Sau 5 năm triển khai xây dựng NTM giai đoạn 2011-2015, diện mạo, cảnh quan môi trường, đời sống vật chất, tinh thần của người dân huyện Vụ Bản được cải thiện rõ rệt. 100% số xã, thị trấn đã hoàn thành các quy hoạch phát triển sản xuất, quy hoạch xây dựng NTM và quy hoạch sử dụng đất. Tổng nguồn vốn huy động xây dựng NTM của toàn huyện giai đoạn đầu đạt trên 1.000 tỷ đồng. Cơ cấu kinh tế chung và cơ cấu nông nghiệp, lao động chuyển dịch theo hướng tích cực. Tỷ lệ lao động nông thôn có việc làm đạt 91,3%. Thu nhập bình quân đạt 25,5 triệu đồng/người/năm. Hệ thống chính trị vững mạnh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Các thiết chế văn hoá, giáo dục, y tế, môi trường được đầu tư, tôn tạo... Đến nay, huyện Vụ Bản đã có 10 xã, thị trấn đạt chuẩn NTM, trong đó 2 xã Minh Tân, Hiển Khánh về đích trước 1 năm; 4 đơn vị là Thị trấn Gôi, Trung Thành, Minh Thuận, Liên Minh về đích đúng thời hạn và 4 xã là Quang Trung, Hợp Hưng, Kim Thái và Thành Lợi triển khai xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 nhưng cũng đã nỗ lực hoàn thiện các tiêu chí NTM ngay trong giai đoạn 1. Để phong trào thi đua xây dựng NTM bền vững, thực sự là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, bên cạnh việc động viên, khuyến khích các xã xây dựng NTM giai đoạn 2 tập trung hoàn thành các tiêu chí, huyện Vụ Bản còn chú trọng chỉ đạo tìm ra các giải pháp nhằm giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM ở các xã đã đạt được trong giai đoạn 1; phấn đấu 5 năm sau, khi đánh giá lại các tiêu chí, cả 10 xã, thị trấn đều tiếp tục được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM.
 |
| Sản xuất tại một doanh nghiệp cơ khí của xã Quang Trung. |
Theo quy định của Ban chỉ đạo quốc gia xây dựng NTM, quyết định công nhận đạt chuẩn NTM chỉ có thời hạn trong 5 năm và sẽ phải đánh giá để công nhận lại cho phù hợp với thực tiễn và ngăn ngừa tình trạng chạy theo thành tích “đạt tiêu chí được công nhận”. Vấn đề duy trì, phát triển chuẩn NTM được xác định là khó hơn gấp nhiều lần việc nỗ lực xây dựng để đạt chuẩn ban đầu bởi tâm lý “xả hơi” sau khi đã đạt được mục tiêu. Thực tế trong 19 tiêu chí xây dựng NTM, một số tiêu chí cơ bản về cơ sở vật chất như giao thông, thủy lợi, trường học, điện, chợ... sau khi được đầu tư đạt chuẩn, đưa vào sử dụng hiệu quả, đúng mục đích phục vụ đời sống sinh hoạt, phát triển kinh tế của nhân dân nên được duy trì thường xuyên và tiếp tục đầu tư nâng cao hơn nữa. Bên cạnh đó, các tiêu chí “mềm” về mặt xã hội thì không đơn giản bởi ranh giới giữa đạt và không đạt rất mong manh, thiếu bền vững. Trong đó các tiêu chí như môi trường, an ninh trật tự, văn hóa, thu nhập bình quân đầu người, cơ cấu lao động nông nghiệp… nếu không được quan tâm củng cố, giữ vững và phát triển thường xuyên thì chỉ một thời gian ngắn sẽ trở thành không đạt. Xác định rõ tính ổn định của từng tiêu chí, UBND huyện Vụ Bản yêu cầu các xã được công nhận đạt chuẩn NTM phải đánh giá hiện trạng từng tiêu chí của địa phương và đề ra giải pháp cụ thể duy trì và nâng cao về chất. Qua điều tra, khảo sát, cả 10 xã đạt chuẩn NTM đều băn khoăn về tính bền vững của tiêu chí môi trường, thu nhập bình quân đầu người và cơ cấu lao động trong nông nghiệp. Trên cơ sở đó, UBND huyện tập trung chỉ đạo các ngành, đoàn thể và các địa phương trong huyện tranh thủ sự giúp đỡ của Trung ương, tỉnh tìm các giải pháp tháo gỡ khó khăn. Trong đó, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực hưởng ứng phong trào thi đua “Toàn dân chung sức xây dựng NTM”, tham gia đóng góp thực hiện. Đẩy mạnh phát triển sản xuất, giải quyết việc làm theo Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp trên địa bàn huyện. Đặc biệt ưu tiên thu hút đầu tư các dự án giải quyết việc làm cho nhiều lao động, tăng thu nhập, giảm nghèo cho dân cư nông thôn... Hỗ trợ người dân học nghề, giới thiệu việc làm cho người trong độ tuổi lao động vào làm việc tại các cơ sở CN-TTCN trong làng nghề và các khu, CCN, ưu tiên đối tượng người nghèo, cận nghèo, người có hoàn cảnh đặc biệt. Đồng thời tạo điều kiện cho các hộ nghèo vay vốn phát triển sản xuất. Đối với tiêu chí về vệ sinh môi trường, UBND huyện yêu cầu các xã thực hiện đúng quy hoạch về diện tích dành xây dựng khu xử lý rác thải, nghĩa trang nhân dân, khu vực trồng cây xanh; xây dựng khu chôn lấp xử lý rác thải riêng; thành lập các tổ tự quản về vệ sinh môi trường; tích cực tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân trong công tác bảo vệ môi trường. Từ định hướng của huyện, mỗi đơn vị xã, thị trấn lại có cách làm riêng phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Xã Minh Tân, Hiển Khánh là những xã hoàn thành chương trình xây dựng NTM đầu tiên của huyện vào năm 2014 đã có những giải pháp cụ thể để duy trì và phát triển các tiêu chí NTM như tiếp tục củng cố những tiêu chí mới được đánh giá ở mức cơ bản đạt; đối với các tiêu chí về văn hóa và môi trường, xã gắn vận động, tuyên truyền với khen thưởng và xử phạt nghiêm những tập thể, cá nhân cố tình vi phạm, tạo khí thế thi đua phấn đấu giữ vững thành quả đạt được từ mỗi cá nhân, hộ gia đình đến từng thôn, xóm... Do đó đến nay, các tiêu chí đều được giữ vững, đời sống người dân ngày một nâng cao, các công trình phúc lợi được đầu tư đạt chuẩn phát huy tác dụng phục vụ người dân trong phát triển kinh tế - xã hội. Tại Thị trấn Gôi, Đảng ủy, UBND thị trấn xác định 2 tiêu chí khó duy trì là môi trường, thu nhập bình quân đầu người. Để giữ vững và nâng cao các tiêu chí này, một mặt xã có phương án bù mức thu phí môi trường để giảm số tiền đóng góp cho các hộ dân; mặt khác, xã huy động xã hội hóa công tác bảo vệ môi trường, giao nhiệm vụ cho các tổ chức hội, đoàn thể như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tham gia mô hình tự quản vệ sinh tại các khu dân cư và khu vực sản xuất. Đặc biệt tập trung tuyên truyền bảo vệ môi trường trong sinh hoạt, sản xuất, sau mỗi vụ thu hoạch. Đối với tiêu chí thu nhập, thị trấn tập trung hướng dẫn nhân dân tiếp tục thực hiện các mô hình chuyển đổi, đẩy mạnh đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp, dành quỹ đất tại khu dân cư Tây Sơn để phát triển trang trại nông nghiệp và xây dựng CCN thu hút các doanh nghiệp đầu tư phát triển CN-TTCN và phát triển ngành nghề nông thôn tạo việc làm, thu nhập cho người dân. Cũng với những khó khăn đó, xã Hợp Hưng tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền về xây dựng NTM, vận động cán bộ, đảng viên và nhân dân tự giác, tích cực tham gia xây dựng, duy trì chuẩn NTM. Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị cho cán bộ xã; đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng các mô hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và hỗ trợ vốn vay từ các kênh Ngân hàng NN và PTNT, Ngân hàng CSXH cho người dân mở rộng sản xuất, tăng thu nhập.
Bằng những giải pháp cụ thể, “lửa” tinh thần thi đua xây dựng NTM của huyện Vụ Bản nói chung và từng xã đã được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn xây dựng NTM nói riêng vẫn đang truyền đến từng gia đình, xóm làng. Huyện phấn đấu hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM trước năm 2020 và có thêm nhiều nhân tố mới tạo được đột phá như các đơn vị Hợp Hưng, Thành Lợi, Kim Thái./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
