Bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản bền vững

Nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản (NLTS), ngăn chặn tình trạng tận diệt các loài thủy sản bằng xung điện, chất độc, chất nổ gây nguy hại đến NLTS trên địa bàn, hàng năm, UBND tỉnh đều ban hành các văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tích cực tuyên truyền và hướng dẫn người dân chuyển đổi sang các nghề phù hợp; kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về bảo vệ, phát triển NLTS.

Thả con giống thủy sản góp phần tái tạo nguồn lợi thủy sản tại lưu vực sông Hồng thuộc địa bàn huyện Giao Thủy.

Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh đầu tháng 3-2023, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) phối hợp với Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh, UBND huyện Giao Thủy tổ chức đợt thả cá tái tạo NLTS với số lượng 1 triệu con giống thủy sản xuống thủy vực sông Hồng. Đây là một trong nhiều hoạt động thiết thực hưởng ứng Tháng hành động bảo vệ NLTS năm 2023 với chủ đề “Chung tay bảo vệ NLTS, xây dựng môi trường bền vững cho tương lai”… Để khắc phục tình trạng NLTS bị suy giảm, những năm gần đây, công tác bảo vệ và tái tạo NLTS được các sở, ngành, địa phương trong tỉnh triển khai đồng bộ, góp phần quan trọng trong việc khôi phục NLTS, các loài thủy sản bị khai thác cạn kiệt, đặc biệt là phục hồi và tái tạo các loài thủy sản quý, hiếm. Tích cực triển khai các chủ trương, chính sách, định hướng về công tác bảo vệ và phát triển NLTS, hàng năm tỉnh đều tổ chức phát động Tháng hành động bảo vệ và phát triển NLTS truyền thông mạnh mẽ để nâng cao nhận thức của cộng đồng và vận động các tầng lớp nhân dân tham gia hành động thiết thực bảo vệ NLTS, môi trường, tài nguyên thiên nhiên. Để ngăn ngừa những bất cập trong hoạt động thả phóng sinh tự phát cả những loài thủy sản ngoại lai nguy hại ra môi trường,  Sở NN và PTNT đã phối hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh xây dựng và triển khai thực hiện hiệu quả các nội dung biên bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực thả phóng sinh các loài thủy sản. 

Cùng với việc tuyên truyền, thả giống thủy sản tái tạo NLTS, các lực lượng chức năng còn tập trung vào công tác thực thi pháp luật của từng nhóm đối tượng, kiểm tra đúng trọng tâm, trọng điểm đối tượng và thời điểm nhằm chấn chỉnh, xử lý theo quy trình các trường hợp vi phạm về khai thác, bảo vệ và phát triển NLTS. Đẩy mạnh tuyên truyền về công tác bảo vệ NLTS đến cán bộ, công chức, viên chức và người dân. Vận động nhân dân, nhất là tăng, ni, phật tử vào các dịp lễ, tích cực tham gia phóng sinh các loài thủy sản góp phần tái tạo NLTS trong tự nhiên; không thả các loài thủy sản ngoại lai xâm hại ra môi trường tự nhiên hoặc có nguy cơ gây hại đến môi trường sống của các loại thủy sản bản địa. Tái tạo nguồn lợi thủy sản có giá trị kinh tế và nghiên cứu khoa học, đặc biệt là nguồn lợi thủy sản vùng ven bờ, vùng lộng; quản lý có hiệu quả các hoạt động khai thác thủy sản nhằm phát triển sản xuất thủy sản bền vững, ngăn chặn các hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở NN và PTNT đã tổ chức nhiều đợt tuyên truyền về công tác quản lý, bảo vệ NLTS, tuyên truyền phổ biến Luật Thủy sản năm 2017 theo quy định, lắp đặt các bảng pa-nô về nội dung cấm khai thác, phát triển, bảo vệ NLTS. Chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương tổ chức các buổi tuyên truyền, hội nghị đến lực lượng cán bộ, công chức các xã, thị trấn ven biển, các hộ nuôi trồng, khai thác thủy sản, các chủ tàu cá, thuyền trưởng. Thành lập đoàn kiểm tra hoạt động bảo vệ NLTS và tích cực phối hợp tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra để xử lý, ngăn chặn việc sử dụng xung điện, các loại lưới gây hại, khai thác tận diệt NLTS. Mặt khác, các huyện, thành phố phối hợp với các ngành liên quan đề ra giải pháp bảo vệ các loài thủy sản quý hiếm có giá trị kinh tế đang có nguy cơ bị tuyệt chủng... 

Trong công tác bảo vệ NLTS, các địa phương tích cực phát huy vai trò của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, phối hợp các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội các cấp tuyên truyền về quá trình phát triển các loài cá, tôm kết hợp tập huấn kỹ thuật nuôi, phòng chống dịch bệnh các loài thủy sản. Thực hiện các giải pháp chuyển đổi nghề, UBND các xã, thị trấn thống kê hộ nghèo, hộ khó khăn sống bằng nghề khai thác thủy sản tận diệt; khảo sát thực trạng kinh tế, đời sống, năng lực lao động; tiếp cận tuyên truyền, vận động, kết hợp với việc xem xét hỗ trợ vay vốn tín dụng để hộ dân có thể chuyển đổi nghề sang các ngành nghệ khác như buôn bán kinh doanh, chăn nuôi hoặc các nghề tiểu thủ công nghiệp... Từ đó tham mưu UBND huyện có các chính sách phù hợp để hỗ trợ, vận động chuyển đổi ngành nghề phù hợp, vừa đảm bảo sinh kế ổn định cho người dân, góp phần bảo bảo vệ bền vững NLTS tự nhiên. 

Tuy nhiên, hiện trên địa bàn vẫn còn tình trạng người dân lén lút sử dụng thiết bị phát điện trực tiếp khai thác tận diệt các loài thủy sản; việc kiểm tra, phát hiện xử lý các trường hợp này gặp không ít khó khăn. Ngoài ra, trên các tuyến sông, kênh mương, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật thải ra lớn đang ảnh hưởng xấu đến môi trường sống tự nhiên của các loài thủy sản. Để đảm bảo môi trường tái tạo phát triển nguồn thủy sản tự nhiên, UBND tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành chức năng, các huyện, thành phố tích cực triển khai các chính sách bảo vệ NLTS như mời các viện, trường nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất, lai tạo các loại giống thủy sản có giá trị kinh tế phục vụ nuôi trồng, tái tạo. Thực hiện các hoạt động nhằm tái tạo NLTS, theo dõi sự biến động NLTS tự nhiên, có kế hoạch thả bù giống để phục hồi kịp thời sản lượng thủy sản tự nhiên. Hỗ trợ người dân vay vốn với lãi suất ưu đãi để đầu tư mua sắm trang thiết bị chuyển đổi sang hình thức khai thác không bị cấm, hoặc chuyển sang nuôi trồng thủy sản. Tiếp tục phối hợp tổ chức tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng, nhất là trên hệ thống truyền thanh, phát tờ rơi, các ấn phẩm dành cho hội viên của các tổ chức hội, đoàn thể chính trị, xã hội và người dân tại các địa phương. UBND các cấp chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân nêu cao ý thức trong việc bảo vệ NLTS tự nhiên, vận động người dân không khai thác tận diệt. Tuần tra, kiểm tra kịp thời phát hiện và tiến hành xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm, các đối tượng sử dụng phương tiện, ngư cụ cố tình khai thác thủy sản trái phép./.

Bài và ảnh: Văn Đại