Ngày 29-10, kỳ họp thứ tám, Quốc hội (QH) khóa XIII tiếp tục chương trình làm việc tại hội trường. Các đại biểu nghe Tờ trình Báo cáo dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành; thảo luận các nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam. Buổi chiều, các đại biểu thảo luận ở tổ về hai dự án Luật: Ngân sách Nhà nước (sửa đổi) và Kiểm toán Nhà nước (KTNN) (sửa đổi).
Làm rõ tính cần thiết của dự án Cảng HKQT Long Thành
Tờ trình Báo cáo đầu tư dự án đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành nêu rõ sự cần thiết đầu tư nhằm phục vụ Chiến lược phát triển vận tải hàng không Việt Nam. Dự kiến, Cảng Long Thành sẽ là một trong những trung tâm trung chuyển vận tải hàng không quy mô lớn của khu vực Đông - Nam Á. Theo báo cáo, việc lựa chọn vị trí quy hoạch, xây dựng Cảng HKQT Long Thành đã được các cơ quan chuyên môn của ngành Hàng không dân dụng nghiên cứu kỹ lưỡng từ năm 1993. Các quy hoạch kinh tế - xã hội (KT-XH), quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch chuyên ngành khác đã được phê duyệt đồng bộ. Dự án sẽ chia thành ba giai đoạn. Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 164.589 tỷ đồng (tương đương 7,8 tỷ USD). Trong đó: Vốn Nhà nước bao gồm ngân sách Nhà nước (NSNN), trái phiếu Chính phủ và vốn ODA là 84.624 tỷ đồng, vốn khác là 79.965 tỷ đồng.
Thẩm tra Báo cáo đầu tư dự án Cảng HKQT Long Thành, Ủy ban Kinh tế của QH đánh giá dự án Cảng HKQT Long Thành mang tầm quốc gia, đáp ứng nhu cầu vận tải hàng không, góp phần phát triển KT-XH, gắn với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh. Việc xây dựng Cảng HKQT Long Thành cần kết hợp với nhiệm vụ quốc phòng và an ninh. Một số ý kiến đề nghị làm rõ tính ưu tiên và thứ tự ưu tiên đầu tư của Cảng HKQT Long Thành trong quy hoạch ngành GTVT nói chung, quy hoạch ngành Hàng không nói riêng, nhất là trong giai đoạn đất nước gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư. Vì vậy, cần cân nhắc lựa chọn đầu tư Cảng HKQT Long Thành hay đầu tư phát triển hệ thống đường sắt Bắc - Nam; phát triển hệ thống giao thông đường thủy trên cơ sở đánh giá toàn diện cả hiệu quả KT-XH trước mắt và lâu dài.
Vẫn còn nhiều chuyến bay bị hủy, chậm
Các đại biểu QH đã thảo luận các nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam. Theo báo cáo của Cục Hàng không, 6 tháng đầu năm 2014, có hơn 40% số chuyến bay bị chậm, hủy chuyến do nhiều nguyên nhân: cơ chế quản lý, sự cố kỹ thuật, thời tiết. Các đại biểu QH cho rằng, việc chậm chuyến, hủy chuyến ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian, tiền bạc, sức khỏe của hành khách; vi phạm hợp đồng vận chuyển, hành khách có quyền đòi bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, Luật hiện hành thiếu quy định ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp vận chuyển trong việc bảo đảm thực hiện các điều kiện vận chuyển, duy trì chất lượng của dịch vụ, thiếu các quy định về tiêu chuẩn tối thiểu mà doanh nghiệp phải bảo đảm cho hành khách. Các đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần bổ sung trách nhiệm của người vận chuyển trong trường hợp chuyến bay bị chậm kéo dài mà không được thông báo trước.
Một số đại biểu kiến nghị, cần quy định rõ trách nhiệm bồi thường hành khách của các hãng hàng không trong trường hợp để xảy ra chậm, hủy chuyến mà không vì nguyên nhân khách quan. Đồng thời, cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành hàng không dân dụng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghĩa vụ của doanh nghiệp trong trường hợp để xảy ra gián đoạn, chậm chuyến, hủy chuyến bay... Đại biểu Nguyễn Đức Kiên (Sóc Trăng) cùng nhiều đại biểu khác cho rằng, giá dịch vụ hàng không là vấn đề được dư luận xã hội quan tâm, nhất là giá dịch vụ phi hàng không hiện nay quá cao, gây bức xúc và làm ảnh hưởng quyền lợi của người tiêu dùng.
Đổi mới phương thức quản lý ngân sách Nhà nước
Buổi chiều, thảo luận tại tổ, các đại biểu cơ bản thống nhất quan điểm, mục tiêu sửa đổi Luật NSNN nhằm đổi mới phương thức quản lý NSNN phù hợp với thực tiễn phát triển KT-XH của đất nước. Một trong những nội dung quan trọng là làm thế nào để tăng cường phân cấp quản lý ngân sách, bảo đảm tính thống nhất của NSNN và vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương, đồng thời, phát huy tính chủ động của các cấp chính quyền địa phương trong quản lý và sử dụng NSNN.
Các đại biểu tham gia thảo luận nhiều nội dung đề cập trong dự thảo Luật, nhằm đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao tính minh bạch, dân chủ và công khai trong công tác quản lý NSNN. Hơn nữa, kiểm soát chặt chẽ hoạt động thu, chi ngân sách, nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong quản lý tài chính, NSNN... Theo đại biểu Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh), cách tính bội chi NSNN vừa qua chưa thống nhất, đề nghị tham khảo cách tính của một số nước để việc tính toán phản ánh tính thực tế, phù hợp và chính xác, từ đó phục vụ công tác điều hành đạt kết quả. Để phát huy hơn nữa hiệu quả của việc công khai và giám sát NSNN, nhiều đại biểu đồng tình với dự thảo Luật NSNN sửa đổi (Điều 15) bổ sung quy định các cấp ngân sách và các đơn vị sử dụng ngân sách có trách nhiệm công khai tình hình thực hiện dự toán ngân sách; công khai kết quả thực hiện các kiến nghị của KTNN; công khai các thủ tục NSNN...
Tham gia thảo luận, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, cần quan tâm những nội dung trong Luật Chính quyền địa phương mà QH sắp cho ý kiến, đối chiếu sự gắn kết với Luật NSNN, từ đó cụ thể hóa quy định quyền của Trung ương và quyền hạn của địa phương về chi tiêu, phân bổ ngân sách, vai trò và quyền hạn của bộ, ngành.
Các đại biểu cũng đã cho ý kiến về dự thảo Luật KTNN (sửa đổi). Việc sửa đổi lần này nhằm cụ thể hóa các quy định về KTNN và Tổng KTNN trong Hiến pháp sửa đổi năm 2013; tạo cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của KTNN theo yêu cầu của Hiến pháp; bảo đảm thiết chế KTNN có đủ năng lực, đáp ứng yêu cầu phục vụ việc kiểm tra, giám sát của Nhà nước trong việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công. Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; góp phần thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí, phát hiện và ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật.
Tiếp tục chương trình làm việc, ngày 30-10, ngày làm việc thứ 10 kỳ họp thứ Tám, QH thảo luận ở hội trường về tình hình KT-XH năm 2014 và nhiệm vụ năm 2015.
Theo đánh giá chung của các đại biểu QH, báo cáo tình hình KT-XH năm 2014 và nhiệm vụ năm 2015 của Chính phủ đã phản ánh khá đầy đủ trên tất cả các lĩnh vực. Các đại biểu cho rằng, mặc dù trong điều kiện kinh tế thế giới khó khăn nhưng chúng ta đã nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu đề ra. Điều này thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ và các bộ, ngành từ Trung ương đến địa phương.
Cần có hỗ trợ lãi suất về trung và dài hạn để doanh nghiệp đầu tư sản xuất
Tuy nhiên, theo đại biểu Trương Minh Hoàng (Cà Mau), nhìn chung kinh tế chưa vững chắc, môi trường đầu tư cải thiện chậm, thủ tục còn vướng mắc, tỷ trọng các ngành sản xuất còn thấp và có nguy cơ tụt hậu. Đại biểu cũng chia sẻ về sự yếu kém trong chuyển biến về thủ tục hành chính cũng như tái cơ cấu quá chậm… Đồng tình với giải pháp Chính phủ đưa ra, đại biểu đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu giải pháp tăng mạnh hơn nữa tổng vốn xã hội, nghiên cứu kỹ phát hành trái phiếu Chính phủ năm 2015, dồn sức cho công trình lớn còn dở dang mà nếu hoàn thành có tác động tích cực đến sự phát triển…
Nhấn mạnh cán bộ là cái gốc của công việc, đại biểu Trương Minh Hoàng đề nghị cần mạnh dạn thu hút nguồn nhân lực đủ chất, đủ chuẩn, đặc biệt là người đứng đầu phải dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, vì lợi ích của dân, của nước. Song song với đó, cần điều chuyển những cán bộ thấy sai không dám nói, thấy việc không dám làm, loại bỏ các công chức không đạt được các tiêu chí.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Cao Sơn (Hòa Bình) kiến nghị Chính phủ kiểm soát tốt nợ công, nợ nước ngoài, kiên trì mục tiêu kiềm chế lạm phát, duy trì phát triển bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, xử lý nợ xấu và tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng; điều hành linh hoạt, thận trọng giá các mặt hàng thiết yếu. Đại biểu Sơn cho rằng, để thực hiện tốt chỉ tiêu cuối năm, Chính phủ cần kiểm soát tốt nợ công và nợ nước ngoài. Các bộ, ngành tiếp tục phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong giải quyết nợ xấu, đồng thời Chính phủ cần tính toán để trình QH tiếp tục phát hành trái phiếu đầu tư cho phát triển.
Về chủ trương đầu tư xây dựng sân bay Long Thành, đại biểu Nguyễn Cao Sơn cho rằng, việc đầu tư là phù hợp để tăng sức cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu thực tế trong tương lai; đề nghị QH xem xét thông qua dự án để Chính phủ có kế hoạch, triển khai các bước tiếp theo.
Băn khoăn về việc quản lý ODA, đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) cho rằng, đây là nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức, đến nay ngoại trừ một tỷ lệ nhỏ không hoàn lại thì phần nhiều là vay ưu đãi có điều kiện. Qua 20 năm, Việt Nam đã thu hút bình quân 3 tỷ USD một năm và nguồn vốn này đóng góp tích cực cho phát triển KT-XH. Tuy nhiên thời gian qua, những vụ việc tiêu cực từ việc sử dụng nguồn vốn này đã ảnh hưởng không nhỏ trong chất lượng công trình, mất uy tín của Việt Nam trong mắt nhà tài trợ quốc tế…
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, đại biểu Lê Thị Nga cho rằng, về mặt pháp lý chúng ta chưa có nguyên tắc cụ thể trong quy trình sử dụng ODA dẫn đến tình trạng "xin - cho", "cò" dự án. Đáng lưu ý, hiện nay sử dụng ODA đang bộc lộ điểm yếu cơ bản nhất là QH - cơ quan có trách nhiệm cao nhất về nợ công và người dân là chủ thể đóng thuế thì gần như đứng ngoài quy trình về ODA. Đại biểu Nga đề nghị QH ban hành quy trình sử dụng ODA, theo đó chú trọng tiêu chí công khai toàn bộ số vốn cũng như các dự án, quy định về quyền của người dân, báo chí… Đại biểu Lê Thị Nga kiến nghị trong thời gian tới, QH cần tiến hành giám sát ODA, phân tích mặt lợi, bất lợi của việc sử dụng nguồn vốn, tiến tới giảm dần và ngừng sử dụng ODA. “Bất cứ quốc gia nào nếu phụ thuộc lâu dài nguồn vốn ODA đều là bất lợi”, bà Nga nhấn mạnh.
Theo phân tích của đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh), Việt Nam đang là một trong những nước có độ mở lớn nhất thế giới với tài nguyên thiên nhiên đa dạng, 90 triệu dân, chính trị ổn định, nhưng tăng trưởng trong 4 năm qua chỉ khoảng 5,7% là dưới tiềm năng. Theo đại biểu Ngân, trước mắt, Chính phủ cần có hỗ trợ lãi suất về trung và dài hạn để doanh nghiệp đầu tư sản xuất, góp phần giảm độ mở về kinh tế; chú ý an toàn trong giao thông, vệ sinh thực phẩm, an ninh trật tự; tiếp tục hoàn thiện thể chế, thủ tục hành chính, con người hành chính; đầu tư cho công nghiệp phụ trợ, công nghiệp cao. Đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh phải có giải pháp đồng bộ và quyết liệt vực dậy sản xuất trong nước. Chính phủ cần có báo cáo chi tiết vì sao số lượng doanh nghiệp phá sản, giải thể nhiều; tập trung đầu tư máy móc thiết bị, đổi mới công nghệ, tăng sức cạnh tranh...
Tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp ảnh hưởng đến năng suất lao động
Đánh giá về tỷ lệ lao động, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hà (Hà Nội) cho rằng, với tỷ lệ lao động qua đào tạo trong 9 tháng ước đạt 47,8%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo từ 3 tháng trở lên có chứng chỉ khoảng 18%, đây là chỉ tiêu duy nhất có khả năng sẽ không đạt trong tổng số 14 chỉ tiêu kế hoạch trong năm 2014. Theo đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hà, tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp không chỉ ảnh hưởng đến năng suất lao động, làm chậm quá trình tái cơ cấu mà còn cảnh báo khó đạt chỉ tiêu trong năm 2015 và những năm sau. Điều lo ngại ở đây là thị trường lao động Việt Nam dù đang phát triển cả về lượng và chất song vẫn còn nghịch lý đó là tình trạng thiếu hụt lao động chuyên nghiệp có trình độ cao, nhất là các chuyên gia và nhà quản lý. Tình trạng sinh viên ra trường không có việc làm, thậm chí nhiều doanh nghiệp FDI không nhận sinh viên, xu hướng đầu vào các trường đại học thay đổi đầy cảm tính gây hụt hẫng, lãng phí trong đào tạo.
Đại biểu Hồng Hà đề nghị, trước mắt cần tập trung giải pháp cho đào tạo, tuyển dụng, đãi ngộ, đánh giá và tinh giảm biên chế trong các khu vực trên cả nước. Bộ LĐ-TB và XH và các địa phương hỗ trợ quyền lợi của người lao động trong những doanh nghiệp phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn… Đặc biệt, về lâu dài cần tập trung hoàn thiện thể chế chính sách phát triển thị trường lao động chuyên nghiệp, nhất là nhân lực chất lượng cao.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang) phản ánh, chỉ tiêu giường bệnh chưa phản ánh đúng thực tế công tác y tế của chúng ta hiện nay. Những năm vừa qua, Đảng và Nhà nước đã đầu tư khá nhiều xây dựng bệnh viện, tuy nhiên hiện nay chúng ta vẫn đang quá tải. Tỷ lệ giường bệnh của chúng ta vẫn thấp so với thế giới, trong đó tuyến Trung ương và tỉnh vẫn quá tải. Một trong những nguyên nhân của vấn đề này là do thời gian qua tập trung quá nhiều vào bệnh viện tuyến trên, từ việc cấp, phát thuốc. “Tôi đề nghị nên thay chỉ tiêu giường bệnh bằng chỉ tiêu BHYT, vì đây mới thể hiện sự cố gắng của Nhà nước trong việc dành tiền mua BHYT cho dân. Ngoài ra, chúng ta phải cải tiến ngay công tác khám, chữa bệnh cho nhân dân cùng với việc tăng cường năng lực cơ sở y tế tuyến dưới. Nếu chúng ta chỉ "hô" giảm quá tải mà không có cơ chế chính sách thì theo tôi không biết bao giờ mới giảm được", đại biểu Tiên khẳng định./.
Theo Nhân dân
