Thú chơi tranh ngày Tết

Cùng với thú chơi cây cảnh, chơi tranh ngày Tết từ lâu đã là một nét văn hóa đẹp, một thú chơi tao nhã của người Việt. Những sắc màu rực rỡ trong từng tác phẩm mang đến nguồn năng lượng tươi vui, ấm cúng, rộn rã sắc xuân cho mọi người, mọi nhà. Tranh Tết không chỉ mang tới lời chúc năm mới hòa hợp, thịnh vượng mà còn là không gian văn hóa với những giá trị thẩm mỹ, triết lý xã hội và ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Anh Nguyễn Nhật Minh, chủ gian hàng tranh sơn dầu ở Khu đô thị Dệt May, thành phố Nam Định giới thiệu về một số tác phẩm tranh Tết.

Trước đây, ngoài chuẩn bị “bánh chưng xanh, dưa hành, câu đối đỏ” đón Tết thì mỗi gia đình thường mua tranh về treo, tháo tranh cũ xuống với hy vọng tiễn những điều cũ, “xui xẻo” để đón niềm vui may mắn về nhà. Trải qua thời gian, đã từng có lúc thú chơi này bị lãng quên. Thế nhưng một vài năm trở lại đây, thú chơi tranh Tết lại trở lại với sự đa dạng, phong phú hơn, khách hàng dễ dàng tìm kiếm loại tranh phù hợp điều kiện, nhu cầu, mục đích. Một số dòng tranh đang thịnh hành ngày nay như: tranh gốm sứ, tranh đồng, tranh thêu, tranh khảm trai, tranh chạm khắc gỗ, tranh đá quý… Hình thức, chất liệu tranh ngày nay có thể đổi mới so với trước kia nhưng vẫn dựa trên những đề tài của tranh dân gian xưa mang quan niệm sống, có mục đích giáo dục ngay từ đầu năm mới như rèn đức, luyện tài, tích phúc, để đức cho con cháu đời sau... Sự thay đổi này không làm mất đi vẻ đẹp của tranh dân gian truyền thống mà còn tạo cho bức tranh một nét độc đáo mới lạ, mọi người đều có thể chơi tranh.

Có mặt tại gian hàng trưng bày tranh của anh Nguyễn Nhật Minh, Khu đô thị Dệt may (thành phố Nam Định), chúng tôi nhận thấy điểm nổi bật trong tất cả các bức tranh Tết là những gam màu tươi sáng như màu đỏ, màu vàng... Các tác phẩm của anh Minh đều được vẽ bằng sơn dầu. Người “nghệ sĩ” đã gửi những tình cảm, suy nghĩ của mình vào trong từng nét vẽ nên bức tranh nào cũng rất sống động và gần gũi, thân thương. Từ tâm hồn giàu cảm xúc và bàn tay tài hoa của người họa sĩ, các bức tranh hiện lên thật lung linh, chân thực. Đối tượng được thể hiện trong tranh Tết cũng hết sức đa dạng như tranh danh nhân, tranh tố nữ và tranh thiên nhiên, phong cảnh đồng quê, các loại hoa... Đón năm Giáp Thìn nên có nhiều những khách hàng đặt vẽ những bức tranh rồng bay lượn… Anh Minh cho biết, những tháng cuối năm, lượng khách đặt tranh nhiều gấp 2-3 lần ngày thường. Với mỗi tác phẩm, tùy thuộc kích thước, nội dung…, anh sẽ mất từ 2-3 ngày để hoàn thiện. Mỗi bức tranh sẽ có giá dao động từ 4-5 triệu đồng. Không chỉ phục vụ nhu cầu của người chơi tranh trên địa bàn tỉnh, các tác phẩm của anh Minh còn được khách hàng ở một số tỉnh, thành phố lân cận như: Hà Nội, Hà Nam… đặt vẽ. Chị Phạm Hồng Nhung ở thành phố Nam Định cho biết: “Chơi tranh đã trở thành niềm vui của gia đình tôi mỗi độ xuân về bởi mang ước vọng về sự may mắn, an khang, thịnh vượng và cũng để tạo không gian ấm cúng, sum vầy vào dịp Tết. Đây cũng là dịp để tôi và gia đình hướng về truyền thống, nguồn cội. Năm nay, tôi đã đặt vẽ 1 bức tranh sơn thủy bằng chất liệu sơn dầu có kích thước 1,6m x 2,5m với mức giá khoảng 5 triệu đồng”.

Không còn thịnh hành như nhiều năm trước nhưng tranh thêu chữ thập vẫn được nhiều gia đình lựa chọn chơi dịp Tết. Theo tìm hiểu chúng tôi, tranh thêu chữ thập khởi nguồn từ các nước châu Âu với những nét thêu hình chữ X theo nguyên tắc nét sắc trước, nét huyền sau. Nhờ mẫu thêu với đường nét định sẵn, bảng phối màu sẵn nên người thêu không mất thời gian thiết kế, phối màu mà chỉ việc thực hiện các động tác theo đúng mẫu. Dù vậy, để có được bức tranh đẹp, khi thêu sợi chỉ phải kéo vừa tay, không chặt, không lỏng. Tranh thủ thời gian rảnh rỗi, chị Phạm Thị Thảo ở thành phố Nam Định đã thêu xong bức tranh hình con rồng, mang đi đóng khung để treo trong phòng khách. Chị Thảo cho biết: “Thêu tranh chữ thập không khó, học khoảng 30 phút là có thể thêu thành thạo. Tuy nhiên, để bức tranh đẹp phải rèn đức tính kiên trì, cẩn thận. Tuy không còn thịnh hành như nhiều năm trước nhưng tôi vẫn lựa chọn tự tay thêu tranh trang trí Tết cho ý nghĩa”.

Bên cạnh tranh sơn dầu, tranh thêu chữ thập, tranh đồng phong thủy cũng được nhiều người lựa chọn. Tranh đồng phong thủy là những bức tranh không chỉ được dùng để trang trí nhà, cửa hàng, văn phòng công ty mà còn được sử dụng với mục đích phong thủy. Một số mẫu tranh đồng được khách hàng ưa chuộng như: Tranh tứ quý, mã đáo, vinh quy bái tổ, thuận buồm xuôi gió… Bên cạnh đó, trên thị trường Tết cũng xuất hiện nhiều tranh gốm sứ, tranh khảm trai, tranh chạm khắc gỗ, tranh đá quý, tranh in sẵn có nhiều mức giá, phù hợp với mọi đối tượng. 

Đời sống của người dân ngày càng được nâng cao cùng với sự phong phú trong các thú chơi đậm nét văn hóa, trong đó có các loại hình chơi tranh ngày Tết. Dù là tranh dân gian hay tranh hiện đại đều thể hiện ước mong cho một năm mới tốt lành, phúc, lộc đầy nhà. Thú chơi tao nhã này là một nét đẹp văn hóa cần được tôn vinh, bảo tồn và phát huy, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của người dân./.

Bài và ảnh: Thanh Hoa