Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã và đang trở thành một trong những nhiệm vụ quan trọng của các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể quần chúng, các tổ chức xã hội và được xã hội ngày càng quan tâm. Làm tốt công tác PBGDPL là góp phần giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành nhân cách, rèn luyện hành vi ứng xử cho thế hệ trẻ ngay từ trên ghế nhà trường, tạo nếp sống, hành động "sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật".
Tầm quan trọng của PBGDPL trong nhà trường
PBGDPL trong nhà trường bao gồm hai lĩnh vực: phổ biến pháp luật và giáo dục pháp luật. Hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt động giáo dục cụ thể gắn bó hữu cơ với hoạt động giáo dục nói chung. Nội dung giáo dục pháp luật là một phần của nội dung chương trình giáo dục ở các cấp học và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân. Nói cách khác, giáo dục pháp luật là một hoạt động tự thân, thường xuyên của ngành giáo dục khác một số ngành khác. Giáo dục pháp luật trong nhà trường thực hiện thông qua việc dạy và học nội dung, kiến thức pháp luật trong chương trình giáo dục chính khóa qua các môn học như giáo dục công dân (trong các trường phổ thông) hoặc được lồng ghép, tích hợp vào các môn học có liên quan đạo đức, tìm hiểu tự nhiên xã hội, sinh học, lịch sử, chính trị...
 |
| Công an Thành phố Nam Định tuyên truyền pháp luật về phòng chống ma tuý cho học sinh các trường THPT trên địa bàn. Ảnh: Văn Trọng |
PBGDPL trong nhà trường được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục ngoại khóa, giáo dục ngoài giờ lên lớp, với các hình thức như nói chuyện pháp luật, thi tìm hiểu pháp luật, viết báo tường, sinh hoạt theo chủ đề pháp luật, tọa đàm, hội thảo chuyên đề, tham dự phiên tòa... PBGDPL góp phần củng cố những tri thức được học trong chương trình, bồi dưỡng tình cảm, niềm tin pháp luật, đồng thời rèn luyện, uốn nắn hình thành hành vi ứng xử theo chuẩn mực pháp luật quy định. PBGDPL trong nhà trường giúp người học tiếp cận pháp luật toàn diện hơn, đầy đủ hơn, thấm sâu hơn, vượt qua rào cản khô khan của ngôn ngữ văn bản.
Người học trong các trường thuộc hệ thống giáo dục phổ thông đa số thuộc lứa tuổi đang trong giai đoạn phát triển, điều này có tác động lớn đến tâm, sinh lý của các em. Ở lứa tuổi này, tâm lý các em có nhiều biến động rất nhạy cảm, dễ xúc động, dễ bị kích động, bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài, như: phim, ảnh, các hoạt động văn hóa xã hội. Khi cơ thể phát triển tạo ra các nhu cầu tìm hiểu sự việc, những ham muốn về sinh lý, về giới tính cộng với tính tò mò muốn biết hết mọi việc, muốn làm như "người lớn", bắt chước người lớn, vì thế, nếu không được giáo dục, không được dạy bảo, dễ nảy sinh các tâm lý lệch lạc, dẫn đến hành vi phạm tội, do không được giáo dục, thiếu hiểu biết về cuộc sống nói chung và các hiểu biết về pháp luật nói riêng. Đa số người học đang trong giai đoạn bắt đầu hình thành nhân cách, tâm, sinh lý chưa ổn định, suy nghĩ chưa chín chắn, tính cách hay thay đổi. Số đông các em chưa nhận thức đầy đủ được tính chất các hành vi của bản thân.
Những đặc điểm đó có tác động, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình nhận thức và hành động của các em, nếu không có sự định hướng, tác động giáo dục theo các mục tiêu, chuẩn mực xã hội thì rất dễ bị lôi kéo vào các việc làm, các hành vi xấu. Vì thế đưa giáo dục pháp luật vào nhà trường, vào chương trình học tập, sinh hoạt, vui chơi, giáo dục ý thức pháp luật cho học sinh, sinh viên ngay từ giai đoạn này sẽ có tác động lớn trong việc định hướng, phát triển hình thành tư cách công dân, góp phần điều chỉnh hành vi, nâng cao nhận thức, xây dựng nhân cách, xây dựng tính hướng thiện, bảo đảm tính liên tục trong nhận thức, hình thành trong các em hành vi, thói quen tự giác xử sự đúng pháp luật, và có ý thức tuân thủ pháp luật.
Khắc phục hạn chế, nâng cao chất lượng PBGDPL
Trong những năm qua, công tác PBGDPL nói chung và PBGDPL trong trường học đã có nhiều cố gắng và thu được một số kết quả khả quan. Tuy nhiên, so với yêu cầu về thực hiện "quản lý nhà nước bằng pháp luật" vẫn còn những hạn chế nhất định, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả PBGDPL và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân.
Mặc dù giáo dục pháp luật đã được đưa vào chương trình giảng dạy hơn hai mươi năm nhưng đến nay, việc giảng dạy pháp luật trong các trường học chưa thống nhất. Sách giáo khoa môn Giáo dục công dân chưa cập nhật và chưa phù hợp với các vùng miền khác nhau. Trang thiết bị, tài liệu, phương tiện phục vụ công tác PBGDPL còn thiếu nhiều, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.
Hoạt động PBGDPL cho học sinh tuy đa dạng, phong phú nhưng thiếu trọng tâm, trọng điểm, chưa thường xuyên, chưa có tính hệ thống. Phương pháp phổ biến pháp luật ngoại khóa chậm đổi mới, hoạt động ngoại khóa tổ chức đơn điệu, thiếu hấp dẫn, chất lượng và hiệu quả còn thấp. Nội dung giáo dục pháp luật còn dàn trải, nặng về phổ biến các quy định của pháp luật, chưa chú trọng đến việc hướng học sinh rèn luyện kỹ năng ứng xử, kỹ năng vận dụng pháp luật vào việc giải quyết các vấn đề của thực tiễn cuộc sống. Hoạt động PBGDPL cho học sinh chưa dựa trên kế hoạch thống nhất theo chương trình chung do Bộ GD và ĐT ban hành, chưa xây dựng được Chương trình giáo dục pháp luật ngoại khóa phù hợp với từng cấp học và trình độ đào tạo.
Việc tổ chức PBGDPL ngoại khóa còn nhiều khó khăn, chưa thường xuyên, chưa có phối hợp giữa các ngành liên quan trong hoạt động phổ biến pháp luật cho học sinh. Công tác sơ kết, tổng kết đánh giá hoạt động này còn hạn chế. Ngân sách dành cho công tác này còn khó khăn; nhiều nơi chưa bố trí kinh phí PBGDPL trong trường học thành khoản riêng cho nên không thể chủ động trong tổ chức hoạt động. Hiệu quả sử dụng tủ sách pháp luật trong nhà trường còn thấp. Bên cạnh đó, hoạt động phối hợp PBGDPL trong nhà trường còn mang tính vụ việc, thiếu sự chỉ đạo thường xuyên đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Nhận thức về công tác này nói chung, việc dạy và học pháp luật nói riêng của một số cán bộ, giáo viên, học sinh chưa đúng mức, chưa đầu tư nhân lực, tài lực, thời gian thỏa đáng. Sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, các tổ chức đoàn thể trong trường học chưa hình thành và chưa đi vào nền nếp.
Để đổi mới và nâng cao chất lượng công tác giáo dục pháp luật trong nhà trường, các cơ quan liên quan cần coi trọng và xây dựng nhận thức đúng về vị trí, vai trò quan trọng của công tác PBGDPL. Quán triệt quan điểm, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh trong nhà trường đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao trình độ văn hóa pháp lý cho công dân trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN. Kiện toàn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác PBGDPL trong trường học. Tạo cơ chế phối hợp giữa ngành Tư pháp, ngành Giáo dục, Đoàn Thanh niên và các ngành liên quan trong giáo dục ý thức pháp luật cho học sinh. Tạo điều kiện cho cán bộ làm nhiệm vụ pháp chế và báo cáo viên pháp luật, giáo viên dạy môn giáo dục công dân tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, bồi dưỡng lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, nhất là nghiệp vụ phổ biến pháp luật. Đây chính là những nhân tố quan trọng, quyết định đến chất lượng, hiệu quả của công tác tuyên truyền, PBGDPL trong trường học. Xây dựng kế hoạch phối hợp, cơ chế làm việc, chế độ chính sách hợp lý, bảo đảm kinh phí cho công tác này./.
Theo: nhandan.com.vn
