Qua 3 năm thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 trên địa bàn tỉnh

Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 bắt đầu từ năm học 2020-2021 và thực hiện theo lộ trình đến năm học 2024-2025 sẽ hoàn thành. Sau hơn 3 năm triển khai Chương trình GDPT 2018 trên địa bàn tỉnh, chương trình đã cơ bản đáp ứng yêu cầu theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT).

Cô và trò Trường THCS Liên Bảo (Vụ Bản) trao đổi về bài học trước giờ lên lớp.

Thực hiện Chương trình GDPT 2018, ngành GD và ĐT tỉnh đã tập trung bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý; chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất; thực hiện chương trình giáo dục; lựa chọn, mua sắm, sử dụng sách giáo khoa (SGK). Các Phòng GD và ĐT huyện, thành phố, các trường THPT xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện tại địa phương. 

Hàng năm, UBND tỉnh giao Sở GD và ĐT triển khai công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Chương trình GDPT 2018. Việc thanh tra, kiểm tra tập trung vào các nội dung: thực hiện chương trình giáo dục, công tác bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý; việc chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất; lựa chọn, mua sắm, sử dụng SGK… nhằm đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật và duy trì hiệu quả triển khai chương trình, kế hoạch; kịp thời đề ra các giải pháp thực hiện tốt các chủ trương, chính sách về GD và ĐT.

Các nhà trường thực hiện đổi mới xây dựng kế hoạch giáo dục của đơn vị mình theo tinh thần chủ động, linh hoạt, phù hợp điều kiện thực tiễn; việc đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra, đánh giá được thực hiện ngày càng thực chất, hiệu quả. Về cơ bản, đội ngũ giáo viên và học sinh đáp ứng được yêu cầu dạy, học các môn học theo Chương trình GDPT 2018. Việc triển khai chương trình giúp học sinh hứng thú hơn với các giờ học do học sinh được chủ động trong việc tiếp thu tri thức, được tham gia vào quá trình tự học, trao đổi, thảo luận, chia sẻ, trình bày, thực hành, thí nghiệm...; giáo viên được giảm tải về thời lượng soạn bài, làm việc trên lớp, chuẩn bị tài liệu.

Việc thực hiện Chương trình GDPT 2018 được song hành với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu nên tạo điều kiện lồng ghép các nguồn lực và mục tiêu để các địa phương tăng cường bổ sung, tu sửa, xây mới các phòng học, phòng chức năng, cải tạo khuôn viên trường, lớp, bổ sung thiết bị, đồ dùng dạy học. Các cơ sở giáo dục (CSGD) tăng cường công tác xã hội hóa để mua sắm ti vi thông minh hoặc máy chiếu kết nối internet đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Đội ngũ giáo viên dạy Chương trình GDPT 2018 được các nhà trường sắp xếp, phân công hợp lý; triển khai tập huấn nghiêm túc theo chỉ đạo của Bộ GD và ĐT nên đã nắm vững chương trình giáo dục và thực hiện tốt các khâu lập kế hoạch môn học, kế hoạch bài dạy, tổ chức các hoạt động dạy học, đánh giá học sinh. Các đơn vị thực hiện tốt việc áp dụng hiệu quả các phương pháp và hình thức dạy học tích cực tại các nhà trường; chuyển từ truyền thụ kiến thức sang tổ chức hoạt động học tích cực, chủ động, sáng tạo; chú ý các hoạt động trải nghiệm, nghiên cứu khoa học để học sinh vận dụng kiến thức, phát triển năng lực; thực hiện tốt việc đổi mới sinh hoạt chuyên môn; tổ chức dạy học phân hóa theo năng lực của học sinh, đảm bảo sát đối tượng. Cấp tiểu học, các CSGD phân bổ hợp lý về nội dung và thời lượng dạy học giữa các môn học/hoạt động giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu triển khai chương trình theo hướng mở, tăng cường trao đổi thông tin để cha mẹ học sinh nắm được yêu cầu đổi mới của chương trình và đồng hành cùng nhà trường thực hiện hiệu quả chương trình. Cấp trung học tích cực phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi; đổi mới mô hình tổ chức dạy học; chú trọng phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động học theo nhóm và hướng dẫn học sinh tự học.

Qua hơn 3 năm thực hiện Chương trình GDPT 2018 trên địa bàn tỉnh, kết quả học tập, rèn luyện của học sinh theo Chương trình GDPT 2018 đã có những chuyển biến tích cực; mục tiêu phát triển phẩm chất, năng lực học sinh của Chương trình GDPT 2018 bước đầu đã được khẳng định, tạo niềm tin trong giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh và xã hội. Đặc biệt, thống kê từng năm học của Sở GD và ĐT cho thấy, tỷ lệ kết quả học tập của học sinh các khối lớp khi thực hiện Chương trình GDPT 2006 và khi thực hiện Chương trình GDPT 2018 có sự chênh lệch không đáng kể (khoảng 3%). Điều đó cho thấy việc triển khai Chương trình GDPT 2018 phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh toàn tỉnh. Qua từng năm học, tỉnh ta đã hoàn thành chương trình năm học theo khung kế hoạch của Bộ GD và ĐT, đồng thời triển khai thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ năm học, tổ chức các kỳ thi, cuộc thi, hội thi theo kế hoạch năm học đề ra. Năm học 2023-2024, toàn ngành GD và ĐT đang triển khai thực hiện nhiệm vụ đúng tiến độ. 

Hiện nay, khó khăn đối với tỉnh khi thực hiện Chương trình GDPT 2018 là việc đầu tư mua sắm thiết bị dạy học tối thiểu theo quy định của Bộ GD và ĐT do điều kiện ngân sách của tỉnh còn hạn hẹp, các nhà trường chỉ có thể mua sắm thiết bị đơn giản, chưa tiến hành mua đồng bộ các thiết bị chuyên dụng theo quy định của Bộ GD và ĐT. Khu vực thành phố, địa bàn có các khu, cụm công nghiệp tập trung đông dân cư gây sức ép về sĩ số học sinh/lớp đối với các trường. Một số địa phương vẫn tồn tại tình trạng thừa - thiếu giáo viên cục bộ trong khi không có cơ chế để hợp đồng giáo viên dẫn đến tình trạng cán bộ, giáo viên phải thay phiên đảm nhiệm việc dạy học tại các lớp. Các trường THCS chưa có giáo viên đào tạo chính quy để giảng dạy môn tích hợp Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý. Cơ cấu giáo viên các môn chưa bảo đảm tỷ lệ, một số đơn vị chưa thể trẻ hoá đội ngũ, giáo viên lớn tuổi gặp khó khăn trong việc tiếp cận chương trình, hình thức tổ chức, phương pháp giảng dạy và ứng dụng công nghệ thông tin nên lúng túng trong các hoạt động giảng dạy và giáo dục. Việc thực hiện Chương trình GDPT 2018 bắt đầu từ năm học 2022-2023 ở các trường THPT, nhưng ở khối học này có môn Nghệ thuật (gồm 2 phân môn là Âm nhạc, Mỹ thuật) được đưa vào nhóm lựa chọn và các nhà trường chưa có giáo viên nên lúng túng trong triển khai dạy học.

Qua việc thực hiện Chương trình GDPT 2018 tại tỉnh thời gian qua, các CSGD kiến nghị: Bộ GD và ĐT cần bổ sung nội dung tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn giáo viên dạy Chương trình GDPT 2018 đi sâu vào kỹ năng dạy học: thiết kế bài dạy, xây dựng tiết dạy minh họa… Tăng cường nhiều đợt tập huấn trực tiếp cho giáo viên; tổ chức các buổi hội thảo để chia sẻ khó khăn, kinh nghiệm cho giáo viên thực hiện các lớp thay sách, kịp thời cung cấp đồ dùng thiết bị dạy học, SGK sớm. Tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh Chương trình GDPT 2018 theo hướng đổi mới phương pháp, đảm bảo chất lượng, phù hợp thực tế và yêu cầu đặt ra. Hiện nay, các CSGD còn băn khoăn về cơ sở vật chất phục vụ chương trình mới chưa được bổ sung kịp thời. Do đó sở, ngành, các đơn vị liên quan cần kịp thời thực hiện công tác mua sắm thiết bị giáo dục. Bên cạnh đó, các CSGD cũng cần tận dụng triệt để thiết bị dạy học hiện có, huy động các nguồn lực hợp pháp để mua sắm thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình mới./.

Bài và ảnh: Minh Thuận