Những ngày này, các luồng tranh luận về dịch vụ taxi Uber vẫn đang nóng trên các phương tiện truyền thông với hai luồng ý kiến trái chiều về hướng xử lý cấm hoạt động hoặc hợp pháp hóa để quản.
Vậy taxi Uber là gì? Thực chất đây là một dịch vụ kinh doanh ứng dụng công nghệ, hoạt động giống như taxi nhưng phương tiện tham gia vận chuyển khách lại không có bảng hiệu, không đăng ký với cơ quan chức năng mà tự phát từ cộng đồng người sử dụng ứng dụng cài đặt trên điện thoại thông minh, hay người ta còn giải thích nôm na là cho đi nhờ xe … có trả tiền (!). Mới xuất hiện ở Việt Nam tại hai đô thị lớn là Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội song dịch vụ này nhanh chóng được người tiêu dùng đón nhận. Để sử dụng dịch vụ này, người dùng chỉ cần cài đặt ứng dụng Uber trên điện thoại di động của mình, đăng ký lịch trình, giá cước thỏa thuận trước (và luôn rẻ hơn so với taxi truyền thống, lại không lo bị tài xế “bắt nạt” khách lạ địa bàn, không thông thuộc đường, cố tình chạy vòng vo để tăng tiền), biết trước chất lượng xe (theo mô tả của lái xe), có thể được sử dụng cả xe sang, không có biển hiệu xe taxi (phù hợp với tâm lý khách hàng)… là những ưu thế khiến Uber lập tức được người tiêu dùng ưa chuộng. Đối với lái xe, không phải gò bó thời gian làm việc như tài xế taxi, có thể tăng thêm thu nhập khi chở thêm khách có cùng hành trình. Không chỉ vậy, tỉ lệ ăn chia trên doanh thu giữa Uber và chủ xe cũng hấp dẫn hơn so với taxi vì nhà cung cấp dịch vụ không phải đầu tư xe hay hệ thống tổng đài điều phối, hầu như không tốn chi phí quản lý, người lái xe lại không phải chịu thuế Nhà nước. Chính những yếu tố này giúp cho dịch vụ taxi Uber có giá cạnh tranh hơn hẳn so với taxi truyền thống. Ra đời từ năm 2009, ứng dụng Uber rất được ưa chuộng và hiện có mặt tại hơn 100 thành phố của 36 quốc gia nhưng vẫn bị coi là “dịch vụ đen”. Ngay cả ở những quốc gia phát triển với hệ thống công cụ quản lý chặt chẽ, thị trường phát triển mạnh mẽ thì Uber cũng từng vấp phải sự cấm đoán của Chính phủ hoặc chỉ được phép hoạt động ở những địa bàn nhất định chứ không được công nhận hợp pháp trên cả nước.
 |
| Ảnh: Internet |
Tại nước ta, khi có thông tin về sự phát triển dịch vụ này ở hai đô thị lớn, người tiêu dùng thì ca ngợi, nhưng ngay với cơ quan quản lý chuyên môn cũng có hai luồng ý kiến trái chiều. Một là dịch vụ này đang vi phạm quy định về quản lý kinh doanh vận tải công cộng, hiện tại chưa được quy định trong hệ thống pháp luật và nó đang tạo ra sự cạnh tranh không bình đẳng với taxi truyền thống, cần phải cấm. Một luồng ý kiến khác là trên quan điểm vì quyền lợi của người tiêu dùng, nếu có lợi cho người dân thì cần cho phát triển, nếu hành lang pháp lý chưa có thì phải bổ sung điều chỉnh quy định để taxi Uber có thể hoạt động hợp pháp, tạo ra sự cạnh tranh bình đẳng trên thị trường taxi chứ không vì chưa quản được mà cấm ngay.
Bên cạnh những ưu điểm của taxi Uber, người ta cũng chỉ ra những rủi ro tiềm ẩn khi sử dụng dịch vụ này. Do Uber chỉ là trung gian cung cấp dịch vụ, không sở hữu phương tiện, chủ xe tham gia Uber cũng có thể không thuộc một doanh nghiệp vận tải nào, nghĩa là không chịu sự quản lý của bất cứ cơ quan chức năng nào đối với hoạt động “kinh doanh” dịch vụ chuyên chở khách của mình. Đó là những lý do khiến cho hành khách sẽ không được bảo đảm quyền lợi khi xảy ra rủi ro trong hành trình như tai nạn, sự an toàn tài sản, tính mạng… trong quá trình đi xe. Hiện tại, ở nước ta chưa có thông tin về rủi ro khách hàng gặp phải khi sử dụng taxi Uber, song trên thế giới đã có. Và thêm nữa, mặc dù bản chất đây là kinh doanh dịch vụ thu lời nhưng người kinh doanh không phải đóng thuế cho Nhà nước, đây chính là sự bất bình đẳng trong thực hiện nghĩa vụ đóng góp ngân sách.
Hiện tại taxi Uber vẫn đang bị coi là hoạt động bất hợp pháp. Cấm hay quản cũng là yêu cầu cấp bách đối với cơ quan chức năng sớm có quyết định trên quan điểm tạo nhiều cơ hội cạnh tranh bình đẳng để bảo vệ quyền lợi của người dân, đảm bảo trật tự thị trường vận tải công cộng, cụ thể là thị trường taxi. Cũng không thể phủ nhận đây là một cơ hội để các hãng taxi truyền thống và các tài xế taxi cần chủ động chấn chỉnh những hạn chế, tiêu cực trong hoạt động kinh doanh của mình để tạo lòng tin với khách hàng, giữ vững được thị trường và việc làm, thu nhập./.
Vân Anh
