Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm thủy sản

Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) nói chung và thực phẩm thủy sản nói riêng luôn là vấn đề được quan tâm. Để đảm bảo vệ sinh thực phẩm thủy sản, ngoài sản xuất con giống, nuôi thương phẩm đảm bảo quy định, chất lượng thì quá trình khai thác, chế biến thủy sản… cũng cần phải đảm bảo sạch sẽ, an toàn.

Hiện nay ngư dân trong tỉnh đang chuẩn bị kết thúc vụ khai thác cá Bắc, bước vào vụ cá Nam. Vụ cá Nam được coi là vụ đánh bắt chính trong năm nhưng cũng là thời điểm nắng nóng, cộng với thời gian hoạt động trên biển thường kéo dài (từ 10-15 ngày trở lên), trong khi các điều kiện bảo quản sản phẩm chưa đảm bảo sẽ làm giảm chất lượng sản phẩm thủy sản sau khai thác. Do vậy, việc đảm bảo các điều kiện ATVSTP trên tàu cá có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn, chất lượng vệ sinh thực phẩm thủy sản, tăng hiệu quả kinh tế cho ngư dân. Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 1.801 tàu thuyền các loại, trong đó tàu cá xa bờ có chiều dài từ 35CV trở lên là 541 chiếc. Việc bảo quản sản phẩm thủy sản của tàu cá xa bờ thường được ngư dân thực hiện với các bước: rửa sạch, để ráo nước, sắp xếp vào từng khay, đưa vào hầm chứa và sử dụng đá lạnh để bảo quản sản phẩm; chỉ một số ít sản phẩm đánh bắt được ngư dân sử dụng phương thức phơi khô hoặc dùng muối để bảo quản. Tuy nhiên, nhiều ngư dân xem nhẹ việc khử trùng, vệ sinh hầm tàu, sàn chứa và các thiết bị tiếp xúc với thủy sản trước và sau mỗi chuyến biển. Theo quy chuẩn, ngay sau khi dỡ hàng, bề mặt của các tấm ngăn, khoang chứa... phải được khử trùng và vệ sinh bằng các loại hóa chất chuyên dụng, đặc biệt là nước đá không được tái sử dụng. Theo ghi nhận của chúng tôi, tại nhiều cảng cá, đa số các tàu đều chỉ rửa, vệ sinh sàn tàu bằng nước biển; thậm chí còn tái sử dụng đá lạnh.

Ngư dân sử dụng đá và thùng xốp để bảo quản thủy, hải sản sau khi khai thác dài ngày về cảng cá Ninh Cơ, thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu).

Đối với chế biến thủy sản, theo quy định, các cơ sở chế biến cần có đầy đủ các điều kiện về thủ tục hành chính cũng như cơ sở hạ tầng sản xuất, kinh doanh như: giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh về chế biến thủy sản do cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cấp; phải có địa điểm, diện tích thích hợp, có khoảng cách an toàn đối với nguồn gây độc hại, nguồn gây ô nhiễm và các yếu tố gây hại khác. Ngoài ra, nhà xưởng và trang thiết bị phục vụ cho quá trình chế biến phải phù hợp để xử lý nguyên liệu, chế biến, đóng gói, bảo quản… Bởi sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của con người nên việc đảm bảo các điều kiện, quy định là yêu cầu quan trọng. Thế nhưng vẫn còn tồn tại một số cơ sở chế biến hải sản không đáp ứng đủ các yêu cầu theo quy định hoặc trước kia cũng đã đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị đầy đủ, tuy nhiên do thời gian sử dụng đã lâu nên xuống cấp. 

Để đảm bảo ATVSTP thủy sản, bên cạnh quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất giống và nuôi thủy sản thương phẩm, Sở NN và PTNT chỉ đạo các đơn vị chuyên môn phối hợp với các địa phương trong việc hướng dẫn ngư dân tăng cường đầu tư sử dụng các vật liệu đảm bảo chất lượng để bảo quản sản phẩm. Khuyến khích và hỗ trợ ngư dân đóng mới các tàu dịch vụ có đầy đủ điều kiện bảo quản đảm bảo chất lượng ATVSTP thủy sản sau khai thác. Ngoài ra, Sở khuyến khích các cơ sở chế biến đầu tư cơ sở vật chất, hệ thống sân phơi, trang bị máy móc trong khâu chế biến, đóng gói các sản phẩm để vừa đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng vừa đảm bảo chất lượng ATVSTP. Bên cạnh đó, Chi cục Thủy sản tỉnh cũng tiếp tục phối hợp với Phòng NN và PTNT các huyện, các cơ quan chức năng đặc biệt chú ý tăng cường công tác tuyên truyền đến các cơ sở chế biến về Luật Bảo vệ môi trường, các quy trình xử lý nước thải, thu gom rác thải trong quá trình làm nghề, quy hoạch lại không gian sản xuất gắn với bảo vệ môi trường, tổ chức các buổi tập huấn nâng cao kiến thức về chế biến thủy sản cho các chủ cơ sở sản xuất… Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp làm hại đến môi trường, ảnh hưởng đến chất lượng và sự an toàn của nhóm hàng thủy sản và kiểm tra thực tế điều kiện vật chất, trang thiết bị phục vụ sản xuất. Sở NN và PTNT cũng thường xuyên phối hợp với các đơn vị chức năng tăng cường kiểm soát sản phẩm thủy sản tại các chợ đầu mối, công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng những đơn vị sản xuất không an toàn; kiểm tra, kiểm soát các hoạt động thu mua của đại lý, thương lái để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi kinh doanh trái phép. Yêu cầu và giám sát chủ các cơ sở thu mua, chế biến thủy sản chấp hành nghiêm quy định về quản lý chất lượng an toàn thực phẩm thủy sản, đảm bảo phải có sổ ghi chép đầy đủ cho mỗi lần thu mua, giao nhận nguyên liệu; thực hiện đầy đủ các thủ tục hành chính, giấy phép sản xuất, kinh doanh, cơ sở vật chất thiết bị chứa đựng bảo quản, nhằm mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm an toàn có chất lượng, góp phần đưa kinh tế biển phát triển bền vững. Ngoài ra, Sở NN và PTNT yêu cầu các địa phương, đơn vị trực thuộc tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn và giám sát các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thủy sản tuân thủ các quy định đảm bảo ATVSTP; hướng dẫn người dân nhận biết sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, sản phẩm đã được kiểm soát và chứng nhận an toàn thực phẩm; đồng thời đẩy mạnh việc giới thiệu, quảng bá địa chỉ bán sản phẩm an toàn để người tiêu dùng tiếp cận, lựa chọn. 

Kinh tế thủy sản là một ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh. Do vậy, đảm bảo ATVSTP thủy sản được thực hiện chặt chẽ sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, góp phần thúc đẩy kinh tế thủy sản ngày càng phát triển bền vững cũng như đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng./.

Bài và ảnh: Thanh Hoa