Kỷ niệm 135 năm thành lập huyện Hải Hậu (1888-2023): Hải Hậu - Khát vọng phú cường

Trần Minh Hải
TUV, Bí thư Huyện ủy,
Chủ tịch HĐND huyện Hải Hậu

Chào mừng kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Huyện ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Hải Hậu long trọng tổ chức kỷ niệm 135 năm thành lập huyện. Đây là hoạt động ý nghĩa nhằm phát huy truyền thống văn hiến; đồng thời khơi dậy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, chung sức, đồng lòng xây dựng quê hương Hải Hậu ngày càng phát triển vững mạnh.

Các đồng chí Thường trực Huyện ủy Hải Hậu trao đổi, hoạch định chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong thời gian tới. Ảnh: Xuân Thu

Truyền thống “tứ tính, cửu tộc”

Hải Hậu là một miền đất mới, hình thành từ thế kỷ thứ XV, được mở mang, xây đắp và phát triển từ bao công sức, trí tuệ của nhân dân qua các thời kỳ lịch sử. Đầu thế kỷ XV, nơi đây còn là bãi bồi hoang vu, phía đông là cồn Quay, cồn Bẹ; phía tây là núi Lẹ, Thần Phù; phía bắc là sông lớn mênh mông; phía nam là biển sâu thăm thẳm. Tứ tổ Trần Vu, Vũ Chi, Hoàng Gia, Phạm Cập đã tập hợp nhân dân về đây khai hoang, mở đất lập nên ấp Phú Cư­ờng. Trải qua bao năm tháng, vùng đất mới đ­ược hình thành. Ngày 27-12-1888, huyện Hải Hậu được thành lập với 28 xã, lý, ấp. Đến nay, huyện có 31 xã và 3 thị trấn, 390 xóm, tổ dân phố với diện tích 228km2; dân số trên 276 nghìn người.

Chặng đường hơn 500 năm mở đất, 135 năm từ ngày thành lập huyện, các thế hệ người dân nơi đây đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng, đấu cật, vừa quai đê lấn biển, vừa đào sông, đắp đường, thau chua, rửa mặn, cải tạo ruộng đồng. Cư dân đến đây khai khẩn vùng đất này chủ yếu từ các làng xã phía Bắc; ngoài ý chí, nghị lực, trong hành trang của họ, còn mang theo lối sống, phong tục, tập quán, cách làm ăn của nền văn minh sông Hồng; chú trọng xây dựng những nét đẹp văn hóa của cộng đồng, đó là tinh thần “tứ tính, cửu tộc”, là sự gắn kết cộng đồng, là tinh thần vượt khó, đoàn kết, tương thân tương ái, coi trọng nghĩa tình làng xóm, uống nước nhớ nguồn, biết ơn những người có công với dân, với nước.

Kế thừa truyền thống cha ông, trong suốt lịch sử dựng n­ước và giữ nước, nhân dân Hải Hậu không chỉ cần cù lao động, chinh phục thiên nhiên, mà còn kiên cường, bất khuất trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Năm 1929, ở Hội Khê Ngoại, xã Hải Nam đã thành lập tổ chức Đảng gồm 3 đảng viên, do đồng chí Lê Văn Mừu làm tổ trưởng. Tháng 7-1931, tổ Đảng đã tổ chức treo cờ đỏ búa liềm trên cây gạo trước Đền Hội Khê để cổ vũ nhân dân hăng hái đấu tranh cách mạng. Ngày 19-8-1945, Cách mạng Tháng Tám thành công ở Hà Nội. Ngày 21-8-1945, chớp thời cơ, những ngư­ời cộng sản ở Hải Hậu đã nhanh chóng tập hợp lực l­ượng, kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang tiến công vào toàn bộ hệ thống của địch. Trước khí thế cách mạng sôi sục, bộ máy chính quyền quan lại tại phủ huyện Đông Cường đã đầu hàng, chính quyền đã về tay nhân dân, kết thúc sự thống trị của chế độ phong kiến trên mảnh đất Hải Hậu. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Hải Hậu là địa bàn bị địch chiếm đóng, khủng bố dã man. Tháng 6-1947, Huyện ủy Hải Hậu được thành lập, đã lãnh đạo nhân dân lập nên những chiến công vang dội, tô thắm những trang sử hào hùng và oanh liệt. Dấu ấn từ trận phục kích Cầu Đôi; trận đánh Cứ điểm Văn Lý - Xương Điền; đặc biệt là chiến thắng tiêu diệt cụm cứ điểm Đông Biên, được ví như trận “Điện Biên Phủ đồng bằng” đã làm rung chuyển và tê liệt toàn bộ hệ thống chiếm đóng của địch, đập tan mắt xích cuối cùng của vành đai cứ điểm phòng vệ duyên hải Nam Định, kết thúc sự chiếm đóng của thực dân Pháp và tay sai trên quê h­ương Hải Hậu. Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, thực hiện các khẩu hiệu “Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược”; với tinh thần “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, quân và dân Hải Hậu vừa sản xuất giỏi, vừa chiến đấu kiên cường chống chiến tranh phá hoại, bảo vệ quê hương và chi viện cho miền Nam ruột thịt. Toàn huyện đã có trên 5 vạn con em các thế hệ lên đư­ờng chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên khắp các chiến trường, lập nên những chiến công hiển hách. Với tinh thần hậu phương thi đua với tiền phương, quân và dân Hải Hậu đã chi viện cho tiền tuyến hàng vạn tấn lương thực, thực phẩm; đã phối hợp với bộ đội bắn rơi 13 máy bay và bắn cháy 3 tàu chiến Mỹ.

Trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, Hải Hậu có gần 5.000 người con ưu tú đã anh dũng hy sinh, hiến dâng trọn tuổi xuân cho đất nước; gần 4.000 thương binh, bệnh binh đã để lại một phần xương máu trên các chiến trường. Đến nay, quân và dân Hải Hậu đã vinh dự được Đảng, Nhà nước 4 lần phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; 22 tập thể và 19 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 5 tập thể được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; 400 mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng; được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất. Dịp này, Hải Hậu vinh dự được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen trong phong trào thi đua trên lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch giai đoạn 2018-2023.

Đoàn kết xây dựng quê hương phú cường

Một góc thị trấn Yên Định hôm nay. Ảnh: Viết Dư

Từ sau năm 1975, huyện Hải Hậu đã có những lần chia tách, tái lập đơn vị hành chính. Trong suốt chặng đường phát triển, Đảng bộ và nhân dân Hải Hậu cùng với cả nước vượt qua giai đoạn khó khăn, tiến hành công cuộc đổi mới và đạt được những thành tựu xuất sắc. Đặc biệt, từ năm 2020 đến năm 2022, Đảng bộ, quân và dân huyện nhà tập trung cao độ trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 với những biện pháp quyết liệt, sáng tạo, hiệu quả; tập trung thực hiện mục tiêu kép vừa phòng, chống dịch bệnh, vừa phát triển kinh tế - xã hội. Qua đó, kinh tế - xã hội của huyện ổn định và tiếp tục phát triển; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Đến nay, tổng sản phẩm xã hội tăng hơn 5 lần so với 10 năm trước; tỷ trọng ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ chiếm 77,1%; giá trị sản phẩm thu hoạch trên 1ha đất trồng trọt và diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 205,3 triệu đồng; thu nhập bình quân đầu người đạt 68 triệu đồng. Hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư, cải tạo, nâng cấp đồng bộ; nhất là đã đầu tư xây dựng, đưa vào sử dụng nhiều công trình giao thông, thủy lợi, nhiều tuyến đường, khu dân cư đã tạo khởi sắc, diện mạo nông thôn mới (NTM) ngày càng sáng - xanh - sạch - đẹp. Các lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục và đào tạo, cải cách hành chính thường xuyên được quan tâm và tiếp tục đạt được nhiều thành tích mới. Huyện Hải Hậu tiếp tục giữ vững 45 năm liền là đơn vị điển hình văn hóa thông tin cấp huyện của cả nước; cơ sở vật chất văn hóa được đầu tư hoàn thiện, 34/34 xã, thị trấn và 100% xóm, tổ dân phố có nhà văn hóa được đầu tư đầy đủ trang thiết bị và thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, văn nghệ. Đặc biệt, hàng năm vào dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám, các xã, thị trấn trong toàn huyện lại sôi nổi tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao, qua đó lựa chọn các tiết mục, hoạt động thể thao tiêu biểu tham gia thi đấu, biểu diễn tại Ngày hội văn hoá thể thao truyền thống dịp Quốc khánh 2-9 huyện, là một nét đẹp văn hoá của mảnh đất, con người Hải Hậu, là dịp để những người Hải Hậu ở mọi miền Tổ quốc đoàn tụ gia đình; đồng thời cũng là dịp đón tiếp anh em, bè bạn gần xa, những người yêu mến mảnh đất văn hiến, nghĩa tình!

Điểm nhấn trong bức tranh phát triển kinh tế - xã hội ở Hải Hậu đó là đạt được nhiều kết quả nổi bật trong xây dựng NTM với những cách làm năng động, sáng tạo, phát huy nội lực, phát huy truyền thống văn hóa và vai trò chủ thể của nhân dân. Từ năm 2010, Hải Hậu được Trung ương, tỉnh lựa chọn là huyện điểm xây dựng NTM; năm 2018 tiếp tục được chọn là 1 trong 4 huyện của cả nước làm điểm xây dựng NTM kiểu mẫu “sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững”. Đến năm 2015, huyện Hải Hậu được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM; là huyện thứ 5 trong cả nước đạt chuẩn NTM và là huyện đầu tiên của cả nước có 100% xóm, tổ dân phố, các xã, thị trấn đạt chuẩn NTM. Đến hết năm 2022, toàn huyện có 328/390 đơn vị cấp xóm đạt và cơ bản đạt các tiêu chí NTM kiểu mẫu; 3 thị trấn đạt và cơ bản đạt các tiêu chí đô thị văn minh; 28/31 xã đạt và cơ bản đạt các tiêu chí NTM kiểu mẫu; xã Hải An được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu về lĩnh vực văn hóa.

Trong chặng đường phát triển, Đảng bộ, quân và dân Hải Hậu quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXVII, nhiệm kỳ 2020-2025 với mục tiêu: Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; thực hiện dân chủ và công bằng xã hội; chăm lo nâng cao hơn nữa đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; xây dựng huyện Hải Hậu đạt NTM kiểu mẫu “sáng - xanh - sạch - đẹp” để phát triển bền vững vào năm 2025. Để đạt được mục tiêu trên, Đảng bộ huyện đã đề ra 3 khâu đột phá trong nhiệm kỳ. Cụ thể hóa các mục tiêu đã xác định, Huyện ủy Hải Hậu đang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh phát triển kinh tế; tiếp tục chuyển dịch cơ cấu và phát triển kinh tế biển trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; xây dựng, phát triển ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, bền vững; đồng thời tăng cường thực hiện có hiệu quả đề án xây dựng NTM kiểu mẫu, tạo thế ổn định, vững chắc cho sự phát triển chung của huyện. Tiếp tục xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, nâng cao năng lực, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên. Xây dựng, củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và khu vực phòng thủ huyện.

Trong niềm vui, niềm tự hào, cấp ủy, chính quyền và nhân dân huyện nhà mãi mãi trân trọng, ghi nhớ công ơn tổ tiên, cha ông đã tạo dựng nên mảnh đất, con người Hải Hậu ngày nay; mãi mãi tôn vinh và tri ân các anh hùng liệt sĩ, các đồng chí đã chiến đấu, anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì quê hương Hải Hậu thân yêu; tri ân các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, các cán bộ lão thành cách mạng và các thế hệ cán bộ, đảng viên cùng toàn thể nhân dân qua các thời kỳ lịch sử đã có những đóng góp to lớn trong công cuộc xây dựng quê hương tươi đẹp. Đồng thời tự hào về truyền thống văn hóa, tự lực, tự cường, yêu nước và cách mạng với những giá trị và bản sắc riêng có của quê hương, nơi sinh thành và tôi luyện nhiều bậc hiền tài, nhiều chiến sĩ cách mạng kiên trung, nhiều lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước và nhiều tấm gương anh hùng trong chiến đấu, lao động, sản xuất. Truyền thống văn hóa của quê hương chính là nền tảng vững chắc và là động lực cho sự phát triển toàn diện của huyện nhà.

Trong không khí tự hào và tràn đầy niềm tin, khí thế và quyết tâm mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hải Hậu tiếp tục phát huy truyền thống quê hương Anh hùng, đồng tâm hợp sức, nỗ lực phấn đấu, vượt qua khó khăn thách thức, tiếp tục đẩy mạnh toàn diện và sâu rộng công cuộc đổi mới, quyết tâm xây dựng quê hương Hải Hậu ngày càng giàu mạnh, văn minh./.