Theo số liệu của Cục Thống kê, đến thời điểm 1-4-2019, dân số tỉnh ta là 1.780.865 người, là tỉnh có quy mô dân số lớn (đứng thứ 13 trong toàn quốc), mật độ dân số đông. Hiện nay, mức sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 ở tỉnh ta vẫn cao, tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh ở mức 114,5 bé trai/100 bé gái, tiềm ẩn nguy cơ mất cân bằng giới tính. Trước thực trạng đó, tỉnh ta đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp nhằm kiểm soát giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, góp phần nâng cao chất lượng dân số.
Thực hiện Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, giai đoạn 2016-2020 của UBND tỉnh, Sở Y tế đã chủ động phối hợp với các ngành chức năng triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó: Tăng cường công tác truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của người dân đối với công tác kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; thực hiện tốt các chính sách nhằm hỗ trợ, nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng và xã hội; nâng cao hiệu lực thực thi những quy định của pháp luật về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; đẩy mạnh phối hợp liên ngành, huy động sự tham gia của các tổ chức chính trị, xã hội trong việc thực hiện kế hoạch… Thực tế ở nhiều địa phương trong tỉnh, nhiều gia đình vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ. Do áp lực sinh, mỗi cặp vợ chồng chỉ có 1-2 con, nhưng các cặp vợ chồng muốn có con trai nối dõi tông đường nên đã tìm đến các dịch vụ để lựa chọn giới tính thai nhi. Nắm bắt được điều đó, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đã tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với công tác kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; biên soạn, cung cấp thông tin, tài liệu, sản phẩm truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh, tổ chức các hội nghị, hội thảo, tập huấn về mất cân bằng giới tính khi sinh. Từ năm 2018 đến nay, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh đã tổ chức hàng chục lớp cung cấp kiến thức về mất cân bằng giới tính khi sinh cho lãnh đạo các tổ chức Đảng, chính quyền, người có uy tín trong cộng đồng, các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ ở cơ sở. Thực hiện giáo dục về giới, bình đẳng giới với nội dung, hình thức thích hợp cho học sinh từng cấp học nhằm cung cấp kiến thức, kỹ năng thực hành bình đẳng giới cho thế hệ trẻ… Trong năm 2018, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh phối hợp với các huyện, thành phố tổ chức nói chuyện chuyên đề về bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh tại các xã, phường, thị trấn cho gần 21 nghìn lượt người; phối hợp với UBND xã Tân Khánh (Vụ Bản) tổ chức nói chuyện chuyên đề “Mất cân bằng giới tính khi sinh và ảnh hưởng của Nho giáo”; phối hợp với các trường trung học cơ sở: Lê Đức Thọ, Tô Hiệu; các trường trung học phổ thông: Trần Văn Lan, Trần Văn Bảo tổ chức nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa về bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh cho học sinh. Từ đầu năm 2019 đến nay, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện Nam Trực, Nghĩa Hưng tổ chức 131 lớp sinh hoạt ngoại khoá, nói chuyện chuyên đề về giáo dục giới tính, bình đẳng giới, dân số và chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho học sinh ở 17 trường trung học cơ sở. Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh tổ chức tập huấn nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ dân số ở 229 xã, phường, thị trấn, cộng tác viên dân số về Nghị quyết 21/NQ-TW; Quy định 102-QĐ/TW ngày 15-11-2017 của Bộ Chính trị về xử lý đảng viên vi phạm chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình; định hướng công tác truyền thông dân số trong tình hình mới. Ban chỉ đạo công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình các huyện, thành phố chỉ đạo các ngành thành viên tổ chức truyền thông nhân các ngày kỷ niệm của các ngành, đoàn thể. Bên cạnh đó, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh tăng cường hoạt động tư vấn và cung cấp dịch vụ dân số - kế hoạch hóa gia đình cho đối tượng vị thành niên, thanh niên, công nhân khu công nghiệp; tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân… Qua đó nhận thức và hành vi của người dân về mất cân bằng giới tính khi sinh và nâng cao chất lượng dân số được nâng lên. Nhiều cặp vợ chồng đã ý thức được việc sinh con theo tự nhiên, không lựa chọn giới tính khi sinh. Để kiểm soát chặt chẽ việc can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính thai nhi, ngành Y tế tăng cường thanh, kiểm tra các phòng khám sản phụ khoa nhằm chấn chỉnh việc khám, xét nghiệm siêu âm chẩn đoán giới tính thai nhi. Các đơn vị y tế công lập nghiêm túc thực hiện quy định không siêu âm chẩn đoán giới tính thai nhi. Kết quả, năm 2018, toàn tỉnh có 28.205 trẻ được sinh ra, giảm 149 trẻ so với năm 2017; tỷ suất sinh giảm 0,140/00 (đạt chỉ tiêu kế hoạch). Số trẻ là con thứ 3 trở lên là 3.474 trẻ, giảm 160 trẻ so với năm 2017, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm 0,5% (đạt chỉ tiêu kế hoạch). Tỷ số giới tính khi sinh là 114,5 bé trai/100 bé gái (đạt chỉ tiêu kế hoạch). 6 tháng đầu năm 2019, toàn tỉnh có 11.260 trẻ được sinh ra, giảm 12 trẻ so với cùng kỳ năm 2018. Tỷ số giới tính khi sinh là 115,5 bé trai/100 bé gái, tăng 0,5 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2018. Tuy nhiên, ở một số huyện tỷ số giới tính khi sinh còn rất cao như: Xuân Trường (119 bé trai/100 bé gái), Mỹ Lộc (118 bé trai/100 bé gái), Nghĩa Hưng (116 bé trai/100 bé gái), Giao Thủy (116 bé trai/100 bé gái), thành phố Nam Định (116 bé trai/100 bé gái).
Quyết tâm thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu năm 2019 là: Giảm tỷ suất sinh so với năm 2018 từ 0,10-0,150/00; giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên so với năm 2018: 0,5-1,0% và duy trì tỷ số giới tính khi sinh 114,5 bé trai/100 bé gái, các địa phương trong tỉnh tiếp tục thực hiện Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2020. Đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục về thực trạng, nguyên nhân và hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh và quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Tập huấn cho đội ngũ cán bộ các cơ sở y tế thực hiện quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của người dân đối với công tác kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh. Có chính sách khuyến khích phù hợp, tạo động lực thúc đẩy phong trào thực hiện chính sách dân số sâu rộng trong toàn dân; có chế độ, chính sách cho các gia đình sinh hai con một bề là gái và chế độ chính sách khuyến khích cho các cháu gái trong các gia đình sinh hai con một bề là gái… giúp các gia đình yên tâm, duy trì ổn định tỷ số giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên, góp phần nâng cao chất lượng dân số./.
Minh Tân
