Sau những năm tháng trong quân ngũ, trở về quê hương những người lính năm xưa đã phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, tích cực tham gia phát triển kinh tế. Trong đó, nhiều người bằng bàn tay, khối óc đã vươn lên làm giàu từ các tác phẩm cây cảnh có giá trị nghệ thuật; thu nhập mỗi năm hàng trăm triệu đồng.
 |
| Nghệ nhân sinh vật cảnh Việt Nam Vũ Mạnh Hùng, xóm Hoàng Ngân, xã Điền Xá (Nam Trực) cắt tỉa cây cảnh. |
Ông Vũ Mạnh Hùng, xóm Hoàng Ngân là một trong 5 người nghệ nhân trong làng hoa cây cảnh Vị Khê, xã Điền Xá (Nam Trực) được Trung ương Hội Sinh vật cảnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân sinh vật cảnh Việt Nam”. Dù đã bước sang tuổi gần 80 nhưng ông vẫn giữ được tác phong của người lính năm xưa. Khu vườn của ông chật kín cây sanh, tùng la hán, tùng kim với đa dạng dáng, thế. Để có được những tác phẩm cây cảnh, cây thế đẹp mang giá trị nghệ thuật, ngoài việc dày công đi sưu tập, tìm kiếm các loại phôi già từ khắp nơi trong tỉnh, ông dành nhiều thời gian, công sức, tâm huyết để thể hiện ý tưởng của mình trong tác phẩm. Có không ít cây cảnh khi mua về giá chỉ vài trăm nghìn đồng, song qua bàn tay tài hoa của mình, ông Hùng đã nâng giá trị của tác phẩm lên vài chục triệu đồng. Sau 40 năm làm nghề trên mảnh đất của cha ông, hiện “gia tài” của ông đã có 2 vườn chính, một vườn phụ với tổng diện tích trên 2.200m2 gồm hàng trăm cây cảnh, chủ yếu là sanh, tùng la hán, tùng kim, trong đó có 300 cây hoàn thiện cả thế, dáng. Tiêu biểu trong số đó là 3 tác phẩm trên 100 năm tuổi: cây lộc vừng dáng “cửu long tranh châu”, 2 cây sanh dáng “lão mai”. Để quảng bá thương hiệu, ông tích cực mang cây đi dự thi các cuộc trưng bày sinh vật cảnh trong và ngoài tỉnh, giành hàng chục giải thưởng. “Tiếng lành đồn xa”, ông được khách hàng ở các tỉnh, thành phố phía Bắc tìm về mua cây, mời về tận nơi để thiết kế không gian nhà vườn. Hiện, gia đình ông có 4 người con theo nghề trồng, chăm sóc cây cảnh; mở 4 cửa hàng bán và giới thiệu thương hiệu hoa, cây cảnh Vị Khê tại các tỉnh, thành phố phía Bắc.
Nghệ nhân sinh vật cảnh Phạm Hồng Thái ở xóm 14, xã Xuân Kiên (Xuân Trường) từ lâu nổi tiếng trong tỉnh với nhiều tác phẩm cây cảnh nghệ thuật trị giá hàng tỷ đồng. Ngoài danh hiệu nghệ nhân sinh vật cảnh Việt Nam do Trung ương Hội Sinh vật cảnh phong tặng năm 2015, ông còn được huyện Xuân Trường công nhận nghệ nhân tài năng. Sau hơn 10 năm trong quân đội, năm 1987, ông xuất ngũ trở về quê hương. Với bản chất cần cù, chịu khó, ông quyết tâm vươn lên làm giàu từ chính niềm đam mê cây cảnh nghệ thuật. Sau thời gian đầu lăn lộn với nghề trồng hoa cúc, hoa đào, vạn tuế cho thu nhập thấp, năm 1990, ông chuyển đổi toàn bộ diện tích đất trồng hoa sang các loại cây cảnh nghệ thuật có giá trị kinh tế cao. Ông mày mò, học hỏi cách làm cây cảnh từ các nguồn tài liệu sách báo; tìm về làng nghề cây cảnh Vị Khê, xã Điền Xá theo học kỹ thuật cắt tỉa, chăm sóc, uốn cây. Nhờ từng theo học ngành mỹ thuật tại Trường Trung cấp Nghệ thuật Quân đội (nay là Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội), ông nhanh chóng khẳng định được tay nghề qua các tác phẩm cây cảnh nghệ thuật sáng tạo, độc đáo. Đến nay, ông đã có 22 tác phẩm cây cảnh nghệ thuật giành giải thưởng, trong đó có 15 tác phẩm giành giải vàng. Năm 2007, cây sanh Nam Điền trên 80 năm tuổi dáng “long hóa thạch” là tác phẩm đầu tay của ông giành giải vàng ngay lần đầu tham dự Triển lãm sinh vật cảnh tỉnh. Ngoài ra, 2 tác phẩm cây sanh dáng “long mã” và “trực quân tử” có tuổi đời trên 70 năm giành giải cao tại Triển lãm sinh vật cảnh nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội (2010). Tham gia Triển lãm sinh vật cảnh Việt Nam năm 2018 tại Hà Nội, bộ đôi cây sanh dáng long có tuổi đời trên 50 năm của ông giành giải vàng lọt vào top 100 cây đẹp nhất triển lãm. Trải qua nhiều thăng trầm cùng nghề, đến nay, gia đình ông có một cơ ngơi đồ sộ với 4 nhà vườn tại các xã Xuân Kiên, Xuân Ninh và các tỉnh Hải Dương, Vĩnh Phúc với tổng diện tích trên 4ha. Ngoài việc phát triển kinh tế gia đình, ông Phạm Hồng Thái cũng tích cực tham gia nhiều hoạt động của Hội Sinh vật cảnh tỉnh. Từ năm 2011 đến nay, ông tham gia giảng dạy 20 lớp trồng, chăm sóc, cắt tỉa cây cảnh cho 800 hội viên.
Theo thống kê, Hội Sinh vật cảnh tỉnh hiện có 267 nghệ nhân sinh vật cảnh các cấp, trong đó có khoảng 70 cựu chiến binh là nghệ nhân sinh vật cảnh cấp tỉnh, 20 cựu chiến binh là nghệ nhân sinh vật cảnh Việt Nam. Những nghệ nhân sinh vật cảnh nói chung và những cựu chiến binh phát triển kinh tế sinh vật cảnh nói riêng đang ngày ngày trăn trở sáng tạo ra nhiều tác phẩm cây cảnh nghệ thuật độc đáo, làm giàu cho bản thân, cho quê hương./.
Bài và ảnh: Hoàng Anh
