Chuẩn bị mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2024: Tích cực định hướng chọn ngành nghề cho học sinh

Theo công bố của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2024 là năm cuối cùng thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành. Chỉ còn khoảng 3 tháng nữa là kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 và xét tuyển đại học, cao đẳng sẽ chính thức bắt đầu. Trước những biến động của thị trường lao động, việc chọn được một ngành, nghề vừa phù hợp với bản thân, vừa không bị thất nghiệp là điều mà nhiều học sinh lớp 12 đang quan tâm, cần công tác định hướng, phân tích thông tin từ nhà trường và gia đình.

Các trường đại học tư vấn hướng nghiệp cho học sinh lớp 12 tại Trường THPT Trần Hưng Đạo (TP Nam Định).

Để tạo điều kiện cho học sinh lựa chọn nghề nghiệp cho tương lai phù hợp với điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình và khả năng, ngay từ đầu năm học các nhà trường đã chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động tư vấn hướng nghiệp cho các em, nhất là sau khi có các thông tin chính thức, đầy đủ về kỳ thi THPT quốc gia, phương án tuyển sinh vào các trường đại học, cao đẳng. Công tác tư vấn hướng nghiệp được các nhà trường thực hiện bằng nhiều hình thức, nhất là việc lồng ghép vào các buổi sinh hoạt lớp, các hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp và một số môn học... Ngoài ra, các nhà trường còn khơi dậy tinh thần trách nhiệm của đội ngũ giáo viên, để mỗi thầy, cô giáo là một tư vấn viên; đồng thời tổ chức tìm hiểu nguyện vọng, năng lực, khối thi... mà học sinh quan tâm để kịp thời tư vấn cho các em chọn ngành, nghề phù hợp, tránh thiếu sự hiểu biết mà đăng ký ngành, nghề theo cảm tính. Nhiều trường THPT, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên đã thay đổi hình thức tư vấn hướng nghiệp cho học sinh theo hướng thiết thực. Một số trường tổ chức những buổi nói chuyện, chuyên đề, hội thảo… qua đó giúp học sinh xác định năng lực, sở trường và nguyện vọng của mình. Có trường tổ chức khảo sát nguyện vọng của học sinh để các em tự đánh giá bản thân những ưu điểm nổi trội, những điểm yếu, từ đó dễ dàng vạch ra cho mình một lộ trình nhằm phát huy điểm mạnh và hạn chế điểm yếu. Trên cơ sở đó, các trường tư vấn, hướng nghiệp sao cho học sinh có thể chọn được đúng nhất vào ngành học của trường đại học hoặc cao đẳng phù hợp với năng lực, sở thích, có thể trúng tuyển sau kỳ thi tuyển sinh, hứng thú trong học tập sau khi trúng tuyển và có việc làm thích hợp sau khi ra trường. Ngoài ra, các thầy cô cũng phân tích đặc điểm cấu trúc đề thi, thời gian và các kỳ thi được các trường tổ chức để học sinh biết cách lựa chọn về thời gian tham gia các kỳ thi, cách để khai thác tài liệu phù hợp với các khối thi...

Thực tiễn những năm qua, việc lựa chọn học nghề của học sinh đã chuyển dần theo hướng phù hợp với phát triển kỹ năng phục vụ nhu cầu lao động của xã hội. Mới đây, tại Trường THPT Trần Hưng Đạo (thành phố Nam Định), Báo Tuổi Trẻ phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh Đoàn Nam Định tổ chức chương trình Tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp năm 2024. Đây là năm thứ 22 của chương trình và lần thứ 2 diễn ra tại Nam Định, là sự kiện giáo dục thu hút đông đảo học sinh THPT, các đơn vị giáo dục trên địa bàn tỉnh tham dự. Tại chương trình, học sinh đã đặt câu hỏi liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh năm 2024; tìm hiểu thông tin từ các cơ sở đào tạo qua gần 70 gian tư vấn trong khuôn khổ chương trình giúp học sinh có cách nhìn tổng quan về sự đa dạng của bậc học, ngành học, môi trường đào tạo... của từng trường. Ngoài ra, các em được gặp gỡ và trao đổi trực tiếp với đại diện trường mà mình quan tâm, tìm hiểu thông tin du học, chương trình đào tạo liên kết quốc tế ở các trường trong và ngoài nước. Qua đó giúp học sinh tìm hiểu kỹ lưỡng về kỳ thi tốt nghiệp THPT, cập nhật những thông tin tuyển sinh mới nhất từ các trường đại học, đồng thời giải đáp các thắc mắc về định hướng chọn ngành, chọn nghề trong tương lai.

Trước ngưỡng cửa quan trọng của cuộc đời, đa phần học sinh đã biết quan tâm nên chọn ngành, nghề gì để không bị thất nghiệp, chọn trường nào uy tín, học phí phù hợp với kinh tế gia đình... Tuy nhiên, điều quan trọng hơn hết để chọn một nghề nghiệp phù hợp với bản thân là học sinh cần phải phân tích, dựa vào các yếu tố như đam mê, sở thích, năng lực bản thân, điều kiện gia đình và nhu cầu xã hội. Theo đánh giá từ nhiều lãnh đạo các trường THPT, mặc dù công tác tư vấn, định hướng nghề nghiệp đã được các trường quan tâm, triển khai định kỳ, thường xuyên, song cho đến hiện nay vẫn còn rất nhiều học sinh vẫn còn khá mơ hồ, thậm chí là hoang mang khi không biết lựa chọn ngành nghề sau khi tốt nghiệp THPT. Thực tế từ rất nhiều mùa tuyển sinh trong những năm qua cho thấy, việc chọn ngành, nghề của học sinh theo xu hướng chạy theo đám đông, do tò mò, hiếu kỳ vẫn còn. Em Nguyễn Hạnh, Trường THPT Lý Nhân Tông (Ý Yên) chia sẻ: “Mặc dù em đã được thầy cô tư vấn nhưng cái khó lớn nhất của em hiện nay là chưa xác định rõ sở trường của mình, trong khi đó các trường đại học, cao đẳng cũng như ngành học thì rất nhiều. Và điều em quan tâm là liệu ngành học mình chọn sau này có dễ xin việc làm không?”. Còn em Phạm Nam, Trường THPT Trần Văn Bảo (Nam Trực) cho biết: “Mặc dù rất thích ngành Công nghệ thông tin nhưng em đang phân vân khi hiện nay có rất nhiều trường đào tạo với rất nhiều chỉ tiêu, liệu khi ra trường nhu cầu về ngành này liệu còn sức hút hay không?”.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 và xét tuyển đại học, cao đẳng sắp đến. Thời gian này là giai đoạn khó khăn đối với học sinh lớp 12, bởi cùng lúc các em sẽ giải quyết 2 việc: Thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển vào đại học, cao đẳng. Chính vì vậy, hơn ai hết, học sinh cần bình tĩnh, suy nghĩ, tính toán thận trọng để có thể đưa ra quyết định cuối cùng cho cuộc đời của mình. Để chọn được một ngành, nghề phù hợp cho bản thân, ngay từ bây giờ, học sinh cần phải xác định rõ sở trường, năng lực và điều kiện kinh tế gia đình để chọn; đồng thời có sự định hướng ngành, nghề từ phía nhà trường và gia đình./.

Bài và ảnh: Hồng Minh