Đại dịch COVID-19 bùng phát gây nhiều khó khăn cho nền kinh tế, song cũng tạo một cú huých thúc đẩy chuyển đổi số trong nền kinh tế. Việc thực hiện số hóa mạnh mẽ đã giúp ngành Ngân hàng tối ưu hoá hiệu quả hoạt động, tiết giảm chi phí, nâng cao doanh thu, lợi nhuận.
 |
| Giao dịch tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh Bắc Nam Định. |
Thống kê sơ bộ hơn 20 ngân hàng hoạt động trên địa bàn cho thấy, hầu hết đều ghi nhận tỷ lệ chi phí hoạt động trên tổng thu nhập (CIR) năm 2021 giảm nhiều so với năm trước, với mức giảm dao động từ gần 1% đến hơn 30% so với cùng kỳ năm trước, cũng là mức giảm mạnh nhất trong 4 năm qua. CIR trung bình giữa các ngân hàng giảm mạnh xuống còn 40,4%, giảm 7,3% so với mức 47,7% cùng kỳ năm trước. Lý giải nguyên nhân đạt mức giảm trên, theo các chuyên gia, cuộc chạy đua chuyển đổi số trong ngành Ngân hàng giúp nhiều ngân hàng tối ưu hoá chi phí hoạt động khi công nghệ đã thay thế và giúp sức con người rất nhiều công việc chuyên môn thuần tuý; đồng thời thúc đẩy mở rộng thêm nhiều dịch vụ tín dụng số mới với độ an toàn, chất lượng tín dụng cao hơn. Theo các chuyên gia, tỷ lệ CIR của các ngân hàng ngày càng giảm cho thấy, ngân hàng đang hoạt động khá hiệu quả, tốn ít chi phí hoạt động hơn để nâng cao doanh thu.
Thông thường mỗi năm, 1 ngân hàng truyền thống trung bình chỉ mở được khoảng 1-2 phòng giao dịch thậm chí là giữ nguyên, trong khi mô hình điểm AutoBank hay LiveBank (điểm ATM gửi/rút tiền tự động) hoạt động gần như 1 phòng giao dịch lại không bị giới hạn về tốc độ mở và thời gian phục vụ (24/7). Hay như đối với ứng dụng Mobile Banking, tốc độ tăng trưởng khách hàng so với 1 chi nhánh truyền thống là 100 lần (khoảng 70-80 nghìn khách hàng mới/tháng), năng suất huy động vốn cũng tăng đáng kể. Ngoài ra, ngân hàng số còn giúp kiểm soát chi phí giao dịch và vận hành ở mức thấp. Theo số liệu của một ngân hàng, chi phí bình quân cho 1 giao dịch tại 1 chi nhánh truyền thống là khoảng 23 nghìn đồng, nhưng với AutoBank, chi phí này chỉ còn hơn 11 nghìn đồng/giao dịch, tương ứng giảm 50% và đối với eBank chỉ mất 2%/giao dịch, tức là chưa đến 500 đồng/giao dịch. Tương tự, chi phí vận hành (bao gồm đầu tư và duy trì) của AutoBank chỉ bằng 20% so với một chi nhánh truyền thống. Ứng dụng công nghệ giúp gia tăng năng suất của AI Chatbot, dẫn đến giảm tải 30% cho lực lượng tổng đài trung tâm (Call Center), hay như công nghệ sinh trắc học nhận diện giọng nói (Voice Biometrics) đã giúp giảm 15% thời gian xử lý cuộc gọi...
Nhờ việc tối ưu hóa chi phí và ứng dụng số hóa, tự động hóa vào các khâu vận hành, chi phí hoạt động của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) được tiết giảm 5%. Tỷ lệ CIR chỉ còn 24,2% khi kết thúc năm 2021, giảm mạnh so với mức 29,2% ở cùng kỳ. Đây cũng là một trong những ngân hàng có hệ số CIR ở mức thấp tốp đầu trong hệ thống. Tại VPBank Chi nhánh Nam Định, hiện có hơn 95% giao dịch được thực hiện qua các ứng dụng ngân hàng điện tử và hệ thống ngân hàng tự động, và chỉ còn khoảng 4% lượng giao dịch tại VPBank thực hiện trực tiếp tại quầy. Kết thúc năm 2021, chi phí hoạt động tại Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) Chi nhánh Nam Định chỉ tăng 3% giúp ngân hàng tối ưu được năng suất lao động, tiết giảm chi phí hoạt động hiệu quả với tỷ lệ CIR năm 2021 ở mức 26,9% giảm so với mức 29,1% so với cùng kỳ năm trước, nằm trong top 3 thấp nhất ngành Ngân hàng. Theo OCB, việc tăng cường đầu tư công nghệ đã giúp ngân hàng tối ưu hóa năng suất lao động, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động. Tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), CIR cũng đã giảm rất mạnh từ 43% xuống chỉ còn 36%. Đây chính là kết quả ngân hàng gặt hái được sau khi đẩy mạnh “số hóa” mọi quy trình vận hành nội bộ, cũng như áp dụng các kênh số hóa để mở rộng thị phần kinh doanh. Công nghệ số cũng giúp ngân hàng quản trị tốt hơn, tiết kiệm nhiều nguồn nhân lực, quản trị rủi ro, hạn chế tổn thất cho ngân hàng, TPBank Chi nhánh Nam Định cũng đang hướng tới mục tiêu trở thành “ngân hàng không ngủ”, không chỉ có dịch vụ nạp, rút tiền mà còn nhiều hơn thế nữa, có thể phục vụ khách hàng mọi lúc, mọi nơi.
Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng tập trung đẩy mạnh số hóa các hoạt động nội bộ. Gần 80% quy trình, văn bản đã được thực hiện, phê duyệt online đến. Đẩy mạnh quản trị điều hành hoàn toàn trên nền tảng số cũng giúp ngân hàng thúc đẩy tiến trình giải ngân, rút gọn các thủ tục thẩm định, phê duyệt nhanh hơn so với trước đây. Một số ngân hàng thương mại khác cũng có chỉ số CIR giảm mạnh. Như Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) có CIR giảm mạnh từ mức 43% xuống chỉ còn 25,5%; Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) có CIR giảm từ 33,3% xuống còn 28,4%; Ngân hàng TMCP Quân Đội (MB) giảm từ 34,7% xuống còn 32,5%; Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) giảm tới 12,8% trong năm qua, Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) giảm 9,1%.
Có thể khẳng định, chuyển đổi số là một trong những chìa khóa quyết định làm giảm tỷ lệ CIR của các ngân hàng, đồng thời góp phần hiện thực hoá Kế hoạch chuyển đổi số của ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Mục tiêu cụ thể là đến năm 2025, tối thiểu 50% nghiệp vụ ngân hàng cho phép khách hàng thực hiện hoàn toàn trên môi trường số, năm 2030 tỷ lệ này là 70%. Tối thiểu 50% quyết định giải ngân, cho vay của ngân hàng thương mại, công ty tài chính đối với các khoản vay nhỏ lẻ, vay tiêu dùng được thực hiện theo hướng số hóa vào năm 2025. Vì thế, thời gian tới, bên cạnh tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, các ngân hàng phải đa dạng hoá, sáng tạo các dịch vụ mới, nâng cao trải nghiệm và gia tăng tiện ích; đồng thời tối ưu hoá quy trình nội bộ, tinh gọn bộ máy, nâng cao năng suất lao động nhân viên giúp nâng cao hiệu quả hoạt động đáp ứng các yêu cầu về giao dịch trên nền tảng số hoá… Ngoài ra, các ngân hàng sẽ tập trung đổi mới vào con người và năng lực cá nhân thay vì tập trung vào công việc, vị trí. Tư duy về cách thức điều hành nhân sự cũng vì thế mà có sự thay đổi, hướng tới xây dựng các nhóm làm việc linh hoạt, để nhân viên làm nhiều nhóm nhỏ và có sự thay đổi nhân sự linh hoạt giữa các nhóm với nguồn nhân sự chất lượng cao hơn, phù hợp với chiến lược chuyển đổi số trong ngân hàng, hướng tới giảm chi phí, tăng hiệu quả đầu tư./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
