Tòa án nhân dân tỉnh đẩy mạnh cải cách tư pháp, nâng cao chất lượng xét xử

Nhằm nâng cao chất lượng xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra tình trạng xử oan người vô tội hay bỏ lọt tội phạm, thời gian qua, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cán bộ, công chức thực hiện hiệu quả công tác cải cách tư pháp.

Hội đồng xét xử phiên tòa lưu động vụ án hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma túy do Tòa án nhân dân huyện Ý Yên tổ chức.

Bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Cải cách Tư pháp Trung ương, Ban Cải cách Tư pháp tỉnh, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo TAND tỉnh đã xây dựng chương trình, kế hoạch công tác nhằm thực hiện đồng bộ và thống nhất các nhiệm vụ cải cách tư pháp. Trong đó, tập trung nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức về ý thức trách nhiệm, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, gắn với việc “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; đổi mới việc tổ chức phiên tòa; nâng cao chất lượng xét xử; làm tốt công tác hòa giải, đối thoại trong giải quyết, xét xử các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính; cải cách các thủ tục hành chính, tư pháp, ứng dụng công nghệ thông tin vào các quy trình, thủ tục hành chính bổ trợ cho hoạt động xét xử tại tòa án, giải quyết các yêu cầu của công dân... Điểm nhấn nổi bật về cải cách tư pháp mà TAND hai cấp tỉnh thực hiện là đã tích cực, chú trọng nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa hình sự theo hướng thực chất, có hiệu quả, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức; việc áp dụng chế định xử phạt tù nhưng cho hưởng án treo luôn được cân nhắc thận trọng đúng pháp luật. Hình phạt mà Tòa án áp dụng cho các bị cáo được phân hóa tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo nhằm răn đe, giáo dục phòng ngừa chung. Đối với các vụ án lớn, trọng điểm được dư luận xã hội quan tâm, các vụ án tham nhũng được Tòa án phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng và chính quyền địa phương điều tra, truy tố, xét xử kịp thời, nghiêm minh được Ban Chỉ đạo Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh đánh giá cao và dư luận nhân dân đồng tình ủng hộ. Điển hình như các vụ án: Phùng Thị M bị xét xử về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”; Trần Đình G và đồng phạm bị xét xử về tội “Làm giả tài liệu, con dấu của cơ quan tổ chức” và tội “Vi phạm quy định về sử dụng đất đai” xảy ra tại Công ty TNHH Tang lễ Hoàng Long... Từ năm 2022 đến nay, TAND hai cấp tỉnh tổ chức xét xử được 45 phiên tòa lưu động tại các xã, phường, thị trấn. Thông qua công tác xét xử lưu động đã góp phần tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân. Bên cạnh đó, TAND hai cấp cũng quan tâm tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, trong đó 6 tháng năm 2023 đã thực hiện 66 phiên tòa, qua đó giúp thẩm phán, thư ký nâng cao kỹ năng nghiệp vụ trong công tác tổ chức, điều hành phiên tòa, nâng cao tính tranh tụng, đáp ứng ngày càng cao yêu cầu cải cách tư pháp. TAND hai cấp đã thực hiện công bố 1.489/1.489 bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật trên trang thông tin điện tử TAND. Việc công bố bản án đã tạo được dư luận xã hội tốt, giúp nâng cao trách nhiệm các thẩm phán, tăng tính thống nhất trong việc áp dụng pháp luật, cũng như tạo điều kiện để nhân dân tham gia giám sát hoạt động xét xử.

Cùng với nâng cao chất lượng xét xử, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo TAND tỉnh cũng tập trung chỉ đạo thực hiện việc giải quyết các tranh chấp mà không phải xét xử. Qua hòa giải, đối thoại đã giúp các đương sự hiểu rõ những quy định của pháp luật nên số vụ án hòa giải thành và công nhận sự thỏa thuận của các đương sự đạt kết quả cao (đạt tỷ lệ trên 63%) các vụ việc phải giải quyết. Ngoài ra, công tác cải cách thủ tục hành chính tư pháp, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được đẩy mạnh. Mặc dù gặp rất nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin, nhưng TAND hai cấp tỉnh đã triển khai, tổ chức xét xử được các phiên tòa trực tuyến theo Nghị quyết 33/2021/QH15 ngày 12-11-2021 của Quốc hội; ứng dựng phần mềm trợ lý ảo; phần mềm quản lý án... để thúc đẩy chuyển đổi số Tòa án và xây dựng Tòa án điện tử. Đến nay, đã có 100% các thẩm phán trong TAND hai cấp đều sử dụng phần mềm trợ lý ảo phục vụ công tác nghiên cứu hồ sơ vụ án giúp các thẩm phán đưa ra quyết định đúng bản chất sự việc, đúng pháp luật quy định.

Mặc dù số lượng các vụ việc mà tòa án phải thụ lý, giải quyết hàng năm rất lớn và có xu hướng gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp, nhưng TAND hai cấp tỉnh đã chủ động nắm bắt tình hình, triển khai thực hiện tốt các giải pháp đột phá, chất lượng xét xử của tòa án đạt nhiều kết quả tích cực. Trong 6 tháng đầu năm 2023, TAND hai cấp trong tỉnh đã giải quyết, xét xử 3.018 vụ việc, trong tổng số 4.041 vụ việc đã thụ lý, đạt tỷ lệ 74,7%. Số vụ án còn lại là 1.023 vụ việc hầu hết mới được thụ lý đang được tòa án các cấp giải quyết theo quy định của pháp luật. So với cùng kỳ năm trước, số vụ án thụ lý tăng 1.175 vụ, giải quyết tăng 978 vụ. Thời gian tới, Ban cán sự Đảng TAND tỉnh tiếp tục chỉ đạo TAND hai cấp trong tỉnh quán triệt, triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về công tác cải cách tư pháp đến toàn thể cán bộ, công chức để nâng cao nhận thức và thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác. Triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc, phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội, TAND tối cao đã đề ra. Phấn đấu giảm tỷ lệ các bản án, quyết định bị huỷ, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán thấp hơn năm 2022; hạn chế đến mức thấp nhất việc để án quá thời hạn luật định. Tiếp tục làm tốt công tác hoà giải trong giải quyết, xét xử án dân sự, hành chính; thi hành nghiêm túc Nghị quyết số 33/2021/QH15 ngày 12-11-2021 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến; đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính tư pháp tiến tới xây dựng Tòa án điện tử. Tổ chức thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 27-NQ/TW của Hội nghị lần thứ sáu BCH Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, nhất là nội dung về cải cách tư pháp./.

Bài và ảnh: Văn Trọng