Nam Định là 1 trong 4 tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Hồng được chọn triển khai thí điểm Dự án cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn (VSNT) đồng bằng sông Hồng giai đoạn 1 bằng nguồn vốn Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ. Dự án nhằm cung cấp cơ sở hạ tầng cấp nước và vệ sinh góp phần đạt mục tiêu đến năm 2020, tất cả dân cư nông thôn trong tỉnh được sử dụng nước sạch (tối thiểu 60 lít nước/người/ngày) và hố xí hợp vệ sinh. Với tổng kinh phí dự án được cấp hơn 700 tỷ đồng, toàn tỉnh có 39 xã thuộc 5 huyện: Vụ Bản, Xuân Trường, Mỹ Lộc, Nam Trực và Giao Thuỷ được tham gia dự án. Đến nay, các xã được chọn triển khai dự án đều đạt hiệu quả cao. Tiêu biểu là xã Đại Thắng (Vụ Bản), trước khi tham gia dự án, môi trường địa phương có nhiều điểm ô nhiễm cục bộ do công tác thu gom rác thải nông thôn chưa triệt để. Nhiều người dân vứt rác bừa bãi ra ao hồ, sông ngòi, gây mất vệ sinh và ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước trong khi người dân chủ yếu sử dụng nguồn nước ao hồ, sông ngòi để phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày. Năm 2007, khi được chọn tham gia dự án, xã được hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà máy cấp nước sạch với công suất 800m3/ngày đêm, cung cấp nước máy cho 2.050/2.600 hộ dân trong xã. Hiện tại trong xã có 98% số hộ dân sử dụng nước sạch. Ngoài ra, xã đã mở rộng hoạt động thu gom rác thải ở cả 17 thôn nên đến nay đã có 90% số hộ dân tham gia vào chương trình thu gom rác thải. Tại xã Yên Khang (Ý Yên), khi tham gia dự án đã đầu tư xây dựng nhà máy cấp nước sạch và vận động 80% số hộ dân trong xã sử dụng nguồn nước bảo đảm tiêu chuẩn. Tại mỗi thôn xóm, xã còn bố trí, xây dựng một khu tập kết rác tạm thời chờ thu gom, diện tích 24m2/khu; thành lập tổ thu gom, vận chuyển rác ở cả 12 thôn xóm về bãi rác tập trung của xã để xử lý. Ngoài ra, xã còn tổ chức tham vấn ý kiến của người dân về các nội dung xây dựng và đưa vào thực hiện quy chế BVMT; nộp lệ phí thu gom rác thải, phân công giám sát và xử lý các hành vi vứt rác thải bừa bãi, xả nước thải chăn nuôi chưa qua xử lý ra môi trường.
 |
| Người dân xóm 3, xã Hải Tân (Hải Hậu) dùng nước sạch. |
Để triển khai dự án có hiệu quả, các cấp, các ngành chức năng của tỉnh đã chủ động nghiên cứu tìm hiểu những hạn chế, biện pháp khắc phục ở những công trình hạ tầng cấp nước và vệ sinh triển khai trên địa bàn toàn quốc đầu tư quy mô lớn nhưng không đạt hiệu quả. Theo đó, khi thực hiện dự án tỉnh ta đã triển khai thực hiện cùng lúc công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của người dân và đầu tư các công trình cải thiện sức khoẻ cộng đồng. Qua các hoạt động cụ thể của dự án đã cải thiện điều kiện vệ sinh, thói quen vệ sinh, sử dụng hiệu quả các công trình cấp nước và vệ sinh đã xây dựng. Thông tin về dự án được phổ cập tại 100% thôn, xóm của các xã thực hiện dự án qua hệ thống đài truyền thanh xã, tổ chức các buổi lễ phát động toàn dân, tham quan học tập kinh nghiệm… Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân được chú trọng thực hiện ngay khi khởi động dự án tạo được sự minh bạch và tin tưởng của cộng đồng, đồng thời giúp người dân nâng cao ý thức trong việc sử dụng nước sạch; xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, thu gom xử lý rác thải và thực hành vệ sinh cá nhân.
Sau gần 7 năm triển khai dự án, đến nay trên địa bàn tỉnh tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch đạt 85%; 82,8% số hộ dân có hố xí hợp vệ sinh; hơn 80% số hộ sử dụng phân chuồng đã ủ và bón cho cây trồng đúng quy định vệ sinh an toàn. Ngoài việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, dự án còn lập quỹ quay vòng để các xã và hộ dân vay vốn xây dựng, cải tạo công trình vệ sinh, bãi chôn lấp, xử lý rác thải. Đến nay, đã có hơn 12 nghìn lượt hộ dân được vay 49,6 tỷ đồng từ Quỹ của dự án để đầu tư xây dựng, cải tạo công trình vệ sinh đạt chuẩn; 100% các công trình sinh hoạt công cộng đều có nhà vệ sinh. Trong 39 xã tham gia dự án có 28 xã đã quy hoạch khu thu gom và xử lý rác thải tập trung; ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ sức khoẻ, giữ gìn vệ sinh môi trường ngày càng được nâng cao. Tỉnh ta được đánh giá là đơn vị thực hiện dự án thành công nhất so với các địa phương cùng thực hiện dự án trên toàn quốc./.
Bài và ảnh: Thanh Thuý
