Tại Hội nghị toàn cầu lần thứ 5 về xóa bỏ lao động trẻ em tổ chức tại thành phố cảng Durban, Cộng hòa Nam Phi đã thông qua “Kêu gọi Hành động Durban” về chấm dứt lao động trẻ em, với thông điệp: Cộng đồng quốc tế phải hành động khẩn cấp để đối phó với thảm họa lao động trẻ em, bởi “Hậu quả của đại dịch COVID-19, xung đột vũ trang và các cuộc khủng hoảng lương thực, nhân đạo và môi trường đe dọa đảo ngược nhiều năm tiến bộ chống lại lao động trẻ em”.
Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) chỉ rõ COVID-19 có thể khiến nghèo đói gia tăng, từ đó cũng sẽ dẫn tới gia tăng lao động trẻ em, khi thu nhập và sinh kế của gia đình giảm sút, cha mẹ mất việc làm do đại dịch. Theo báo cáo của ILO, đại dịch bùng phát năm 2020 khiến số lao động trẻ em tăng lên 160 triệu trên toàn thế giới - tăng 8,4 triệu chỉ trong 4 năm và là mức tăng đầu tiên sau hai thập niên, đảo ngược xu hướng giảm trước đó. Báo cáo chỉ ra sự gia tăng đáng kể số trẻ em từ 5 tuổi đến 11 tuổi tham gia lao động, trong khi số từ 5 tuổi đến 17 tuổi làm công việc độc hại (được định nghĩa là công việc có khả năng gây tổn hại đến sức khỏe, sự an toàn hoặc đạo đức của các em) đã tăng 6,5 triệu lên 79 triệu.
ILO cảnh báo nếu tình hình không được giải quyết, đến cuối năm 2022 sẽ có thêm 9 triệu trẻ em phải tham gia lực lượng lao động do hậu quả của đại dịch. Con số này có thể tăng lên 46 triệu nếu trẻ không được tiếp cận với các cơ chế bảo trợ xã hội thiết yếu. Trong khi đó, thế giới chỉ còn 3 năm để đạt được Mục tiêu số 8 trong các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, trong đó kêu gọi xóa bỏ mọi hình thức lao động trẻ em vào năm 2025. Điều này đòi hỏi cộng đồng quốc tế phải đẩy nhanh tiến độ thực hiện các hoạt động và chương trình phòng, chống lao động trẻ em.
Chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống lao động trẻ em 12-6 năm nay là “Bảo trợ xã hội toàn dân nhằm chấm dứt lao động trẻ em”. Trong “Kêu gọi Hành động Durban” văn bản mà bà Martha Newton, Phó Tổng Giám đốc ILO về chính sách, đánh giá là phương tiện quan trọng để đạt được xóa bỏ lao động trẻ em, tiếp cận phổ cập bảo trợ xã hội là một trong 6 cam kết lớn. Tổng Giám đốc ILO Guy Ryder đã coi bảo trợ xã hội là một trong 3 đòn bẩy chính sách giúp cộng đồng quốc tế đạt được thành tựu giảm số lao động trẻ em trên thế giới xuống còn khoảng 30% (kể từ năm 1997), bên cạnh đòn bẩy giáo dục và đảm bảo các bậc phụ huynh có việc làm, thu nhập ổn định. Theo người đứng đầu ILO, các bậc phụ huynh thường phải bắt con cái đi làm vì thu nhập của gia đình quá thấp. Bởi vậy, bảo trợ xã hội, hỗ trợ thu nhập cho các gia đình nghèo chính là “vũ khí hữu hiệu” để bảo vệ trẻ em.
Báo cáo của ILO và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) về vai trò của bảo trợ xã hội trong việc xóa bỏ lao động trẻ em nhấn mạnh phương thức bảo trợ xã hội vừa giúp các gia đình ứng phó với những cú sốc về kinh tế hoặc sức khỏe, vừa làm giảm số lao động trẻ em và mang lại cơ hội học hành cho các em. Tuy nhiên, báo cáo chỉ ra rằng có quá ít tiến bộ đạt được trong việc đảm bảo tất cả trẻ em đều được hưởng bảo trợ xã hội. Trên toàn thế giới hiện có 73,6%, tương đương khoảng 1,5 tỷ trẻ từ 0-14 tuổi, không nhận được hỗ trợ theo diện trợ cấp tiền mặt cho các hộ gia đình hoặc trẻ em. Do vậy, điều cấp thiết hiện nay là các nhà hoạch định chính sách và các quốc gia cần phải hành động quyết liệt để nhanh chóng giảm bớt tỷ lệ này, nếu không, đại dịch COVID-19, tình trạng xung đột, đói nghèo gia tăng và biến đổi khí hậu sẽ chỉ làm tăng lao động trẻ em.
ILO và UNICEF đã nêu bật “kim chỉ nam” giúp các chính phủ trên thế giới có thể thúc đẩy bảo trợ xã hội, góp phần xóa bỏ lao động trẻ em. Thứ nhất, cần thu hẹp khoảng cách về bao phủ bảo trợ xã hội đối với trẻ em. Thứ hai, cần xây dựng và đầu tư vào hệ thống bảo trợ xã hội tổng hợp, có thể cung cấp đầy đủ các quyền lợi trong suốt vòng đời, từ trợ cấp trẻ em và gia đình, trợ cấp thai sản và thất nghiệp đến lương hưu cho tuổi già, cũng như bảo vệ sức khỏe. Thứ ba, cần đảm bảo việc tạo ra các chương trình bảo trợ xã hội có tính bao trùm và nhạy cảm với lao động trẻ em. Ngoài ra, các nước cần xây dựng cam kết chính trị mạnh mẽ đã có để chấm dứt lao động trẻ em và thiết lập bảo trợ xã hội toàn dân nhằm tăng cường sự đồng thuận hành động.
Phát biểu tại hội nghị ở Durban, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tuyên bố: “Không một nền văn minh nào, không một quốc gia nào và không một nền kinh tế nào có thể tự coi là đi đầu trong sự tiến bộ nếu sự thành công và thịnh vượng được tạo dựng từ những lao động của đứa trẻ”. Với việc thông qua “Kêu gọi Hành động Durban”, cộng đồng quốc tế đã làm mới lại cam kết hướng tới xóa bỏ lao động trẻ em vào năm 2025. Thời gian không còn nhiều, giờ là lúc tăng tốc hành động để bảo vệ trẻ em./.
Theo Báo Tin Tức
