Phòng, chống đuối nước trẻ em - trách nhiệm của toàn xã hội

Nam Định có bờ biển dài 72km từ cửa Ba Lạt đến cửa Đáy cùng với hệ thống các sông lớn như sông Hồng, sông Đáy, sông Ninh Cơ... chảy qua với chiều dài hơn 250km. Bên cạnh đó, hệ thống sông ngòi, kênh, mương, ao, hồ, đầm dày đặc, đan xen khắp các địa bàn; trong đó nhiều vùng ao, hồ, kênh nước sâu, nguy hiểm nhưng chưa có rào chắn, biển cảnh báo, biển cấm, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tai nạn đuối nước, nhất là tại các huyện ven biển Nghĩa Hưng, Giao Thủy, Hải Hậu.

Ngày 5-6-2023, Công an xã Hải Lý (Hải Hậu) tổ chức cắm biển cảnh báo, tuyên truyền phòng, chống đuối nước tại các điểm có nguy cơ xảy ra đuối nước trên địa bàn xã.

Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB và XH), toàn tỉnh có trên 481.500 trẻ em, chiếm 26% dân số. Để đảm bảo an toàn cho trẻ em, nhằm giảm thiểu, hạn chế tối đa tình trạng trẻ em bị tai nạn thương tích (TNTT), đặc biệt là tử vong do đuối nước, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, các địa phương thực hiện nghiêm Chỉ thị số 23/CT-TTg ngày 26-5-2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường các giải pháp bảo đảm thực hiện quyền trẻ em và bảo vệ trẻ em, đặc biệt chú trọng công tác phòng ngừa TNTT cho trẻ em, trong đó có phòng, chống đuối nước (PCĐN) cho trẻ em và Chương trình phòng chống TNTT trẻ em giai đoạn 2021-2030 của Thủ tướng Chính phủ (theo Quyết định số 1248/QĐ-TTg ngày 19-7-2021).

Sở LĐ-TB và XH đã phối hợp với các cơ quan hữu quan tham mưu UBND tỉnh ban hành các Kế hoạch số 115/KH-UBND ngày 5-10-2021 về phòng, chống TNTT trẻ em tỉnh Nam Định, giai đoạn 2021-2030; Kế hoạch số 95/KH-UBND ngày 15-7-2022 về việc triển khai chương trình bơi an toàn, PCĐN trẻ em tỉnh Nam Định, giai đoạn 2022-2030 và nhiều công văn chỉ đạo về công tác phòng, chống TNTT, tai nạn đuối nước trẻ em. Các ngành, các địa phương đã đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, gia đình và cho chính trẻ em về nguy cơ, tình huống có thể xảy ra và cách PCĐN; tuyên truyền, vận động gia đình thường xuyên quan tâm, giám sát trẻ em, chủ động đưa trẻ đi học bơi và các kỹ năng an toàn trong môi trường nước. Cung cấp thông tin kịp thời, cảnh báo những địa điểm, khu vực có nguy cơ dễ xảy ra tai nạn đuối nước; phổ biến cho người dân và trẻ em các kiến thức cơ bản về đuối nước, các nguy cơ gây đuối nước trẻ em, cách phòng tránh và sơ cứu đúng cách để phòng tránh.

Trong 2 năm 2021-2022, tỉnh đã triển khai Dự án “Hỗ trợ triển khai các can thiệp hiệu quả và bền vững để PCĐN trẻ em tỉnh Nam Định” do tổ chức Bloomberg tài trợ tại 6 xã thuộc 2 huyện Nghĩa Hưng và Hải Hậu. Dự án đã hỗ trợ cải tạo môi trường tại cộng đồng cho các xã; cung cấp 20 nghìn tờ rơi, sách truyền thông hoạt động PCĐN; Tổ chức 36 lớp dạy bơi an toàn PCĐN cho 720 trẻ em; tổ chức 18 lớp tập huấn nâng cao nhận thức về PCĐN trẻ em cho 900 người là người giám hộ/phụ huynh, giáo viên mầm non, cán bộ xã, các gia đình có trẻ em dưới 15 tuổi. Triển khai 40 buổi truyền thông, phát 154 lần thông điệp tuyên truyền về PCĐN trên các phương tiện truyền thanh, truyền hình các cấp. Đồng thời, triển khai thực hiện mô hình “Ngôi nhà an toàn phòng, chống TNTT và PCĐN trẻ em” tại 2 xã Nghĩa Phú, Nghĩa Hải (Nghĩa Hưng); tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng cho Ban điều hành bảo vệ chăm sóc trẻ em và cộng tác viên của 2 xã này; tổ chức cho 1.200 hộ gia đình ký cam kết đảm bảo ngôi nhà an toàn phòng, chống TNTT cho trẻ em. UBND các huyện, thành phố tăng cường chỉ đạo công tác PCĐN trẻ em; đặc biệt, công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức được thực hiện thường xuyên trên hệ thống loa, đài phát thanh huyện, xã để lan tỏa đến đông đảo người dân. Chỉ đạo các ngành chức năng và UBND xã, phường, thị trấn rà soát sông, ngòi, ao, hồ, giếng nước không có nắp đậy; cắm biển cảnh báo, rào chắn tại các khu vực nguy hiểm dễ dẫn đến mất an toàn, TNTT cho trẻ em; phối hợp với các ngành hướng dẫn sử dụng các thiết bị bảo hộ an toàn như áo phao, phao bơi, phao nổi đúng cách, kỹ năng sơ cứu ban đầu, hướng xử lý an toàn khi gặp sự cố đuối nước.

Mặc dù có sự vào cuộc tích cực của các ngành, địa phương tuy nhiên tình trạng trẻ em đuối nước trên địa bàn tỉnh thời gian qua vẫn diễn biến phức tạp. Trung bình mỗi năm trên địa bàn tỉnh có từ 20 đến 25 trẻ em bị tử vong do đuối nước, xảy ra nhiều vào mùa hè. Năm 2022, toàn tỉnh có 34 trẻ em tử vong do đuối nước. 5 tháng đầu năm 2023, toàn tỉnh xảy ra 8 vụ đuối nước trẻ em. Ngoài nguyên nhân khách quan về đặc điểm địa hình có nhiều môi trường nước thì nguyên nhân chủ quan là sự lơ là, chủ quan của các bậc phụ huynh, người trông coi, chăm sóc chưa giám sát chặt chẽ trẻ, để trẻ chơi tự do ở các khu vực sông nước, ao hồ trong khi bản tính trẻ hiếu động, tò mò, thiếu kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ. Công tác truyền thông, phổ biến kiến thức về bảo vệ, chăm sóc, phòng, chống TNTT trẻ em nói chung, PCĐN nói riêng, của đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em ở cơ sở còn hạn chế, nhân sự liên tục thay đổi, chưa được tập huấn thường xuyên.

Trước tình trạng đuối nước trẻ em đầu mùa hè trên cả nước cũng như trên địa bàn tỉnh, ngày 29-5-2023, UBND tỉnh ban hành Công văn 286 về tăng cường chỉ đạo, thực hiện công tác phòng, chống TNTT, PCĐN trẻ em. Theo đó, yêu cầu các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh phối hợp chặt chẽ trong việc chỉ đạo, triển khai công tác phòng, chống TNTT, đuối nước trẻ em. Tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện phòng, chống TNTT trẻ em; đặc biệt Kế hoạch số 115/KH-UBND của UBND tỉnh về phòng, chống TNTT trẻ em tỉnh Nam Định giai đoạn 2021-2030. Phấn đấu giảm tỷ suất trẻ em bị TNTT xuống 150/100 nghìn trẻ em vào năm 2025 và 130/100 nghìn trẻ em vào năm 2030. Trong dịp nghỉ hè và những tháng năm cuối năm 2023, các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố tổ chức các hoạt động cải tạo môi trường, loại trừ các nguy cơ gây TNTT, đuối nước trẻ em tại mỗi gia đình và cộng đồng như: Cắm biển báo vùng nước nguy hiểm; làm rào quanh ao, hố nước, rãnh nước xung quanh nhà hoặc nơi công cộng; làm các hàng rào, cửa chắn, cổng ngăn cách khu vực trẻ em chơi ở những nơi có nguy cơ gây đuối nước. Tổ chức đa dạng các hoạt động vui chơi, sinh hoạt tập thể trong dịp hè, các lớp dạy bơi và kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ; chuẩn bị các phương tiện cứu hộ, cấp cứu nhằm giảm thiệt hại tới mức thấp nhất do đuối nước gây ra. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các quy định an toàn giao thông đường thủy, trường học an toàn, cộng đồng an toàn cho trẻ em, đảm bảo cho trẻ em có môi trường sống an toàn, lành mạnh và thân thiện trên địa bàn; xử lý nghiêm những đơn vị, cá nhân thiếu trách nhiệm trong công tác PCĐN trẻ em./.

Bài và ảnh: Việt Thắng