Hơi ấm mùa xuân đang ùa về! Trên cánh đồng mẫu lớn vụ đông của các xã Hải Tân, Hải Xuân, Hải Tây… (Hải Hậu) rực vàng màu hoa cải dầu. Màu vàng rực rỡ, bát ngát đến vô tận ấy là do bao mồ hôi, công sức của nông dân nơi đây mới “nghiêng đồng đổ nước ra sông” chống úng, chống bão số 8… Thênh thang trên con đường ra đồng đã được bê tông hoá sau dồn điền đổi thửa, đồng chí Chu Văn Bình, Bí thư Đảng uỷ xã Hải Tân phấn khởi kể cho tôi nghe hiệu quả của dồn điền đổi thửa, làm giao thông, thuỷ lợi nội đồng, xây dựng thành công cánh đồng mẫu lớn trong năm 2012. Hiệu quả 2 vụ xuân, mùa của cánh đồng mẫu lớn do Hải Tân xây dựng giảm được chi phí đầu tư, giảm cả công lao động nặng nhọc, hiệu quả lại cao hơn cách canh tác cũ trên dưới 4 triệu đồng mỗi ha mỗi vụ và thêm một vụ đông hàng hoá. Cái được lớn hơn là từ cánh đồng mẫu lớn, Hải Tân đã thắt chặt và củng cố mối quan hệ giữa nhà nước, nhà nông và nhà doanh nghiệp trong xây dựng NTM. Chính doanh nghiệp An Bình (Hà Nội) đã đưa giống lúa mới DS1 có nguồn gốc từ xứ sở hoa Anh Đào để nông dân sản xuất với năng suất cao gấp rưỡi so với giống lúa BT7 mà giá doanh nghiệp mua tại đầu bờ khi thóc vừa thu hoạch chưa qua phơi sấy bằng giá thóc BT7 đã phơi khô, rê sạch để cung ứng gạo cho các siêu thị và mở hướng xuất khẩu. Cũng như Hải Tân, cánh đồng mẫu lớn của nông dân xã Xuân Kiên (Xuân Trường) cùng với Cty CP Giống cây trồng Nam Định hợp tác sản xuất thóc ND5 để thu mua tại ruộng khi vừa thu hoạch với giá cao tương đương giá thóc BT7 khô, sạch tại thời điểm. Còn nông dân Xuân Kiên cũng thoát khỏi cảnh nhọc nhằn vì gieo sạ thay cho cấy, dùng máy gặt đập liên hợp thay cho gặt thủ công, sấy thóc thay cho phơi.
 |
| Đường vào xã NTM Nghĩa Phong (Nghĩa Hưng). |
Không chỉ nông dân Hải Tân, Xuân Kiên mà cả 2.282ha của 45 mô hình cánh đồng mẫu lớn trong năm 2012 của các địa phương trong tỉnh đều ứng dụng kỹ thuật canh tác mới, đưa cơ giới thay cho lao động thủ công, tổ chức sản xuất nông nghiệp hàng hoá tập trung theo hướng sản xuất nông nghiệp sạch, giảm đầu tư, giảm lao động nặng nhọc, giảm phun thuốc bảo vệ thực vật nhưng tăng năng suất, tăng chất lượng sản phẩm, tăng vụ, tăng thu nhập… Cái được lớn hơn của sản xuất theo mô hình cánh đồng mẫu lớn là đã thắt chặt và nâng cao mối liên kết “bốn nhà”: nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà khoa học vì một nền nông nghiệp tiên tiến, hiện đại, sản phẩm sạch, năng suất, chất lượng cao, bền vững. Theo đồng chí Lê Xuân Thuỷ, Giám đốc Sở NN và PTNT thì phát triển sản xuất nông nghiệp với năng suất cao, chất lượng tốt, hiệu quả vượt trội, bền vững là gốc xuyên suốt trong xây dựng NTM, đúng ở mọi phương diện lý luận và thực tiễn. Đây chính là cơ sở để thực hiện thành công 19 tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM của Chính phủ… Xây dựng cánh đồng mẫu lớn chính là bước đột phá mới trong sản xuất nông nghiệp với áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật cả về quản lý, tổ chức sản xuất đến cơ giới hoá, hiện đại hoá; cả về đưa các tiến bộ kỹ thuật giống, chăm sóc, bảo vệ đến mùa vụ… để năng suất, hiệu quả sản xuất cao hơn, tạo ra mối quan hệ sản xuất mới, tạo ra một lực lượng lao động mới trong sản xuất nông nghiệp. Nông dân giàu lên, chính là tiền đề thực hiện các tiêu chí: giao thông, thuỷ lợi, thu nhập, hộ nghèo, cơ cấu lao động, hình thức tổ chức sản xuất, nhà ở dân cư, trường học, chợ nông thôn… Như vậy, sản xuất nông nghiệp là tiền đề cho thực hiện 19 tiêu chí NTM. Ở các xã đang xây dựng NTM: Giao Tiến, Giao Thịnh, Giao Lạc, Giao Phong, Giao Hà, Bình Hoà… của huyện Giao Thuỷ, đến đâu chúng tôi cũng được chứng kiến đường giao thông nông thôn rộng rãi, phẳng lỳ bởi bê tông hoá. Những con đường ra đồng, những con mương mới đào đỏ au màu đất, thẳng tắp, tạo ra những vùng chuyên canh theo quy hoạch xây dựng NTM. Những chiếc máy cày đang chạy đua với thời gian miệt mài cày lật đất chuẩn bị cho sản xuất vụ xuân. Khắc phục khó khăn về thời tiết và tình trạng mặn lấn sâu vào các cửa sông, các địa phương của Giao Thuỷ tranh thủ thời gian nắng hanh tổ chức cày lật đất. Đến những ngày đầu năm 2013, cả huyện đã cày lật đất trên 60% diện tích. Toàn huyện phấn đấu hoàn thành cày lật đất trước ngày 25-1-2013 để kịp lấy nước khi các hồ thuỷ điện xả nước đợt 1 (từ ngày 25 đến ngày 29-1) cho việc làm đất gieo cấy lúa vụ xuân 2013. Đến đâu, chúng tôi cũng được nghe những câu chuyện vui trong công cuộc dồn điền đổi thửa mà tất cả các xóm trên địa bàn toàn huyện đã hoàn thành giao ruộng ngoài thực địa cho các hộ, về đích trước một năm so với kế hoạch của tỉnh giao. Nghe những chuyện hiến kế, hiến công làm giao thông, thuỷ lợi nội đồng và xây dựng mỗi xã, thị trấn có một cánh đồng mẫu lớn ngay từ vụ xuân năm 2013, chúng tôi hiểu vì sao phong trào xây dựng NTM không chỉ riêng ở các xã điểm giai đoạn 2010-2015 mà cả 209 xã, thị trấn đang sôi nổi hưởng ứng. Với chủ trương đúng, sáng tạo, tỉnh ta đã coi nhiệm vụ dồn điền đổi thửa là bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp, trong xây dựng NTM và phấn đấu hết năm 2013 cả 209 xã, thị trấn của tỉnh có sản xuất nông nghiệp hoàn thành dồn điền đổi thửa. Năm 2011 đã có 91/209 xã, thị trấn triển khai, trong đó 84 xã, thị trấn xây dựng NTM giai đoạn 2010-2015 và 57 xã đã hoàn thành. Đến nay 199 xã, thị trấn đã triển khai và cả 96 xã, thị trấn xây dựng NTM đợt đầu đều tổ chức dồn điền đổi thửa. Đến đầu tháng 1-2013 đã có 150 xã, thị trấn (chiếm 71,77% tổng số xã, thị trấn của tỉnh) hoàn thành dồn điền đổi thửa. Sau Hải Hậu, năm 2012 Giao Thủy là huyện thứ 2 hoàn thành việc dồn điền đổi thửa. Các huyện Xuân Trường, Nghĩa Hưng, Trực Ninh cũng cơ bản hoàn thành trong năm 2012. Đây chính là bước đi sáng tạo, riêng có ở tỉnh ta trong xây dựng NTM: làm từ đồng về làng. Xây dựng NTM chính từ phát triển sản xuất, chính bằng nội lực, chính bằng sự đóng góp xây dựng của con người quê hương vì quê hương.
 |
| Một góc vùng nuôi tôm chân trắng theo phương pháp công nghiệp ở xã Hải Đông (Hải Hậu). |
Trong mưa xuân đang rải phấn, thêu hoa xuống cánh đồng, làng mạc, xóm thôn, chúng tôi lang thang trên những cánh đồng mẫu lớn của các xã Nam Hồng, Đồng Sơn (Nam Trực), Nghĩa Minh, Nghĩa Thịnh (Nghĩa Hưng)… Nơi ấy sau công cuộc dồn điền đổi thửa là phong trào xây dựng cánh đồng mẫu lớn hiệu quả kinh tế cao và cách làm ăn mới, đưa cơ giới hóa, đưa các tiến bộ kỹ thuật mới nhất đồng hành với cách hợp tác, quản lý, dịch vụ mới…; để từ 12 mô hình cánh đồng mẫu lớn vụ xuân lên 33 mô hình trong vụ mùa năm 2012. Còn từ vụ xuân năm 2013 tất cả các xã, thị trấn trong toàn tỉnh cả 3 vụ đều có cánh đồng mẫu lớn sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung, bền vững. Vòng lên các xã Mỹ Tân, Mỹ Hà (Mỹ Lộc), Minh Tân, Hiển Khánh (Vụ Bản), Thị trấn Lâm, Yên Phú (Ý Yên)… chúng tôi được chứng kiến đường giao thông nông thôn được mở rộng, với những câu chuyện các hộ hiến đất làm đường, dỡ các công trình, vật liệu kiến trúc trong khuôn viên nhà mình để bê tông hóa đường dong ngõ xóm; để thấy những ngôi trường, trạm xá xã được cao tầng hóa từ xây dựng NTM. Về xã Yên Hồng (Ý Yên) vui với niềm vui nước sạch từ chương trình mục tiêu quốc gia đưa nước máy lên tận tầng 2, tầng 3… mà cách đây không lâu vùng quê chiêm trũng nghèo khó này vẫn phải dùng nước từ những giếng đất, ao làng để sinh hoạt.
Qua hơn 2 năm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, các địa phương trong tỉnh đã huy động trên 3.000 tỷ đồng cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Nếu cộng cả nghìn ha đất của các hộ hiến, góp và hàng chục vạn ngày công… để xây dựng các công trình phúc lợi, đường giao thông thôn xóm, giao thông và thủy lợi nội đồng thì tổng số vốn huy động còn cao hơn nhiều. Chính bằng nội lực và có sự chỉ đạo, hỗ trợ tích cực của Đảng, Nhà nước cũng như tranh thủ mọi nguồn lực xã hội, trong chương trình xây dựng NTM, toàn tỉnh đã xây dựng mới và nâng cấp gần 4.000km đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng; nạo vét 43.554 tuyến kênh mương với tổng khối lượng 9,4 triệu m3; kiên cố hóa 399 đoạn kênh với chiều dài 337,1km; sửa chữa, nâng cấp, xây mới 4.884 cống đập các loại phục vụ cho phát triển nông nghiệp và dân sinh. Xây mới, cải tạo 338 trạm biến áp, 851km đường dây hạ thế, 21 nhà văn hoá xã, 10 khu thể thao cấp xã, 373 nhà văn hoá thôn, 28 khu thể thao thôn, 47 chợ nông thôn, 33 trụ sở xã. Xây dựng mới 1.777 phòng học từ mầm non đến THCS, 17 trạm y tế xã, 19 công trình cấp nước tập trung, 55 bãi xử lý rác thải… 96 xã, thị trấn xây dựng NTM giai đoạn 2010-2015 mỗi xã tăng 3-8 tiêu chí theo Bộ tiêu chí NTM của Chính phủ. Đến nay, 12 xã, thị trấn đã đạt 13-15 tiêu chí; 43 xã, thị trấn đạt 10-12 tiêu chí; 39 xã, thị trấn đạt 5-9 tiêu chí…
Đi trong mưa xuân, trong sự sôi động của công cuộc xây dựng NTM tôi càng thấm thía phương châm “Dân làm là chính, có sự hỗ trợ và hướng dẫn của Nhà nước” theo cách thức: Làm từ ngoài đồng ruộng về làng, làm từ hộ gia đình ra thôn xóm, làm từ xóm lên xã; xã lo xây dựng các công trình của xã, các thôn, xóm vận động nhân dân đóng góp xây dựng các công trình của xóm, thôn; các hộ nông dân lo cải tạo ao, vườn, sân, ngõ, 3 công trình vệ sinh của gia đình; lấy thôn, xóm làm đơn vị cơ sở hạt nhân để vận động xây dựng NTM./.
Bài và ảnh: Tất Thắc
