trưa trời hửng nắng, mẹ đội nón ra tỉa bớt cành lá rồi mới khom lưng nhổ. Theo sát chân mẹ, anh em tôi lỉnh kỉnh cầm nào rổ, nào dao ra vườn. Loáng một cái, trên mặt đất đã có hàng chục củ sắn nằm lăn lóc. Mẹ vừa xuýt xoa hai lòng bàn tay lạnh cóng, đỏ ửng vừa kỳ cọ đến sạch bong lớp vỏ ngoài nâu sẫm của từng củ. Trước đôi mắt hau háu của anh em tôi, mẹ vẫn ngồi kiên nhẫn lột hết vỏ, ngâm sắn tươi trong nước quãng chừng 30 phút nữa rồi mới đem vào hấp. Ăn mãi sắn luộc cũng chán, mẹ đem bào sắn thành sợi, cho thêm ít bột gạo, chút muối hấp thành bánh. Có hôm, mẹ còn kỳ công ngồi kỳ cạch giã sắn, lọc bột phơi khô làm món bánh sắn nướng. Anh em tôi mê mệt “quy trình” làm bánh sắn nướng của mẹ. Nhà có hũ mật ong, chỉ những dịp nướng bánh mẹ mới mang ra sử dụng. Mẹ nào dám cho nhiều, “đong” mật vào chiếc thìa nhôm mòn vẹt, “độn” thêm ít đường rồi cho vào bột sẵn nhào nhuyễn. Củi mới bắt lửa mà nước bọt anh em tôi đã tứa ra hết đầu lưỡi. Để rồi khi vỏ bánh chuyển sang màu vàng cánh gián, khắp gian bếp đã sực nức mùi thơm của sắn tươi trong vườn, mùi mật ong lịm ngọt.

Vào những ngày mùa đông dài lạnh, đồng ruộng có dịp nghỉ ngơi chút ít trước khi bắt đầu vụ cày cấy mới. Ở những vũng nước trũng đầu bờ, nước còn xâm xấp các chân rạ, là chỗ trú ẩn lý tưởng của tôm cá. Mặt trời tan sương giá, bố đã rủ anh tôi mang “đồ nghề” ra ruộng đi tát. Đồ nghề đánh bắt cá của bố và anh rất đơn giản, gồm một chiếc gàu nhỏ, một cái xô nhựa. Men theo những mô đất gập ghềnh ven đầu các chân ruộng, kệ lạnh giá, hai bố con xắn quần nhảy xuống nước be bờ, đắp đập tát cá. Thành quả sau quãng chừng hơn một giờ hì hục của cả hai người là khoảng nửa xô cá quả, cá diếc, cá rô, tôm, ốc… Miệng phì phì thở ra hơi khói, bố tôi hỉ hả: “mẹ nó ơi, nay làm vài món tươi tươi đãi cả nhà nhé”. Nghe xong “hiệu lệnh” của bố, mẹ tôi đi một vòng quanh vườn cắt nào chuối xanh, khế chua, sung chát, các loại rau thơm… chuẩn bị bữa trưa cho cả nhà. Cá quả, khế chua được dùng để nấu dấm. Cá diếc mẹ kho cùng sung chát và chuối xanh. Mấy chú cá rô đồng béo mẫm, đen nhánh, mẹ hỏi tôi, có hai lựa chọn, một là để nướng, hai sẽ rán giòn. Với tôi thì món nào cũng ngon, nên tôi trả lời vội vã (sợ mẹ đổi ý), tuỳ mẹ. Những năm tuổi thơ vất vả, như những đứa trẻ nghèo khác, tôi chỉ mong có vài ngày mùa đông… no đủ như vậy.

Những mùa đông sau này dường như bớt lạnh hơn so với các năm trước đó. Mẹ tôi bảo, cũng chỉ đúng một phần thôi. Trước đây, vào mùa đông hay cảm thấy lạnh, thấy rét vì khi đó “vừa đói, vừa rét”. Cuộc sống bây giờ đã no đủ hơn rất nhiều nhưng đôi khi trong những ngày mùa đông lạnh tôi lại thèm quay quắt những món ăn ngày xưa mẹ nấu, cảm giác gia đình quây quần, đầm ấm. Đêm nay, một mình giữa căn phòng ấm sực hơi điều hoà, lòng tôi bỗng nhiên… chơi vơi./. 

Hoa Xuân