Năm 2012 tỉnh ta triển khai Dự án Vệ sinh nông thôn (VSNT) giai đoạn 2012-2015 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia Nước sạch và Vệ sinh môi trường (VSMT) nông thôn với mục tiêu: phấn đấu đến hết năm 2015 có 73% hộ gia đình khu vực nông thôn trong tỉnh có nhà tiêu hợp vệ sinh, 100% trạm y tế xã ở nông thôn có công trình nước và nhà tiêu hợp vệ sinh, 100% nhà máy, trạm cấp nước tập trung ở khu vực nông thôn được giám sát chất lượng nước. Sở Y tế được giao là đơn vị chủ trì triển khai Dự án.
Để triển khai Dự án đạt hiệu quả, Sở Y tế đã phối hợp với các ngành chức năng, UBND các huyện, thành phố đẩy mạnh tuyên truyền như: treo băng rôn tuyên truyền hưởng ứng Ngày Vệ sinh yêu nước, nâng cao sức khỏe nhân dân; tổ chức mít tinh, tuyên truyền, vận động người dân xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, thường xuyên rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; phát động phong trào vệ sinh cá nhân, VSMT, bảo vệ nguồn nước, bảo đảm ATTP, chủ động phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn; vận động nhân dân thực hiện nếp sống vệ sinh, ăn sạch, uống sạch, ở sạch; ăn uống hợp lý và rèn luyện thân thể; đẩy mạnh các hoạt động 3 “sạch” trong phong trào “5 không, 3 sạch” bao gồm: sạch nhà gắn với vệ sinh thân thể, sạch bếp gắn với ATTP, sạch ngõ gắn với VSMT… Các thông điệp mang nội dung như: “Vệ sinh là yêu nước”, “Toàn dân tích cực hưởng ứng lời kêu gọi Vệ sinh yêu nước của Bác Hồ”, “Toàn dân thi đua hưởng ứng phong trào vệ sinh yêu nước, nâng cao sức khỏe nhân dân”, “Vệ sinh phòng bệnh - Nâng cao sức khỏe”, “Nhà tiêu hợp vệ sinh, cả xóm làng văn minh”, “Mỗi gia đình cần có một nhà tiêu hợp vệ sinh”, “Vì sức khỏe cộng đồng, hãy xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh”, “Giữ gìn nhà vệ sinh sạch khuẩn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng”, “Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh góp phần phòng, chống dịch bệnh”, “Cam kết xây dựng cộng đồng không đi tiêu bừa bãi”, “Hãy rửa tay với xà phòng để hưởng ứng phong trào Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân”, “Thường xuyên rửa tay với xà phòng góp phần phòng, chống dịch bệnh”, “Hãy thường xuyên rửa tay với xà phòng cho đôi tay sạch khuẩn”, “Hãy thường xuyên rửa tay với xà phòng vì sức khỏe của bạn và con bạn”, “Vì sức khỏe cộng đồng hãy rửa tay với xà phòng”, “Hãy thường xuyên rửa tay với xà phòng vào các thời điểm: trước khi chế biến thức ăn; trước khi ăn hoặc cho trẻ ăn; sau khi đi vệ sinh; sau khi làm vệ sinh cho trẻ”… Trong Dự án VSNT, các loại hình truyền thông, các hình thức truyền thông được huy động sử dụng đa dạng như: Trực tiếp tư vấn, vận động và hỗ trợ người dân thay đổi các hành vi liên quan đến sử dụng nước sạch, xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình, vệ sinh cá nhân và phòng, chống các bệnh tật có liên quan đến nước và VSMT. Huy động truyền thông đại chúng tập trung vào phổ biến chính sách nhằm nâng cao nhận thức về nước sạch, vệ sinh và hành vi vệ sinh, củng cố các thông điệp được chuyển tải qua hình thức truyền thông trực tiếp. Giới thiệu các mô hình điểm, các tổ chức và cá nhân thực hiện tốt công tác vệ sinh. Truyền thông bằng tài liệu in ấn nhằm giới thiệu các mô hình nhà tiêu hộ gia đình và thu gom xử lý rác thải… Ngoài ra, các hình thức truyền thông trực quan khác cũng được sử dụng như lễ mít tinh, lễ phát động, diễu hành… nhằm tạo điểm nhấn và huy động sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể, các lực lượng khác nhau và đông đảo cộng đồng. Công tác truyền thông thường tập trung cao điểm vào Tuần lễ quốc gia Nước sạch và VSMT, Ngày Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân, Ngày Thế giới rửa tay với xà phòng… Vào những thời điểm này, ngành Y tế tiến hành treo băng rôn, pa-nô, áp phích, khẩu hiệu về chủ đề tại các nơi công cộng, các tuyến đường chính, tại trụ sở cơ quan, nơi đông người qua lại nhằm thu hút sự quan tâm của người dân về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh tại hộ gia đình và nơi công cộng, rèn luyện thói quen thường xuyên rửa tay với xà phòng để phòng, chống dịch bệnh. Các cơ quan thông tin đại chúng và hệ thống truyền thanh ở xã, phường, thị trấn tăng thời lượng phản ánh về thực trạng vệ sinh nhà tiêu, tình trạng đi tiêu bừa bãi; tuyên truyền cổ động việc xây dựng, sử dụng nhà tiêu hộ gia đình và nơi công cộng hợp vệ sinh, nêu các gương điển hình tiên tiến, lên án hành vi đi tiêu bừa bãi làm ô nhiễm môi trường. Năm 2014, Sở Y tế đã tổ chức treo 143 băng rôn tuyên truyền trên các trục đường chính của tỉnh, huyện, xã trong Tuần lễ quốc gia nước sạch và VSMT, Ngày Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân; phối hợp với UBND huyện Hải Hậu tổ chức lễ phát động chiến dịch hưởng ứng ngày “Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân” tại xã Hải Long thu hút hơn 500 cán bộ y tế thôn xóm, đại diện các ban, ngành, đoàn thể của xã tham gia. Năm 2015, hưởng ứng Ngày vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân (2-7), Sở Y tế đã phối hợp với UBND huyện Vụ Bản tổ chức lễ phát động chiến dịch hưởng ứng Ngày vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân tại xã Hợp Hưng thu hút hơn 200 người tham gia, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã xây dựng 3 cụm pa nô tuyên truyền cổ động, 54 băng rôn tuyên truyền, 2.000 tờ rơi, 300 bản cam kết, 150 tờ poster phục vụ công tác tuyên truyền cổ động…
Việc thực hiện các “thông điệp” truyền thông trong khuôn khổ Dự án VSNT đã khơi dậy ý thức giữ gìn vệ sinh chung cho người dân tại các vùng nông thôn trong tỉnh thông qua việc phân tích rõ hành vi, nguyên nhân, hậu quả để người dân hiểu rõ tác hại của việc mất VSMT sống, từ đó có ý thức thay đổi hành vi trong xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, thu gom xử lý rác thải và thực hành vệ sinh cá nhân. Thời gian tới, Sở Y tế tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng, các địa phương duy trì các thông điệp truyền thông cũng như các hoạt động tuyên truyền, giáo dục… để nâng cao nhận thức cộng đồng về VSNT, trong đó có việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, sử dụng nước sạch, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao sức khỏe và chất lượng sống cho người dân các vùng nông thôn trong tỉnh./.
Minh Thuận
