Tạo chuyển biến trong thực hiện pháp luật về sử dụng lao động

Công tác quản lý Nhà nước về lao động trên địa bàn tỉnh thời gian qua được tăng cường; việc thực hiện các quy định của pháp luật về sử dụng lao động tại doanh nghiệp có nhiều chuyển biến tích cực; quan hệ lao động trên địa bàn diễn ra hài hòa, ổn định, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển ổn định. 

Sản xuất tại Hợp tác xã Cổ phần Dệt may Hưng Thịnh (Trực Ninh).

Hàng năm Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB và XH) đều có văn bản gửi UBND các huyện, thành phố, Ban Quản lý các khu công nghiệp (KCN) tỉnh hướng dẫn các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất triển khai thực hiện các chính sách mới về pháp luật lao động, trong đó tập trung vào các chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội (BHXH); thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi; công tác an toàn vệ sinh lao động… Sở LĐ-TB và XH thường xuyên phối hợp với các cơ quan truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng; biên soạn, in ấn phát hành các tài liệu như sách, tờ rơi, bộ câu hỏi đáp về các chính sách lao động, tiền lương, BHXH, việc làm - an toàn lao động; tuyên truyền trên các băng rôn, phướn, khẩu hiệu về Tháng hành động về an toàn, vệ sinh lao động… Đẩy mạnh công tác tập huấn, phổ biến pháp luật về chính sách lao động, tiền lương - BHXH, việc làm và an toàn vệ sinh lao động cho người sử dụng lao động, cán bộ làm công tác nhân sự, tiền lương, BHXH, pháp chế và người lao động trong doanh nghiệp thông qua các hội nghị, lớp tập huấn. Trong năm 2023, Sở LĐ-TB và XH tổ chức 10 lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật lao động, tiền lương - BHXH cho người sử dụng lao động, cán bộ phụ trách nhân sự, pháp chế và người lao động tại Công ty TNHH Giầy Amara Việt Nam (Trực Ninh), Công ty TNHH Padmac (KCN Bảo Minh) và Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Vĩnh Tiến (Ý Yên). Sở LĐ-TB và XH đã tham mưu với UBND tỉnh tổ chức hoạt động đối thoại trực tiếp “ba bên” giữa cơ quan quản lý Nhà nước với người lao động và người sử dụng lao động về việc cập nhật những điểm mới của chính sách và trao đổi, giải đáp, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn phát sinh khi thực hiện pháp luật về lao động. Phối hợp với Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB và XH) tổ chức hội nghị tư vấn, đối thoại về chính sách BHXH đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh, BHXH tỉnh tư vấn pháp luật lao động tại Công ty TNHH Longyu (Nam Trực); Công ty TNHH May mặc dệt kim Smart Shirts Việt Nam (Xuân Trường). Sở LĐ-TB và XH còn tổ chức tư vấn, hướng dẫn trực tiếp cho gần 300 doanh nghiệp áp dụng các quy định về pháp luật lao động. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về pháp luật lao động cho các doanh nghiệp trong tỉnh. 

Cùng với công tác tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện các quy định của pháp luật về lao động và hỗ trợ phát triển quan hệ lao động, quản lý tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp, ngành LĐ-TB và XH và các đơn vị chức năng chú trọng đổi mới nội dung, phương thức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về lao động, công đoàn. Trong 3 năm qua, các đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã tổ chức thanh, kiểm tra việc thực hiện pháp luật lao động, Luật BHXH tại 79 doanh nghiệp đóng trên địa bàn. Kết quả cho thấy, việc thực hiện chính sách đối với người lao động trong các loại hình doanh nghiệp đã có chuyển biến tích cực. Các doanh nghiệp đã có nhiều cố gắng trong việc triển khai thực hiện các quy định của pháp luật lao động, Luật BHXH, quan hệ lao động trong doanh nghiệp đảm bảo hài hòa, ổn định và tiến bộ, quyền lợi, chế độ đối với người lao động theo quy định của pháp luật được đảm bảo. Hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn đã triển khai xây dựng quy chế trả lương, hệ thống thang bảng lương; việc chi trả lương cho người lao động cơ bản đã được chủ sử dụng lao động thực hiện theo đúng các quy định hiện hành. Nhiều doanh nghiệp ngoài các chế độ do Nhà nước quy định còn áp dụng các hình thức khác để tăng thu nhập cho người lao động như: thưởng do tăng năng suất lao động, chuyên cần, thưởng lễ, tết, thưởng cho sáng kiến kinh nghiệm, nghỉ dưỡng, ăn ca... Do đó, thu nhập, đời sống của người lao động trong các doanh nghiệp ngày càng được cải thiện. Cùng với chính sách tiền lương, việc thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở trong doanh nghiệp đã được quan tâm thực hiện. Hầu hết các đơn vị đã thực hiện xây dựng nội quy lao động, trong đó đặc biệt chú ý đến thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi, trách nhiệm vật chất, quy định quyền và nghĩa vụ của các bên, công khai hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người lao động. Hầu hết các đơn vị có tổ chức công đoàn đều đã thể hiện được vai trò đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động trong tổ chức ký thỏa ước lao động tập thể, tổ chức các hoạt động chăm lo, bảo vệ người lao động.

Công ty Dược phẩm Xuân Thủy (Giao Thủy) thực hiện tốt các quy định của pháp luật về lao động.

Bên cạnh những doanh nghiệp thực hiện tốt các quy định của pháp luật về lao động, chăm sóc sức khỏe, đời sống của người lao động thì vẫn còn một số doanh nghiệp thực hiện chưa tốt hoặc chưa đầy đủ một số chính sách như: chế độ về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, chưa xây dựng định mức lao động, không tham gia BHXH hoặc tham gia không đủ số người thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc đối với người lao động, không khám sức khỏe định kỳ, ký kết hợp đồng lao động chưa đúng quy định… Qua thanh tra, kiểm tra các ngành chức năng đã đưa ra hơn 500 kiến nghị yêu cầu các doanh nghiệp phải khắc phục và thực hiện trong thời gian quy định, xử phạt đối với các doanh nghiệp cố tình vi phạm. Bên cạnh đó, thời gian qua trên địa bàn tỉnh vẫn xảy ra một số vụ ngừng việc tập thể tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, sử dụng nhiều lao động. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ các tranh chấp lao động tập thể về lợi ích liên quan đến tiền lương, tiền thưởng, thu nhập của người lao động, như: người lao động yêu cầu doanh nghiệp tăng mức trả tiền thưởng Tết, tăng tiền lương tối thiểu, tăng các khoản trợ cấp (xăng xe, tiền ăn, phụ cấp chuyên cần…), yêu cầu cải thiện điều kiện lao động, các chế độ khi chấm dứt hợp đồng lao động… Sở LĐ-TB và XH đã chủ động nắm tình hình, hướng dẫn Phòng LĐ-TB và XH cấp huyện về quy trình nghiệp vụ trong giải quyết vụ việc thông qua đối thoại, trao đổi trực tiếp giữa cơ quan quản lý Nhà nước về lao động, Công đoàn cấp huyện với các bên tranh chấp, không để ngừng việc kéo dài, ổn định tình hình. 

Để đẩy mạnh việc thực hiện các quy định của pháp luật về lao động, thời gian tới, các ngành chức năng của tỉnh thường xuyên cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật mới để tư vấn, hướng dẫn cho các doanh nghiệp thực hiện; phối hợp thực hiện các buổi đối thoại, tư vấn trực tiếp tới người sử dụng lao động, người lao động trên địa bàn về các quy định của pháp luật. Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cũng như công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiên quyết xử lý những đơn vị cố tình vi phạm pháp luật về lao động. Các doanh nghiệp, người sử dụng lao động cũng cần nâng cao ý thức tự giác chấp hành nghiêm pháp luật về lao động, đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, để người lao động yên tâm sản xuất phát huy sự sáng tạo, nâng cao năng suất, hiệu quả lao động, góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp./.

Bài và ảnh: Minh Tân