Lan tỏa phong trào khuyến học, khuyến tài

Với nhiều cách làm hay, sáng tạo, phong trào khuyến học ở các dòng họ trên địa bàn tỉnh đã được triển khai hiệu quả, góp phần thúc đẩy công tác khuyến học, khuyến tài từ cơ sở, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo ở các địa phương.

Hội Khuyến học tỉnh trao học bổng cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn của huyện Trực Ninh.

Chúng tôi đến thăm dòng họ Nguyễn Đức ở xã Trực Nội (Trực Ninh) vào đúng thời điểm Ban Khuyến học dòng họ đang khẩn trương chuẩn bị cho hoạt động tuyên dương con em là học sinh, sinh viên có thành tích học tập tốt trong năm học 2022-2023. Từ xưa, dòng họ Nguyễn Đức đã nổi tiếng có truyền thống hiếu học với nhiều người đỗ đạt cao, có phẩm hàm, chức sắc, làm quan tri huyện như cụ Nguyễn Đức Tiên làm quan tri huyện Cảnh Thuân (Nghệ An); cụ Nguyễn Đức Đĩnh làm quan tri huyện Vĩnh Khang (Vĩnh Phúc)... Bước vào thời kỳ đổi mới, dòng họ đã sớm thành lập Ban khuyến học dòng họ nhằm tiếp tục động viên con cháu trong họ phấn đấu học tập lên cao. Hàng năm, Ban khuyến học tích cực khuyến khích, hỗ trợ, động viên các thành viên trong họ, đặc biệt là các cháu học sinh, sinh viên tích cực học tập. Trong đó, tất cả học sinh trong độ tuổi đều được đến trường học tập, trong các gia đình không có học sinh bỏ học. Các gia đình trong dòng họ đều động viên, khuyến khích các cháu tích cực rèn luyện phẩm chất đạo đức, chịu khó vươn lên học khá, học giỏi và thành đạt. Ban Khuyến học dòng họ còn quan tâm động viên và giúp đỡ những học sinh gia đình có hoàn cảnh khó khăn tích cực học tập, đồng thời động viên các thành viên trong họ tham gia vào các lớp học chuyên đề do Trung tâm học tập cộng đồng của xã và các đoàn thể tổ chức. Do có sự gắn kết, đoàn kết giữa các hội viên trong chi hội, các thành viên trong dòng họ để xây dựng phong trào học tập, phong trào khuyến học, khuyến tài trong dòng họ đã ngày càng phát triển. Hiện tại, dòng họ có trên 300 người có trình độ đại học, cao đẳng, trên 30 thạc sĩ; nhiều người thành đạt trên mọi lĩnh vực, trong đó có người là cán bộ cấp tỉnh, huyện, xã. Chỉ tính trong 5 năm qua, dòng họ đã có trên 50 cháu đỗ vào đại học, trong đó có 9 cháu du học ở nước ngoài. Trong đó nhiều gia đình thành đạt như: gia đình cụ Nguyễn Đức Thái có 8 người có trình độ đại học, trong đó có 5 người là thạc sĩ. Con trai cụ là Nguyễn Đức Cử thành đạt ngoài đóng góp cho quỹ khuyến học của dòng họ, của xã còn đóng góp cho quỹ khuyến học của tỉnh và cả nước số tiền trên 6 tỷ đồng. Gia đình cụ Nguyễn Đức Chỉnh có 6 người có trình độ đại học, trong đó có 2 người là thạc sĩ... Dòng họ thường xuyên coi trọng công tác tổ chức, củng cố bộ máy hoạt động, duy trì và giữ nền nếp hội họp của ban khuyến học để nắm bắt tình hình và giải quyết kịp thời những vướng mắc nhằm thúc đẩy động viên việc học tập của con cháu, nhất là những học sinh gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Ngoài số tiền quỹ đóng góp xây dựng quỹ hội của mỗi gia đình, Ban Khuyến học dòng họ còn kêu gọi những gia đình có điều kiện về kinh tế và những gia đình có nhiều con thành đạt, những người con đang công tác và làm ăn ở xa đóng góp ủng hộ quỹ để có kinh phí động viên, giúp đỡ con em trong họ ngày càng phấn đấu vươn lên trong học tập.

Tỉnh ta hiện có 5.906 dòng họ. Mỗi làng có ít nhất 2 đến 3 dòng họ, thậm chí tới hàng chục dòng họ. Hầu hết các dòng họ trong tỉnh đều thành lập, duy trì hiệu quả Ban Khuyến học của dòng họ. Toàn tỉnh có trên 8.000 ban khuyến học, trong đó, Ban khuyến học của dòng họ chiếm tỷ lệ cao. Ban Khuyến học dòng họ không chỉ động viên, khích lệ con em học tập, rèn luyện mà còn có nhiều cách làm hay để khuyến khích các thành viên trong dòng họ phát huy tinh thần học tập suốt đời, tự lựa chọn cho mình nội dung, hình thức học tập phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh để có thêm kiến thức chăm sóc sức khỏe, phát triển kinh tế, xây dựng gia đình hạnh phúc, tạo nên không khí thi đua sôi nổi thực hiện phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trên địa bàn tỉnh. Vào các ngày giỗ tổ, ngày lễ, Tết, các Ban khuyến học dòng họ không chỉ tổ chức trao thưởng trọng thể cho con cháu có thành tích tốt trong học tập và rèn luyện mà còn thông báo rộng rãi trên các phương tiện truyền thông để con cháu khắp mọi miền Tổ quốc biết, về dự đông đủ. Ngoài lễ dâng hương tưởng nhớ, con cháu trong các dòng họ còn được nghe giảng về truyền thống dòng họ, tạo động lực để các em học giỏi, chăm ngoan. Trong 312 đơn vị trong tỉnh có quỹ khuyến học từ 100 triệu đồng trở lên, có 151 đơn vị là các dòng họ. Các gia đình trong các dòng họ còn phấn đấu xây dựng nếp sống văn hóa, không tệ nạn xã hội, tăng cường tinh thần đồng tông, đồng tộc. Bên cạnh đó, các gia đình, dòng họ còn có ý thức gắn kết phong trào xây dựng dòng họ học tập với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Xây dựng nông thôn mới”... Qua đó, từng bước nâng cao đời sống văn hóa, phát triển kinh tế, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 4.600 dòng họ đăng ký mô hình dòng họ học tập, trong đó có 75,8% dòng họ được công nhận. Kết quả dòng họ học tập kéo theo trên 450 nghìn gia đình đăng ký gia đình học tập, trong đó có 66% gia đình được công nhận.

Để phong trào xây dựng Ban Khuyến học dòng họ học tập có sức lan tỏa, phát triển sâu rộng, thời gian tới, Hội Khuyến học các cấp sẽ tiếp tục phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể của tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nêu cao vai trò, tầm quan trọng của hoạt động khuyến học, khuyến tài nói chung, xây dựng gia đình học tập, dòng họ học tập nói riêng; làm tốt công tác bình xét, công nhận danh hiệu dòng họ học tập; biểu dương, khen thưởng các dòng họ học tập tiêu biểu, có cách làm hay, hiệu quả trong công tác khuyến học khuyến tài; khơi dậy tinh thần thi đua học tập trong các gia đình, dòng họ, góp phần xây dựng xã hội học tập./.

Bài và ảnh: Hồng Minh