Phát huy giá trị các tư liệu, hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Bảo tàng tỉnh hiện đang lưu giữ, bảo quản hơn 24.600 tài liệu, hình ảnh, hiện vật có giá trị về lịch sử, văn hóa; trong đó có gần 200 tư liệu, hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các hiện vật gồm nhiều chất liệu khác nhau như: giấy, nhựa, kim loại, vải, phim ảnh gắn với sự kiện các lần Bác Hồ về thăm Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nam Định. Đây là những tư liệu quý được Bảo tàng tỉnh lưu giữ, bảo quản, trưng bày và phát huy giá trị, góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.

Cán bộ và nhân dân trong tỉnh tham quan gian trưng bày Triển lãm “Bác Hồ với Đảng bộ và nhân dân Nam Định” tại Bảo tàng tỉnh.

Nâng cao chất lượng công tác bảo quản, trưng bày hiện vật về Bác Hồ

Kho cơ sở lưu giữ hiện vật của Bảo tàng tỉnh được trang bị đầy đủ hệ thống điều hòa, máy hút ẩm, hút bụi, máy đo nhiệt độ, độ ẩm, quạt thông gió, tủ chuyên dụng, giá kệ đồng bộ để sắp xếp, phân loại hiện vật, tạo thuận lợi cho công tác bảo quản, theo dõi hiện vật. Phòng Kỹ thuật bảo quản được đầu tư xây dựng cùng với các trang thiết bị kỹ thuật hiện đại như: bàn, ghế, dụng cụ bảo quản, hóa chất bảo quản, tủ xông thuốc khử côn trùng, nấm mốc... Bên cạnh hệ thống trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác bảo quản, cán bộ quản lý kho luôn tuân thủ những quy định, nội quy kho bảo quản trong việc xuất nhập, sắp xếp hiện vật, thường xuyên mở cửa kho tạo sự thông thoáng, vệ sinh sạch sẽ, hạn chế bụi bẩn, nấm mốc. Cùng với đó, Bảo tàng tỉnh đã xây dựng quy trình bảo quản hiện vật. Đây là cơ sở khoa học để tiến hành bảo quản hiện vật theo từng loại hình chất liệu theo 2 phương pháp: bảo quản phòng ngừa (sử dụng các biện pháp ngăn ngừa tối đa quy trình hủy hoại tự nhiên của hiện vật và tác động hủy hoại hiện vật do thiên nhiên hoặc con người gây ra), bảo quản trị liệu (sử dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật nhằm loại trừ nguyên nhân gây hại và ổn định tình trạng hiện vật).

Đối với các tư liệu, hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo tàng tỉnh sử dụng biện pháp bảo quản phòng ngừa là chủ yếu. Hiện vật được sắp xếp trong một môi trường sạch sẽ, có sự kiểm soát về môi trường và độ ẩm, thường xuyên kiểm tra tình trạng độ bền của hiện vật. Những hiện vật thuộc loại hình chất liệu giấy, thuộc tính nhạy cảm nên đa số hiện vật được bảo quản trong một lớp giấy chống ẩm, đặt trong tủ chuyên dụng ở môi trường điều hòa, duy trì nhiệt độ, độ ẩm ổn định nhằm tránh bị gây hại do côn trùng gặm nhấm hay nấm mốc gây ố, mủn, mục theo thời gian. Đối với một số ít hiện vật trong tình trạng yếu, sờn rách, mủn được cán bộ vận dụng cơ sở nghiên cứu khoa học, sử dụng kỹ thuật, phương pháp trị liệu, tiến hành bồi, trám, vá và kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần để giảm thiểu tình trạng hư hỏng, đồng thời kéo dài khả năng bảo quản hiện vật. Đối với hiện vật phim âm bản được xếp trong các bao phim làm bằng giấy chống ẩm và sắp xếp trong các hộp, bảo quản trong tủ chuyên dụng, giới hạn độ ẩm từ 45-55%, đảm bảo thông số kỹ thuật theo yêu cầu quy định. Do đó các hiện vật phim ảnh về Bác luôn ở tình trạng ổn định, không ẩm mốc, hạn chế bay màu theo thời gian. Đối với những hiện vật bằng chất liệu kim loại gồm nhóm Huy hiệu Bác Hồ của các cá nhân có thành tích xuất sắc được Bác Hồ tặng thưởng được sắp xếp, bảo quản riêng trong tủ, bảo vệ bằng hóa chất làm giảm sự tác động của môi trường gây han rỉ. Trong số các hiện vật đồ dệt, tiêu biểu là chiếc áo của bà Vũ Thị Dậu ở thị trấn Cồn (Hải Hậu). Bà Dậu là người có nhiều thành tích trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Năm 1954, bà được Bác Hồ tặng thưởng chiếc áo lụa màu vàng, may kiểu sơ mi. Hiện vật này đang được bảo quản trong tủ kính tại Phòng Trưng bày của Bảo tàng tỉnh, thường xuyên được kiểm tra, bảo quản khử nấm mốc.

Bút tích của Bác Hồ trong cuốn sổ vàng ghi cảm tưởng nhân dịp Người về thăm Nam Định năm 1963 hiện được lưu giữ, bảo quản tại Bảo tàng tỉnh

Bảo tàng tỉnh được xây dựng lại năm 2006 ở vị trí trung tâm thành phố Nam Định. Nơi đây từng vinh dự được đón Bác Hồ đến thăm chiều ngày 21-5-1963. Sau khi xem một số hình ảnh, hiện vật phản ánh lịch sử đấu tranh cách mạng và thành tựu kinh tế, văn hóa, xã hội của Đảng bộ và nhân dân Nam Định, Bác đã ghi lên trang đầu cuốn Sổ vàng của tỉnh: “Tiếp tục truyền thống cách mạng vẻ vang, xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Dòng chữ này ngày nay được khắc trên bức phù điêu lớn bằng đồng với hình ảnh Bác Hồ về thăm Nam Định, đặt tại vị trí trang trọng ở sảnh của Phòng Khánh tiết Bảo tàng tỉnh, thể hiện lòng thành kính, tri ân của Đảng bộ, chính quyền và các thế hệ, tầng lớp nhân dân tỉnh Nam Định đời đời nhớ ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh, ra sức phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. Cũng trong lần về thăm này, Bác đặt niềm tin vào nỗ lực của cán bộ và nhân dân trong tỉnh: “Nam Định là một tỉnh ruộng đất phì nhiêu, tài nguyên phong phú, dân cần cù, có nhiều khả năng trở thành một tỉnh thật giàu có. Đồng bào tỉnh Nam Định có truyền thống đoàn kết và đấu tranh anh dũng. Trong thời kỳ kháng chiến, tỉnh Nam Định đã lập nhiều chiến công vẻ vang… Bác tin rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, nhân dân và cán bộ Nam Định sẽ thu được nhiều thắng lợi rực rỡ”.

Phát huy giá trị các tài liệu, hiện vật lịch sử về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Nhiều năm qua, công tác tuyên truyền, phát huy giá trị tư liệu, hiện vật về Bác Hồ được Bảo tàng tỉnh tổ chức triển khai bằng nhiều hình thức như: in, phát hành tập gấp; chia sẻ, đăng thông tin các hoạt động trưng bày, triển lãm về Bác Hồ trên các phương tiện thông tin đại chúng, Cổng thông tin điện tử Bảo tàng tỉnh, các trang mạng xã hội;... Một trong những cách thức Bảo tàng tỉnh tiếp cận công chúng, lan tỏa giá trị văn hóa là thường xuyên đổi mới hoạt động trưng bày, tuyên truyền. Cùng với không gian trưng bày cố định tại tầng 2, Bảo tàng tỉnh đã xây dựng khu trưng bày chuyên đề tại tầng 3 với nhiều tư hiệu, hình ảnh, hiện vật chủ đề “Bác Hồ với Nam Định, Nam Định với Bác Hồ” phục vụ nhiệm vụ chính trị nhân kỷ niệm các dịp lễ, tết, ngày kỷ niệm lớn của quê hương, đất nước, các sự kiện văn hóa, chính trị quan trọng của tỉnh, thu hút đông đảo cán bộ và nhân dân đến tham quan, học tập. Không gian trưng bày giúp người dân nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn về giá trị cốt lõi tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh, tình cảm của Bác Hồ đối với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Nam Định và tình cảm của Nam Định đối với Bác Hồ. Hơn 10 năm qua, Bảo tàng tỉnh đã phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức nhiều cuộc trưng bày, triển lãm; tiêu biểu như: Triển lãm chuyên đề “Thi đua yêu nước - 65 năm vang mãi lời Người” (năm 2013), Triển lãm chuyên đề “50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh” (năm 2019), Trưng bày chuyên đề “Bác Hồ với Đảng bộ và nhân dân Nam Định” (năm 2020)… Các hoạt động trưng bày, triển lãm là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, lan tỏa phong trào thi đua yêu nước, đẩy mạnh cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Theo thống kê hàng năm, trung bình có khoảng 20 nghìn lượt khách đến tham quan, học tập, trải nghiệm tại Bảo tàng tỉnh. Vào dịp kỷ niệm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, đông đảo công chúng đến tham quan Bảo tàng tỉnh; những tư liệu, hiện vật về Bác Hồ được lưu giữ, trưng bày tại đây đã gây xúc động mạnh mẽ đến tâm tư, tình cảm khách tham quan, nhiều người đã cảm động ghi lại những dòng cảm tưởng sâu sắc. Cùng với việc sưu tầm tài liệu, hiện vật về Người, Bảo tàng tỉnh tổ chức tìm gặp, nói chuyện với những nhân chứng đã từng vinh dự được gặp Bác, ghi lại những câu chuyện cảm động về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là những nguồn tư liệu có ý nghĩa quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ.

Công tác bảo quản, trưng bày, tuyên truyền và phát huy giá trị tư liệu, hiện vật về Bác Hồ tại Bảo tàng tỉnh đã góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa và đấu tranh cách mạng cho các tầng lớp nhân dân. Tham quan Bảo tàng tỉnh, được nghe những câu chuyện kể về Bác trong những lần Bác về thăm Nam Định, hình ảnh vị lãnh tụ kính yêu với phong cách sống giản dị, gần gũi, thân thiện và tình cảm ấm áp lại hiện về trước mắt mỗi người con quê hương, nhắc nhở mỗi chúng ta ra sức học tập, rèn luyện, phấn đấu xây dựng quê hương Nam Định ngày càng giàu đẹp, văn minh. Tháng Năm này, hãy đến Bảo tàng Nam Định, để ngắm nhìn và suy ngẫm trước những hiện vật, tư liệu thể hiện phong cách, tình cảm của Bác với Nam Định, và tình cảm, lòng tri ân của Nam Định với Bác; thăm Quảng trường Hòa Bình hiện đang được đầu tư nâng cấp, cải tạo cảnh quan hiện đại, văn minh - nơi 60 năm trước Bác từng đứng nói chuyện với cán bộ, đồng bào và chiến sĩ của tỉnh trong lần cuối cùng về thăm tỉnh./.

Bài và ảnh: Khánh Dũng