Chuẩn bị sẵn sàng để lấy đủ nước chất lượng cho sản xuất vụ xuân 2023

Để bảo đảm lấy được nguồn nước chất lượng phục vụ gieo cấy lúa xuân 2023, các đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tập trung chuẩn bị các điều kiện và triển khai các phương án lấy nước linh hoạt, phù hợp nhất.

Dịp này, các đợt không khí lạnh liên tục tăng cường hoạt động, tổng lượng mưa từ tháng 11-2022 đến tháng 1-2023 phổ biến ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm từ 20-40%. Lượng dòng chảy trên các lưu vực sông Thao, sông Lô và sông Hồng thiếu hụt từ 20-40% so với trung bình nhiều năm. Ở các huyện phía nam, hệ thống tưới, tiêu hoàn toàn lợi dụng thủy triều, nguồn nước tưới chính lấy từ sông Hồng, sông Ninh Cơ. Theo số liệu đo đạc tại hệ thống, ngày 3-1-2023, mặn xâm nhập lên đến cống số 7, xã Xuân Châu là 4,95 phần nghìn nên rất khó khăn. Trong nội đồng, cốt đất phân bố không đều, khó khăn cho công tác điều tiết nước lên ruộng. Theo Thông báo số 8073/TB-BNN-TCTL ngày 30-11-2022 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ đông xuân 2022-2023 khu vực trung du và đồng bằng Bắc Bộ gồm 2 đợt với tổng cộng 12 ngày. Trong đó, đợt 1 từ 0h ngày 6-1 đến 24h ngày 9-1-2023; đợt 2 từ 0h ngày 1-2 đến 24h ngày 8-2-2023. Căn cứ lịch lấy nước đổ ải, Sở NN và PTNT, các Công ty khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) và các huyện, thành phố đã tập trung đẩy nhanh tiến độ nạo vét công trình thủy lợi, tu sửa hệ thống máy bơm, nạo hút các cửa cống, bể hút của các trạm bơm để lấy nước bảo đảm chất lượng cho sản xuất, gieo cấy lúa xuân trong khung thời vụ tốt nhất.

Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà phân công lực lượng theo dõi sát lịch xả nước, sẵn sàng vận hành Trạm bơm Hữu Bị để tạo nguồn nước phục vụ gieo cấy lúa xuân 2023.

Đồng chí Trần Đức Việt, Phó Giám đốc Sở NN và PTNT cho biết: “Vụ xuân năm 2023, toàn tỉnh gieo cấy 71,2 nghìn ha, tăng 193ha so với vụ xuân 2022. Xác định nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp trong vụ xuân thường gặp khó khăn, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh về đẩy mạnh chiến dịch làm thủy lợi nội đồng phục vụ sản xuất, dân sinh, Sở NN và PTNT đã có văn bản gửi các địa phương và đơn vị liên quan hướng dẫn xây dựng kế hoạch làm thuỷ lợi nội đồng đông xuân 2022-2023. Tranh thủy thời tiết khô ráo, các huyện, thành phố, các Công ty TNHH một thành viên KTCTTL của tỉnh đã tổ chức chiến dịch ra quân làm thuỷ lợi nội đồng vụ đông xuân 2022-2023. Do đó, từ cuối tháng 10-2022, các địa phương, Công ty KTCTTL của tỉnh đã khẩn trương, đồng loạt ra quân làm thủy lợi nội đồng; đắp ấp trúc bờ vùng, bờ thửa kết hợp làm đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng; tiến hành giải tỏa vật cản, vớt bèo, rác thải, đăng đó trên toàn hệ thống kênh, mương; giải tỏa các vi phạm hành lang, lấn chiếm cản trở dòng chảy của các tuyến sông tiêu theo đúng tinh thần Chỉ thị số 10/CT-UBND ngày 23-8-2017 của UBND tỉnh để khơi thông dòng chảy, chống ách tắc. Khác với các năm trước thường tổ chức 3 đợt lấy nước, vụ đông xuân 2022-2023, lịch lấy nước chỉ còn 2 đợt, thời gian của 2 đợt cách xa nhau, do đó, công tác điều hành nguồn nước trên địa bàn tỉnh sẽ gặp khó khăn, nhất là ở những vùng xa nguồn nước”.

Nhằm chủ động đảm bảo lấy đủ nước cho sản xuất, các địa phương, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã sẵn sàng vận hành các trạm bơm lấy nước đổ ải, làm dầm. Phó Giám đốc Công ty TNHH một thành viên KTCTTL Bắc Nam Hà Nguyễn Xuân Bách cho biết: “Để chủ động nguồn nước cho sản xuất vụ xuân 2023, Công ty đã huy động lực lượng hoàn thành tu sửa máy móc, thiết bị, van đóng mở của các cống tưới, tiêu; tổ chức kiểm tra công trình, trục vớt bèo, rác thải gây cản trở dòng chảy… Đến nay, 100% công trình, máy móc thiết bị đã sẵn sàng cho công tác vận hành lấy nước đổ ải vụ xuân”. Trong thời gian xả nước của các hồ thủy điện, Công ty phân công nhân lực trực gác, điều hành bơm nước linh hoạt theo tình hình nguồn nước thực tế.

Theo Phó Giám đốc Sở NN và PTNT Trần Đức Việt cho biết: “Sở đã có công văn đề nghị các đơn vị, địa phương tập trung lấy nước và phòng, chống hạn vụ xuân năm 2023. Chủ động điều hành hệ thống cống lấy nước theo tình hình thực tế để thau rửa, giảm thiểu ô nhiễm trong hệ thống; các đơn vị, địa phương cần tranh thủ điều kiện thuận lợi về mực nước và chất lượng nước để lấy nước theo lịch xả nước phục vụ gieo cấy lúa xuân của Bộ NN và PTNT”. Trong 2 đợt với 12 ngày xả nước của các hồ thủy điện là giai đoạn tập trung cao độ lấy nước đổ ải, làm dầm của tỉnh, vì vậy các huyện, thành phố, các Công ty KTCTTL của tỉnh tập trung chỉ đạo, huy động lực lượng vận hành các trạm bơm, máy bơm lấy nước theo hướng lấy nước cho diện tích ở xa nguồn nước và diện tích có cốt đất cao trước, diện tích trũng thấp lấy sau. Phấn đấu đổ ải cơ bản đạt 100% diện tích gieo cấy lúa xuân 2023 theo kế hoạch, đồng thời tranh thủ và tận dụng nguồn nước để lấy nước tích trữ vào hệ thống sông trục, kênh chìm, các ao, đầm tạo nguồn tưới dưỡng cho lúa xuân và các loại cây trồng khác trong giai đoạn tiếp theo. Với sự chuẩn bị chu đáo của ngành chức năng, các địa phương và các Công ty thủy nông, đến hết ngày 8-1, toàn tỉnh đã có 28.833ha, bằng 38,6% diện tích cấy lúa xuân có nước đổ ải, làm dầm. Huyện Trực Ninh là địa phương lấy nước nhanh nhất với 7.147/7.307ha có nước đạt 97,8%, tiếp đó là huyện Nghĩa Hưng đạt 65,1%, huyện Hải Hậu đạt trên 50%...

Trong quá trình lấy nước, các địa phương, đơn vị tiếp tục duy trì, phân công lực lượng thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, thay thế máy móc, thiết bị hệ thống máy bơm, bảo đảm 100% công trình thủy lợi vận hành an toàn, hiệu quả trong quá trình lấy nước phục vụ sản xuất; chủ động kiểm tra bờ vùng, bờ thửa để quản lý chặt chẽ nguồn nước, không để rò rỉ gây lãng phí nguồn nước, điều hành lấy nước hợp lý, khoa học và hiệu quả, tiết kiệm. Tranh thủ những thời điểm mực nước cho phép, chủ động vận hành các trạm bơm lấy nước sớm vào hệ thống để bảo đảm đủ nước đổ ải, làm đất và gieo trồng. Chuẩn bị đầy đủ các loại vật tư, thiết bị sẵn sàng sửa chữa, thay thế, khắc phục các sự cố xảy ra. Vận hành tối đa các trạm bơm lấy nước cấp nguồn vào các sông trục, kênh mương để các trạm bơm trong nội đồng lấy nước đưa lên mặt ruộng phục vụ gieo cấy, bảo đảm giành vụ lúa xuân thắng lợi./.

Bài và ảnh: Văn Đại