Bảo hiểm xã hội và cuộc sống: Ngăn chặn tình trạng trốn đóng bảo hiểm xã hội, trục lợi quỹ bảo hiểm y tế

Nhằm kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn tình trạng trốn đóng, nợ tiền bảo hiểm xã hội (BHXH), trục lợi quỹ bảo hiểm y tế (BHYT), thời gian qua, BHXH tỉnh đã tổ chức triển khai nhiều giải pháp có hiệu quả, trong đó tập trung đổi mới phương pháp tuyên truyền, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT tại các đơn vị sử dụng lao động, cơ sở khám, chữa bệnh (KCB).

Người lao động nhận giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội tại Trung tâm Y tế huyện Xuân Trường.

Theo báo cáo của BHXH tỉnh, tính đến tháng 11-2023, tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm tự nguyện (BHTN), bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN) trên địa bàn tỉnh là 266,4 tỷ đồng. Nhiều nguyên nhân đã được ngành BHXH tỉnh đánh giá, trong đó yếu tố khách quan là nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn sau dịch bệnh, xung đột Nga - Ukraina… Tiêu biểu như trong lĩnh vực dệt may, giày da, số lao động làm việc giảm 6.483 lao động so với năm 2022; dự tính số thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN giảm ở khối này khoảng 72,6 tỷ đồng. Bên cạnh đó, một bộ phận người lao động, người sử dụng lao động chưa hiểu rõ về giá trị, lợi ích khi tham gia BHXH, BHYT, BHTN nên né tránh tham gia. Trước thực trạng trên, BHXH tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật BHXH, BHYT trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội; phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, Hội Nông dân tỉnh thực hiện tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT thông qua các hội nghị tư vấn, đối thoại; tổ chức phát hành ấn phẩm tuyên truyền; xây dựng chuyên mục hỏi đáp chính sách, tạo điều kiện cho người dân, đơn vị sử dụng lao động, cơ quan quản lý Nhà nước nắm bắt kịp thời các vấn đề liên quan đến chế độ, chính sách BHXH, BHYT. Với các đơn vị tham gia hoặc tham gia chưa đầy đủ BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN, BHXH tỉnh đã gửi thông báo kèm danh sách lao động có kê khai đóng thuế tại đơn vị, đề nghị đơn vị rà soát, thực hiện đầy đủ quyền lợi cho người lao động theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, để ngăn chặn tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN, BHXH tỉnh tăng cường chỉ đạo cán bộ quản lý thu - sổ, thẻ toàn tỉnh, thường xuyên trực tiếp xuống đơn vị gửi thông báo nợ, đôn đốc, đối chiếu số liệu người lao động tham gia tại đơn vị với số liệu cơ quan thuế cung cấp. Gửi thông báo đề nghị đơn vị sử dụng lao động nộp tiền chậm đóng và phát sinh để hoàn thành kế hoạch nộp năm 2023. Trong năm, BHXH phối hợp với Công an thành phố tổ chức đối thoại với 94 đơn vị chưa thực hiện đúng cam kết nộp tiền, mời 106 đơn vị chậm đóng BHXH từ 2 tháng trở lên làm việc với Đoàn công tác liên ngành tại trụ sở BHXH tỉnh... Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đến nay, BHXH tỉnh tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra 121 đơn vị, trong đó thanh tra chuyên ngành theo kế hoạch 72 đơn vị, qua đó việc chấp hành pháp luật về đóng BHXH, BHTN, BHYT của các đơn vị đã có những chuyển biến tích cực; nhiều đơn vị ngay sau khi nhận được quyết định thanh tra, kiểm tra của cơ quan BHXH đã có các biện pháp khắc phục ngay đối với các vi phạm về đóng BHXH, BHTN, BHYT. Đến nay, các đơn vị nợ BHXH, BHTN, BHYT chuyển nộp số tiền nợ khoảng 6,4 tỷ đồng.

Công tác giám định BHYT tiếp tục được BHXH tỉnh triển khai hiệu quả theo Luật BHYT sửa đổi và các văn bản hướng dẫn. BHXH tỉnh tăng cường phối hợp với các cơ sở KCB trên địa bàn làm tốt công tác KCB BHYT, đảm bảo chi đúng, chi đủ chi phí; kiểm tra đột xuất các cơ sở KCB để kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT; trong đó chú trọng kiểm tra các cơ sở KCB có chi phí lớn và kiểm tra chéo giữa các bệnh viện với nhau; kiểm tra xác minh tình trạng lạm dụng quỹ BHYT được phát hiện qua hệ thống; từ chối thanh toán chi phí KCB BHYT không đúng quy định. Đến nay, 100% (287/287) cơ sở KCB BHYT trong toàn tỉnh đã liên thông dữ liệu phần mềm KCB với cơ quan BHXH. Việc giám định chi phí KCB BHYT thông qua hệ thống liên thông với các thông tin được cập nhật, công khai minh bạch thường xuyên giúp nâng cao chất lượng nghiệp vụ giám định của ngành BHXH. Đến ngày 16-12-2023, toàn tỉnh đã tiếp nhận 3.171.519 lượt KCB; trong đó KCB nội trú cho 212.190 lượt người; 2.959.329 lượt người KCB ngoại trú. Dự tính năm 2023, số chi KCB BHYT toàn tỉnh là 1.384 tỷ đồng. Từ việc thực hiện tốt các giải pháp ngăn chặn tình trạng trốn đóng BHXH, trục lợi quỹ BHYT đã tác động tích cực đến kết quả chung toàn ngành. Đến ngày 15-12-2023, toàn tỉnh có 1.689.579 người tham gia BHYT; 212.452 người tham gia BHXH bắt buộc; 24.501 người tham gia BHXH tự nguyện; 201.108 người tham gia BHTN.

Đồng chí Trần Văn Dũng, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Trong quá trình hoạt động thực tiễn, ngành BHXH còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc. Số biên chế mà BHXH Việt Nam giao cho BHXH tỉnh từ năm 2013 đến nay không tăng, trong khi nguồn nhân lực giảm do nghỉ hưu, nghỉ việc, thuyên chuyển công tác ra ngoài ngành là 52 người. Công tác giám định BHYT cần có đội ngũ cán bộ có trình độ y dược để thực hiện việc giám định, tuy nhiên hiện rất khó để tuyển dụng được người có trình độ bác sĩ về làm việc tại BHXH tỉnh. Bên cạnh đó, một số chủ sử dụng lao động cố tình vắng mặt hoặc thiếu sự hợp tác trong quá trình Đoàn thanh tra làm nhiệm vụ. Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN chưa đủ sức răn đe dẫn đến một số đơn vị sử dụng lao động coi thường pháp luật, không chấp hành việc xử phạt, vẫn cố tình nợ đọng kéo dài qua nhiều năm hoặc trục lợi chính sách BHXH, BHYT, BHTN.

Thời gian tới BHXH tỉnh tăng cường công tác phối hợp liên ngành đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật về BHXH, tăng cường thực hiện thanh tra, kiểm tra đột xuất đối với các đơn vị có dấu hiệu vi phạm, xử lý chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra của ngành BHXH; tăng cường áp dụng khoa học - công nghệ, thiết bị hiện đại vào phục vụ công tác theo dõi, giám sát việc thực hiện các quyết định sau thanh tra, kiểm tra bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động, nâng cao hiệu lực của các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH./.

Bài và ảnh: Viết Dư