Tiếng trống làng

Tôi sinh ra lớn lên từ làng. Làng tôi là một làng cổ, có đủ các thiết chế sinh hoạt văn hoá cộng đồng như: đình, chùa, miếu phủ nên từ bé tiếng trống làng đã thấm sâu vào tâm thức. Có lẽ không chỉ tôi mà tất cả những ai nhất là thế hệ tôi sinh ra lớn lên từ làng cũng đều có tiếng trống làng trong vùng ký ức quê hương của mình. Cho đến bây giờ chỉ cần nghe tiếng trống làng gióng lên là biết ngay trong làng có hoạt động, sự kiện gì. Chẳng hạn như: trống lệnh hiếu thì trống đánh ba hồi chín tiếng. Trống lệnh báo cháy, vỡ đê, trộm cướp thì đánh dồn dập, gọi là trống ngũ liên. Thời bao cấp còn có trống báo họp đội sản xuất, trống ra đồng, trống giải lao, chia rơm, chia thóc…

Ảnh minh họa/ Internet

Trong văn hoá sinh hoạt của cộng đồng làng xã xưa kia thì tiếng trống là loại hình tín hiệu truyền tin nhanh nhất, hữu hiệu nhất trong các loại hình truyền tin. Tiếng trống làng có ở hầu hết các sự kiện, các hoạt động sinh hoạt và văn hoá của làng. Quan niệm của cha ông ta từ ngày xưa coi trống là hiện vật thiêng. Tiếng trống là một trong những phương tiện cần thiết để phục vụ sinh hoạt, lao động, học tập… Về mặt tinh thần, tiếng trống tạo ra không gian giao cảm, để con người bày tỏ các cung bậc cảm xúc vui, buồn, gửi gắm những ước mơ, nguyện vọng về một cuộc sống tươi đẹp, hạnh phúc. Cũng vì thế, chiếc trống được xem là một sản phẩm văn hóa, một thứ tài sản không thể thiếu trong sinh hoạt của cộng đồng làng xã. 

Ngày nay, với đủ các loại hình truyền tin văn minh và hiện đại, có nhiều những loại hình hoạt động, những nét văn hoá đã dần phai, dần mất do không còn phù hợp, nhưng tiếng trống làng không những không mất đi mà vẫn còn nguyên giá trị, không những thế còn được phát triển mở mang phong phú hơn. 

Làng tôi bây giờ đã đạt chuẩn nông thôn mới. Ngoài đình, chùa, miếu, phủ còn có thêm nhà văn hoá được đầu tư trang bị các loại dụng cụ, thiết bị cho sinh hoạt văn hoá như: hệ thống âm thanh, các nhạc cụ…, đường làng cũng đã mắc loa truyền thanh đến tận thôn, xóm, nhưng mỗi khi có hoạt động, sự kiện, lễ nghi gì vẫn không thể thiếu tiếng trống làng. Tiếng trống làng là một giá trị văn hoá, một nét văn hoá dân tộc đặc sắc có sức sống bền bỉ từ nghìn đời. 

“Dù ai đi đâu ở đâu. Hễ nghe tiếng trống rủ nhau tìm về”. Tiếng trống làng đã theo tôi quá nửa cuộc đời và tôi tin tiếng trống làng sẽ còn tồn tại và lưu truyền mãi mãi, thể hiện ước nguyện hướng tới chân, thiện, mỹ trong đời sống tinh thần của người Việt./.

Trịnh Đình Nghi