Khẳng định vai trò của cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương

Từ đầu nhiệm kỳ 2016-2021 đến nay, hoạt động của HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh ngày càng dân chủ, đi vào thực chất và hiệu quả; có nhiều đổi mới cả trong tư duy và thực tiễn hành động. Những kết quả này thể hiện trên tất cả các lĩnh vực nhưng rõ nét nhất là việc ban hành các Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động giám sát chuyên đề, chất vấn, trả lời chất vấn... góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý điều hành của chính quyền các cấp, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị của tỉnh.

Nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND các cấp tỉnh Nam Định hoạt động trong điều kiện bộ máy, cơ cấu tổ chức trong HĐND các cấp có nhiều thay đổi theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương; đặc biệt HĐND cấp huyện, phường trên địa bàn tỉnh mới được tái lập... là những khó khăn không nhỏ cho hoạt động của HĐND. Tuy nhiên, với sự chủ động, sáng tạo, quyết tâm cao, HĐND các cấp trên địa bàn tỉnh đã bám sát Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Nghị quyết Đại hội XIX Đảng bộ tỉnh để thể chế hóa, ban hành các nghị quyết phù hợp với thực tiễn, yêu cầu phát triển, đảm bảo đúng Luật, có nhiều đổi mới. Hoạt động của HĐND các cấp ngày càng dân chủ, phát huy được trí tuệ của đại biểu trong việc quyết định những vấn đề quan trọng để xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội trên địa bàn.

Kỳ họp HĐND là hoạt động quan trọng nhất của HĐND, quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, thực hiện nguyên tắc HĐND làm việc theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa số. Do đó, HĐND các cấp tỉnh Nam Định xác định việc chuẩn bị và tổ chức kỳ họp là một nội dung hết sức quan trọng trong yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND các cấp nói chung, HĐND tỉnh nói riêng. Trong quá trình hoạt động, HĐND các cấp trên địa bàn, đặc biệt là HĐND cấp tỉnh đã tích cực đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng kỳ họp thường lệ và kỳ họp giải quyết các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp thường lệ. Trước mỗi kỳ họp, Thường trực HĐND các cấp đã phối hợp với Thường trực UBND, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ và các cơ quan có liên quan tổ chức hội nghị liên tịch để thống nhất nội dung, chương trình kỳ họp; chủ động, tích cực phối hợp với UBND và các cơ quan có liên quan triển khai các công việc chuẩn bị cho các kỳ họp đảm bảo tiến độ, tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Thực hiện sự chỉ đạo của Thường trực HĐND và UBND, các cơ quan, đơn vị đã tích cực tham mưu xây dựng các báo cáo, tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết trình HĐND. Các Ban HĐND đã chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai thẩm tra các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình các kỳ họp HĐND, đảm bảo khách quan, trung thực, tuân thủ đúng các quy định của pháp luật. Để nâng cao chất lượng, trước các kỳ họp thường lệ, Thường trực HĐND tỉnh còn tổ chức các phiên họp để nghe các Ban HĐND tỉnh báo cáo kết quả thẩm tra trước khi trình kỳ họp HĐND tỉnh. Trong nhiệm kỳ, công tác tổ chức kỳ họp được HĐND các cấp trên địa bàn tổ chức khá nền nếp, đúng kế hoạch, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật. Các đại biểu tham dự đều tập trung thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, đóng góp nhiều ý kiến vào báo cáo, tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp; tham gia chất vấn; xem xét nội dung trả lời về kết quả thực hiện của các cơ quan chức năng đối với các ý kiến, kiến nghị của cử tri và của đại biểu HĐND tỉnh; biểu quyết thông qua các nghị quyết. Trong nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND các cấp tỉnh Nam Định đã tổ chức 2.935 kỳ họp; trong đó HĐND tỉnh tổ chức 18 kỳ họp; số lượng còn lại là các kỳ họp HĐND ở cấp huyện và cấp xã. Các kỳ họp đều bảo đảm an toàn, đúng luật định.

Trong nhiệm kỳ, HĐND các cấp đã thực hiện nghiêm túc quyền hạn, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, trong đó có chức năng quyết định những chủ trương, biện pháp quan trọng để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội của địa phương theo quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. Nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND các cấp tỉnh Nam Định đã ban hành 9.700 nghị quyết; trong đó HĐND tỉnh ban hành 297 nghị quyết, còn lại là nghị quyết của HĐND cấp huyện và cấp xã. Các nghị quyết của HĐND các cấp tỉnh Nam Định được thông qua đều đúng thẩm quyền, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, sát với tình hình thực tiễn và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Chức năng giám sát được HĐND các cấp tỉnh Nam Định quan tâm trên các lĩnh vực: Giám sát tại kỳ họp HĐND thông qua việc xem xét các báo cáo trình kỳ họp, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, tổ chức  giám sát giữa hai kỳ họp HĐND, tiến hành  giám sát thường xuyên, giám sát chuyên đề duy trì từ 2 đến 3 cuộc mỗi năm. Trong nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND, Thường trực HĐND, các Ban HĐND tỉnh Nam Định đã tiến hành giám sát 27 chuyên đề. Nội dung giám sát tập trung vào những vấn đề nổi cộm được nhiều đại biểu HĐND tỉnh và cử tri quan tâm, đồng thời cũng là một số vấn đề được phát hiện qua thẩm tra, giám sát thường xuyên, tiếp công dân, chất vấn tại kỳ họp. Sau các đợt giám sát Thường trực và các Ban HĐND đều có báo cáo đánh giá những việc đã làm được, những tồn tại, hạn chế và những kiến nghị cụ thể với các cơ quan có thẩm quyền. 

Hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân và đôn đốc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh của công dân là những điểm nhấn của HĐND các cấp tỉnh Nam Định nhiệm kỳ này. Trong đó, trước mỗi kỳ họp HĐND, đại biểu HĐND các cấp tỉnh Nam Định đã thực hiện chế độ tiếp xúc cử tri theo quy định. Ở cấp tỉnh và cấp huyện, trước kỳ họp thường lệ, trên cơ sở kế hoạch tiếp xúc cử tri do Thường trực HĐND ban hành, các Tổ đại biểu HĐND đã phối hợp với Thường trực HĐND và Ủy ban MTTQ cấp dưới tổ chức tiếp xúc cử tri tại các địa phương; HĐND cấp xã không có Tổ đại biểu HĐND nên các đại biểu HĐND tiếp xúc cử tri theo miền hoặc theo thôn xóm, tổ dân phố. Các cuộc tiếp xúc cử tri được chuẩn bị chu đáo, đảm bảo dân chủ. Các đại biểu là lãnh đạo chủ chốt của địa phương cùng tham gia các cuộc tiếp xúc cử tri. Thời gian, địa điểm và danh sách đại biểu HĐND tiếp xúc cử tri được thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn tỉnh. Tại các cuộc tiếp xúc cử tri, nhiều ý kiến, kiến nghị đã được các cấp, các ngành có liên quan tiếp thu, giải trình, những kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND các cấp đã được tiếp thu, tổng hợp gửi về Thường trực HĐND các cấp để báo cáo tại kỳ họp. Thông qua hoạt động tiếp xúc cử tri, các đại biểu HĐND đã nắm vững hơn tình hình thực tế từ cơ sở, tâm tư nguyện vọng của cử tri để chủ động thảo luận, kiến nghị, xem xét quyết định các vấn đề quan trọng tại kỳ họp. Việc tiếp xúc cử tri của các đại biểu HĐND tỉnh có nhiều đổi mới, cụ thể là từ kỳ họp thứ 9 HĐND tỉnh, số điểm tiếp xúc cử tri ở cơ sở đã được tăng từ 20 điểm lên 36 điểm; các tài liệu tiếp xúc cử tri được gửi sớm tới các đại biểu HĐND tỉnh qua phần mềm quản lý văn bản của HĐND.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật, HĐND các cấp thường xuyên có mối quan hệ với cấp ủy Đảng và các cơ quan, tổ chức hữu quan. Cụ thể, trước mỗi kỳ họp HĐND tỉnh thường lệ, Thường trực HĐND tỉnh chuẩn bị các nội dung để Đảng đoàn HĐND tỉnh thống nhất và báo cáo Thường trực Tỉnh ủy về những định hướng, chủ trương quan trọng trong chương trình hoạt động, chương trình kỳ họp và những vấn đề về kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh của địa phương... Dưới sự chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy và của Đảng đoàn HĐND tỉnh, công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp HĐND tỉnh đảm bảo tuân thủ theo quy định của pháp luật. Thường trực HĐND các cấp đã phối hợp chặt chẽ với UBND các cấp và các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc tổ chức hội nghị liên tịch để chuẩn bị nội dung, chương trình các kỳ họp HĐND và giải quyết các công việc thuộc thẩm quyền của Thường trực HĐND; phối hợp với Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ và các cơ quan liên quan trong thực hiện công tác tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, thẩm tra, giám sát, chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp HĐND...

Hoạt động thực chất và hiệu quả, trong nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND các cấp tỉnh Nam Định đã có nhiều đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy kinh tế - xã hội ở địa phương. Trong đó, các nghị quyết của HĐND tỉnh ban hành đã kịp thời cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, đáp ứng kịp thời tình hình thực tế địa phương, tạo cơ chế chính sách thu hút và huy động nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền các cấp, đồng thời tháo gỡ khó khăn, là căn cứ pháp lý cho UBND các cấp, các cơ quan chuyên môn tổ chức triển khai thực hiện. Những quyết sách của HĐND tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc hoàn thành thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong nhiệm kỳ 2016-2021. Trong đó, thu ngân sách trên địa bàn đã đạt trên 6.000 tỷ đồng. Nam Định vinh dự là một trong hai tỉnh đầu tiên của cả nước hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020, sớm hơn 1,5 năm so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đề ra; diện mạo đô thị, khu vực nông thôn có sự thay đổi rõ rệt “sáng - xanh - sạch - đẹp”; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên. Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông được đầu tư khá đồng bộ, hiện đại góp phần cải thiện vị thế địa kinh tế, tạo diện mạo mới, tác động lâu dài tới sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều khu, cụm công nghiệp với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, tạo nguồn thu lớn, ổn định cho ngân sách. Công tác cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, đô thị thông minh được quan tâm chỉ đạo quyết liệt và đạt được kết quả tích cực. Tổng giá trị hàng xuất khẩu trên địa bàn tỉnh đạt mốc 2 tỷ USD hoàn thành trước 1 năm so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đề ra. Ngành Giáo dục và Đào tạo giữ vững thành tích 25 năm liên tục nằm trong tốp dẫn đầu cả nước về chất lượng giáo dục. Các di sản văn hóa trên địa bàn được bảo tồn và ngày càng phát huy giá trị. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, giữ vững môi trường ổn định phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Công tác phòng, chống dịch bệnh được chủ động triển khai, đạt kết quả tích cực; đến nay trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận trường hợp nào mắc COVID-19.

Có thể khẳng định, trong nhiệm kỳ 2016-2021, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, sự nỗ lực cố gắng của Thường trực HĐND, các Ban HĐND và các đại biểu HĐND, hoạt động của HĐND các cấp tỉnh Nam Định cơ bản đã thực hiện đúng chức năng, quyền hạn, nhiệm vụ và kế hoạch công tác đề ra hàng năm. Hoạt động tích cực, hiệu quả của HĐND các cấp tỉnh đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh của tỉnh./.