Vấn đề an toàn bức xạ tại các cơ sở y tế

Cùng với sự phát triển vượt bậc của các ngành khoa học và công nghệ (KH và CN), việc sử dụng các thiết bị bức xạ ngày càng tăng trong lĩnh vực y tế giúp công tác chẩn đoán bệnh nhanh chóng, chính xác hơn, từ đó đưa ra các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân. Song đây cũng là loại thiết bị, công nghệ tiềm ẩn rủi ro dẫn đến sự cố bức xạ gây nguy hiểm tới cộng đồng. Với chức năng cơ quan thường trực giúp UBND tỉnh quản lý về an toàn bức xạ, Sở KH và CN đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm góp phần đảm bảo an toàn cho các hoạt động bức xạ tại các cơ sở y tế.

Sử dụng thiết bị X-quang để chẩn đoán bệnh tại Bệnh xá Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh.

Hiện nay, toàn tỉnh có 66 cơ sở có sử dụng thiết bị bức xạ - thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế với 117 thiết bị X-quang đang hoạt động và đã được Sở KH và CN cấp giấy phép hoạt động. Từ năm 2019 đến nay, Sở KH và CN đã thực hiện các thủ tục cấp mới, gia hạn giấy phép tiến hành công việc bức xạ sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế cho 133 lượt cơ sở; cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ cho 18 người phụ trách an toàn bức xạ tại các cơ sở có sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến kiến thức và các quy định của Nhà nước về an toàn bức xạ cho các cơ sở thông qua các buổi làm việc, thanh tra, kiểm tra, thẩm định; đăng tải các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực an toàn bức xạ lên Trang thông tin điện tử của Sở để tuyên truyền rộng rãi tới các tầng lớp nhân dân. Sở cũng tổ chức 6 lớp tập huấn phổ biến kiến thức, cập nhật các văn bản về lĩnh vực an toàn bức xạ cho gần 500 lượt người; phối hợp với cơ quan đào tạo về an toàn bức xạ tổ chức 3 lớp tập huấn cấp chứng nhận về an toàn bức xạ cho 129 lượt học viên là các nhân viên X-quang và người phụ trách an toàn bức xạ tại các cơ sở X-quang y tế. Qua đó, giúp các cơ sở, cá nhân đang sử dụng thiết bị bức xạ hiểu rõ và có ý thức trách nhiệm chấp hành nghiêm quy định về việc bảo đảm an toàn bức xạ trong quá trình sử dụng cũng như phối hợp nâng cao nhận thức cho cộng đồng, tăng cường đảm bảo công tác an toàn bức xạ trên địa bàn.

Thực hiện kế hoạch thanh tra chuyên đề về việc chấp hành Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Đo lường, từ đầu năm 2023 đến nay, Sở KH và CN đã thành lập Đoàn tiến hành thanh tra 14 đơn vị, trong đó có 12 cơ sở y tế sử dụng và quản lý thiết bị bức xạ. Kết quả, Chánh Thanh tra Sở KH và CN đã ban hành 8 quyết định xử phạt hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đo lường và lĩnh vực năng lượng nguyên tử với tổng số tiền xử phạt trên 128 triệu đồng. Trong đó, tại Bệnh viện Nhi tỉnh sử dụng 43 phương tiện đo nhóm 2, đã được kiểm định theo quy định, còn hiệu lực, bảo đảm tính pháp lý về đo lường, tuy nhiên, trong thời kỳ thanh tra, đơn vị chưa thực hiện kiểm định đối với 1 phương tiện đo điện tim đa kênh Cardiofax S nhãn hiệu NihonKohden, số seri 11516 sản xuất tại Nhật Bản năm 2015. Tại Trung tâm Y tế huyện Nghĩa Hưng, trong thời kỳ thanh tra, đơn vị sử dụng 2 phương tiện đo điện tim gồm máy điện tim NihonKohden, số seri 12962, sản xuất tại Nhật Bản năm 2016 và máy điện tim NihonKohden, sản xuất tại Nhật Bản năm 2014, số seri 10554 đã hết hiệu lực kiểm định từ ngày 2-5-2022 đến trước ngày 28-2-2023. Phòng khám Đa khoa Bảo An thuộc chi nhánh Công ty Cổ phần Dịch vụ y tế Phòng khám Đa khoa Bảo An, có địa chỉ tại thôn Nhân Nghĩa, xã Yên Nghĩa (Ý Yên) mắc 3 hành vi vi phạm hành chính gồm: tiến hành công việc bức xạ khi giấy phép hết hạn sử dụng từ trên 30 ngày làm việc; không tổ chức đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ ít nhất một lần trong 3 tháng; sử dụng phương tiện đo không có chứng chỉ kiểm định (tem, dấu, giấy chứng nhận) theo quy định. Ngoài ra, Trung tâm Y tế huyện Ý Yên sử dụng 18 phương tiện đo nhóm 2 trong khám, chữa bệnh đã hết hiệu lực kiểm định, không đảm bảo tính pháp lý về kết quả đo lường. Phòng khám Đa khoa Đức Sinh thuộc Công ty Cổ phần Dịch vụ Đức Sinh (Ý Yên) không tổ chức đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ ít nhất một lần trong 3 tháng; Bệnh viện Đa khoa tỉnh sử dụng nhiều phương tiện đo nhóm 2 đã hết hiệu lực kiểm định, không bảo đảm tính pháp lý về đo lường; Bệnh viện Phụ sản tỉnh sử dụng phương tiện đo không có chứng chỉ kiểm định (tem, dấu, giấy chứng nhận) theo quy định, không tổ chức đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ ít nhất một lần trong 3 tháng. Cả 8 cơ sở đã chấp hành quyết định xử lý vi phạm hành chính và thực hiện nghiêm những kiến nghị của Đoàn Thanh tra Sở KH và CN. Cuộc thanh tra đã được triển khai tại đơn vị theo đúng Luật Thanh tra năm 2010, đúng mục tiêu, kế hoạch và tiến độ đã đề ra. Qua thanh tra đã giúp các tổ chức, cá nhân kinh doanh thực hiện đúng các quy định pháp luật về Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Đo lường.

Để nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát bức xạ trên địa bàn tỉnh, thời gian tới, Sở KH và CN tiếp tục đôn đốc, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân tiến hành công việc bức xạ tuân thủ quy định của pháp luật về đảm bảo an toàn, an ninh nguồn phóng xạ; đặc biệt là cấp giấy phép, gia hạn giấy phép tiến hành công việc bức xạ đối với cơ sở sử dụng thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế; cấp giấy chứng chỉ nhân viên bức xạ… Thường xuyên phối hợp với các sở, ngành liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo an toàn cho người vận hành và việc sử dụng các thiết bị bức xạ đúng quy định. Phối hợp tổ chức các khóa đào tạo về an toàn bức xạ và cấp giấy chứng nhận cho nhân viên bức xạ trong lĩnh vực y tế trên địa bàn tỉnh./.

Bài và ảnh: Ngọc Ánh