Việc đời có lắm cái hình như ngược mà thật thì xuôi, có lắm cái hình như xuôi mà thật ra lại ngược. Ai biết rõ việc thật ngược, xuôi thế nào, người ấy mới là người tinh đời. Phàm cái gì đã đến cùng cực thì tất nhiên phải quay trở lại; dài quá thì tất phải ngắn dần đi; ngắn quá thì tất lại dài dần ra. Đó là cái lẽ tự nhiên như thế.
Vua Trang Vương nước Kinh muốn đánh nước Trần, sai người sang dò. Người ấy về nói: “Nước Trần không nên đánh”.
Trang Vương hỏi: “Tại làm sao”?
Người ấy thưa rằng: “Nước Trần thành cao, hào sâu, kho tàng súc tích nhiều”.
Triều thần có người Ninh Quốc nói: “Như thế thì nước Trần nên đánh lắm. Nước Trần vốn là nước nhỏ, mà kho tàng súc tích nhiều thì chắc là thuế má nặng. Thuế má nặng thì tất dân oán vua. Thành cao, hào sâu thì phục dịch nhiều. Phục dịch nhiều, thì tất dân kiệt sức. Nếu ta đem quân sang đánh, tất lấy được Trần”.
Vua Trang Vương nghe lời, cất quân đánh, quả lấy được nước Trần.
Lã Thị Xuân Thu
Lời bàn: Cái lẽ ngược, xuôi, điên đảo rất là khó phân. Chỉ có người nào không chịu xét bề ngoài, biết cái đầy, vơi, tròn, khuyết, dài, ngắn, đắp đổi cho nhau là mới đoán trúng được./.
Theo Cổ học tinh hoa
