GÓP Ý VÀO DỰ THẢO LUẬT ĐẤT ĐAI (SỬA ĐỔI): Đề nghị chỉ giao Nhà nước thu hồi, giải phóng mặt bằng và áp dụng chung một mức giá theo khung giá đất

Đánh giá cao những điểm mới được dự thảo Luật Đất đai lần này sửa đổi, bổ sung, tuy nhiên, đại diện lãnh đạo, cán bộ phụ trách công tác quản lý đất đai cấp huyện có nhiều ý kiến đóng góp vào những quy định về mức giá bồi thường, trình tự, thủ tục thu hồi đất giải phóng mặt bằng. 

Theo đó, nhiều ý kiến cho rằng: Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã bỏ quy định Khung giá đất; khoản 1 Điều 154 quy định Bảng giá đất được xây dựng định kỳ hàng năm và áp dụng từ ngày 1 tháng 1 của năm. Việc quy định xây dựng giá đất theo từng năm là rất tốt nhưng thực tế hiện nay cho thấy để hoàn thành bảng giá đất dù rất khẩn trương cũng mất 6 tháng, trong khi khung giá đất (theo quy định hiện hành) tuy ban hành định kỳ 5 năm/lần nhưng vẫn có cập nhật, bổ sung mức giá theo diễn biến thị trường. Do đó, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nên giữ quy định Khung giá đất để đảm bảo giữ sự quản lý của Nhà nước ổn định trong giai đoạn 5 năm, không nhất thiết phải thay đổi Bảng giá đất theo từng năm. 

Pháp luật hiện hành quy định cụ thể hai phương án thu hồi đất: Thứ nhất là Nhà nước thu hồi đất đối với các dự án sử dụng đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định đầu tư và một số trường hợp được HĐND cấp tỉnh xem xét thông qua chủ trương thu hồi đất. Thứ hai là trường hợp sử dụng đất thực hiện dự án sản xuất, kinh doanh thì Nhà nước không thu hồi đất mà chủ đầu tư và người sử dụng đất tự thỏa thuận việc sử dụng đất thông qua hình thức nhận chuyển nhượng, thuê, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Quy định này khiến công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn. Trên thực tế, nhiều đoạn tuyến hoặc một khu đất phải thực hiện giải phóng mặt bằng cả dự án bao gồm cả phần do Nhà nước thu hồi đất lẫn dự án do doanh nghiệp thoả thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Trong trường hợp này nảy sinh sự chênh lệch mức giá đền bù giữa các hình thức thu hồi đất gây nên mâu thuẫn, bất bình, không đồng thuận, ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng. Vì vậy, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nên quy định thống nhất nên áp dụng chung một mức giá trong thu hồi đất, giải phóng mặt bằng; đồng thời chỉ áp dụng một cơ chế giao cho Nhà nước thu hồi đất tất cả các dự án (kể cả trường hợp sử dụng đất thực hiện dự án sản xuất, kinh doanh). Việc áp dụng chung một mức giá (theo Khung giá đất định kỳ 5 năm/lần) giúp không phát sinh sự so sánh, gia tăng sự đồng thuận của các chủ sở hữu đất cùng một tuyến đường, một khu vực ngay cả khi thu hồi đất cho các mục đích sử dụng khác nhau, giúp công tác giải phóng, bàn giao mặt bằng nhanh chóng, thuận lợi hơn. Nếu áp dụng một cơ chế giao cho Nhà nước thu hồi đất, sau giải phóng mặt bằng, nếu Nhà nước cho thuê hay tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất (theo Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu, Luật Đấu giá tài sản) thì mức thu lúc đó cũng nộp về ngân sách Nhà nước, cuối cùng người dân cũng được hưởng lợi.

Đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Xuân Trường nêu ý kiến: Theo quy định của luật hiện hành, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất là UBND cấp có thẩm quyền thu hồi đất ban hành thông báo thu hồi đất; sau đó mới gửi thông báo đến từng người có đất thu hồi, họp phổ biến đến người dân trong khu vực có đất thu hồi. Nhưng theo Điều 85 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã đảo lại quy trình. Cụ thể, dự thảo Luật quy định trước khi ban hành thông báo thu hồi đất, UBND cấp xã nơi có đất thu hồi có trách nhiệm tổ chức họp để phổ biến, tiếp nhận ý kiến của người dân về kế hoạch thực hiện dự án, chủ trương, chính sách liên quan đến việc bồi thường. Thực tế, quy trình hiện hành đang khả thi, rất thuận lợi cho các cấp chính quyền trong công tác giải phóng mặt bằng, vì vậy Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nên giữ nguyên trình tự cũ./.

Thanh Thúy (tổng hợp)