Cùng với việc nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc tại chỗ, thời gian qua, Thư viện tỉnh đã không ngừng sáng tạo, đổi mới phương thức hoạt động; trong đó, chú trọng công tác luân chuyển sách, phục vụ lưu động ở cơ sở, tăng cường hỗ trợ phát triển văn hóa đọc, đa dạng các hình thức đọc sách đến từng cơ quan, đơn vị, trường học, địa phương thông qua những chuyến xe thư viện lưu động đa phương tiện.
 |
| Học sinh Trường Tiểu học Lộc Hạ (thành phố Nam Định) đọc sách tại xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện. |
Phục vụ bạn đọc bằng xe thư viện lưu động là hình thức khuyến khích đọc khá mới mẻ, được Thư viện tỉnh triển khai từ năm 2018 sau khi tiếp nhận Dự án “Xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện - Ánh sáng tri thức” của Vụ Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) với sự ủng hộ, tài trợ của Quỹ Thiện tâm - Tập đoàn VinGroup... Theo dự án này, mỗi đơn vị thụ hưởng sẽ được trang bị 1 xe ô tô chuyên dụng, hỗ trợ đưa sách, báo, tài liệu đến từng địa phương phục vụ người dân, đặc biệt những người có hoàn cảnh khó khăn, không có điều kiện hoặc khó tiếp cận với thư viện như: người già yếu, người nghèo, người khuyết tật, công nhân tại các khu công nghiệp, người đang bị tạm giam hoặc đang thụ án trong trại giam, người dân vùng sâu, vùng xa khu vực trung tâm - nơi hệ thống thư viện, tủ sách cơ sở còn khó khăn, thiếu thốn… Trên cơ sở chương trình phối hợp giữa ngành Văn hóa, Thể Thao và Du lịch với các ngành, đoàn thể và các địa phương trong tỉnh, Thư viện tỉnh đã xây dựng kế hoạch, triển khai lịch phục vụ sách, báo bằng xe thư viện lưu động định kỳ, luân phiên 6 chuyến/tháng trong địa bàn thành phố Nam Định, 6 chuyến/tháng về các huyện trong tỉnh. Trung bình mỗi năm, Thư viện tỉnh tổ chức khoảng hơn 100 chuyến xe thư viện lưu động phục vụ bạn đọc.
Xe ô tô thư viện lưu động của Thư viện tỉnh được trang bị trên 1.000 đầu sách với hơn 4.000 bản sách, đa dạng các chủ đề, đảm bảo phù hợp với từng đối tượng bạn đọc ở từng điểm phục vụ. Ngoài không gian đọc, xe còn bố trí màn hình phát phim tài liệu khoa học, phim tư liệu lịch sử, cách mạng; trang bị hệ thống máy tính phục vụ người dân truy cập internet, khai thác báo điện tử. Học sinh, sinh viên là đối tượng chủ yếu mà Thư viện tỉnh hướng đến phục vụ lưu động. Các buổi phục vụ bằng xe lưu động đa phương tiện của Thư viện tỉnh tại các trường học trên địa bàn thường gắn với các chủ đề: “Hành trang tri thức cho em”, “Đọc sách vì ngày mai”, “Niềm tin và hy vọng”, “Tri thức và tương lai”, “Đọc sách - Đường tới tương lai”… Qua các hoạt động giới thiệu sách trong học đường, Thư viện tỉnh tuyên truyền tới các thầy, cô giáo, học sinh, các bậc phụ huynh về chức năng, vai trò của thư viện trong đời sống xã hội, xây dựng thói quen đọc và làm theo sách, trân trọng yêu quý sách, bổ sung tri thức ngoài những kiến thức giảng dạy trong nhà trường, từ đó xác định ý thức, trách nhiệm trong học tập, rèn luyện đạo đức, văn hóa. Cũng từ những chuyến xe thư viện lưu động, nhân Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (21-4), Ngày Nhà giáo Việt Nam (20-11), Tuần lễ Văn hóa - Giáo dục, Thư viện tỉnh cùng với các nhà trường đã tổ chức “Ngày hội đọc sách” với nhiều hoạt động tương tác với sách thiết thực, bổ ích như: xếp sách nghệ thuật, tọa đàm giới thiệu tác giả, tác phẩm, thi kể chuyện sách, hùng biện sách, vẽ tranh theo sách, quyên góp, trao tặng sách..., tạo hứng thú, ham mê đọc sách và khơi dậy tinh thần đọc sách cho học sinh.
Hơn 5 năm qua, hoạt động của xe thư viện lưu động thực sự là điểm nhấn ấn tượng trong các chương trình giáo dục ngoại khóa của các nhà trường và dịp hè nhân Ngày Quốc tế Thiếu nhi (1-6). Không chỉ phục vụ sách trong các trường học, “điểm đến” của những chuyến xe lưu động còn được mở rộng tới các cơ quan, đơn vị lực lượng vũ trang: Công an, Quân đội và địa bàn các khu dân cư xa trung tâm huyện, các vùng ven biển, các giáo xứ, giáo họ… Em Vũ Thành Nam, học sinh Trường Tiểu học Lộc Hòa (thành phố Nam Định) vui mừng chia sẻ: “Cháu rất bất ngờ khi một thư viện lại được thiết kế vừa vặn trên một chiếc xe ô tô. Cháu và các bạn đều rất thích thú với không gian đọc này, thân thiện, rộng mở, sách được phân loại, sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, đẹp mắt với nhiều sách hay, phù hợp với lứa tuổi học sinh”. Còn bà Trần Thị Hợp, 80 tuổi, xã Hải Xuân (Hải Hậu) thì bộc bạch “Vào những lúc rảnh rỗi, nhiều người cao tuổi ở xã thường đến nhà văn hóa xóm hoặc Bưu điện văn hóa xã để đọc sách, báo nhưng lượng sách báo cũng không đầy đủ. Xe thư viện lưu động có đủ sách, nội dung các loại sách đều hay và thiết thực. Tôi đọc một số cuốn sách nói về y học cổ truyền cũng rất hữu ích đối với những người cao tuổi như tôi, giúp tôi có thêm kiến thức, hiểu biết để chăm sóc sức khỏe cho bản thân”.
Đồng chí Ngô Thị Thơm, Giám đốc Thư viện tỉnh cho biết: “Trong điều kiện sách được số hóa cùng với sự nở rộ của các loại hình thông tin, giải trí, việc thu hút bạn đọc nói chung, các độc giả nhỏ tuổi nói riêng tại hệ thống thư viện trong tỉnh gặp không ít khó khăn, thách thức. Phát huy hiệu quả hoạt động của xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện là giải pháp tối ưu nhất hiện nay, giúp thư viện mở rộng phạm vi hoạt động, tìm kiếm, tiếp cận và khai thác tốt lực lượng bạn đọc tiềm năng, phát huy tối đa giá trị của sách, báo trong đời sống xã hội. Đây cũng là phương thức phổ biến văn hóa đọc phù hợp với xu hướng và yêu cầu mới hiện nay”.
Thực hiện kế hoạch tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam tỉnh Nam Định năm 2023, Thư viện tỉnh đang tích cực chuẩn bị các điều kiện tổ chức các hoạt động: triển lãm, trưng bày, giới thiệu sách; tuyên truyền văn hóa đọc, phát động phong trào đọc sách; phục vụ bạn đọc trên ô tô thư viện lưu động đa phương tiện từ ngày 28-4 đến ngày 2-5 tại khu vực Quảng trường 3-2 (thành phố Nam Định).
Hành trình của những chuyến xe mang “ánh sáng tri thức” đã trở thành hình ảnh quen thuộc đối với nhiều người dân. Sự có mặt đều đặn của xe thư viện lưu động ở khắp các miền quê trong tỉnh đang ngày càng lan tỏa, phát huy giá trị của sách trong thực tiễn, tầm quan trọng của việc đọc sách trong đời sống xã hội, góp phần thực hiện hiệu quả các mục tiêu đề ra của Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến 2030 và Đề án đẩy mạnh các hoạt động học tập suốt đời trong các thư viện, bảo tàng, nhà văn hóa, câu lạc bộ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Với những hiệu quả thiết thực xe thư viện lưu động của Thư viện tỉnh mang lại trong thời gian qua, hi vọng, mô hình này sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm, đầu tư hơn nữa từ các tổ chức, cá nhân trong công tác xã hội hóa bổ sung vốn tài liệu sách, báo, trang thiết bị, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để phát huy tối đa vai trò, trách nhiệm của thư viện trong việc xây dựng và phát triển văn hóa đọc cộng đồng./.
Bài và ảnh: Khánh Dũng
Thông tin bạn đọc
Đóng Lưu thông tin