Cộng đồng trách nhiệm trong tháo gỡ “thẻ vàng”: Kỳ I - Kiên quyết không để tàu cá vi phạm vươn khơi

Kỳ I: Kiên quyết không để tàu cá vi phạm vươn khơi

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng chương trình, kế hoạch hành động 180 ngày thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), thời gian qua, tỉnh ta đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt với sự tham gia tích cực, trách nhiệm của ngành chức năng, các địa phương và ngư dân để tháo gỡ “thẻ vàng” IUU. Nhờ vậy, công tác chống khai thác IUU của tỉnh đạt được nhiều kết quả tích cực.

Tàu cá của anh Phạm Văn Thắng, xã Hải Chính (Hải Hậu) lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, giúp mỗi chuyến vươn khơi bám biển sản xuất được thuận lợi và không vi phạm các quy định của pháp luật, chống khai thác IUU.

Năm 2020, Cảng cá Ninh Cơ, thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu) được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) công nhận là Cảng cá loại I. Đây không chỉ là nơi để tàu, thuyền tránh trú bão an toàn khi có gió bão, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra mà còn là nơi cung cấp các nhu yếu phẩm cần thiết cho tàu, thuyền trong mỗi chuyến vươn khơi bám biển khai thác hải sản. Đồng chí Nguyễn Thành Chung, Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Nam Định cho biết: “Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở NN và PTNT về chống khai thác IUU, Ban Quản lý đã tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc thanh tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng. Thường xuyên phân công cán bộ “bám tàu” tuyên truyền, hướng dẫn các chủ tàu, thuyền trưởng sử dụng thiết bị giám sát hành trình, ghi nhật ký hành trình, sản lượng hải sản khai thác theo quy định, luôn mang đầy đủ hồ sơ tàu, thuyền; thực hiện nghiêm việc khai báo khi tàu cập và rời cảng; thực hiện khai thác đúng ngư trường được phép nhằm tạo thuận lợi cho việc xác định nguồn gốc xuất xứ của các loại hải sản khai thác phục vụ việc xuất bán vào các thị trường nước ngoài. Hiện nay, tỉnh đã tổ chức lực lượng thường trực hệ thống giám sát tàu cá 24/24h, phân làm 4 ca/ngày với số lượng người tham gia trực 23 người tại 3 cửa Hà Lạn, Lạch Giang và cửa Đáy...”. Qua đó, kịp thời phát hiện, xử lý đối với tàu cá vi phạm các quy định của pháp luật, ngăn chặn và kiên quyết không cho tàu cá vi phạm ra khơi khai thác hải sản. Nhờ có sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng, chính quyền các địa phương, đến nay tỉnh ta không có tàu cá nào vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài hoặc bị cơ quan nước ngoài bắt giữ.

Điều đáng ghi nhận nữa là ý thức, trách nhiệm của đa số ngư dân đã có sự thay đổi tích cực. Ngư dân Phạm Văn Tình, xóm Trung Châu, xã Hải Chính (Hải Hậu) là chủ tàu cá biển kiểm soát NĐ92288 dài 21,4m, rộng 5,86m, công suất 680CV. Ngư trường khai thác của anh Tình chủ yếu từ Quảng Ninh đến Quảng Trị. Anh Tình cho biết: “Được sự quan tâm của tỉnh, các sở, ngành và chính quyền địa phương hỗ trợ, gia đình tôi đã liên hệ với đơn vị đến lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); nhờ đó xác định được vị trí tàu đang đánh bắt, bảo đảm khai thác đúng tuyến và vùng biển được phép khai thác, không xâm phạm vùng biển các nước trong khu vực”. Theo anh Tình chia sẻ, không riêng anh mà đông đảo ngư dân cùng đi biển đã luôn có ý thức chấp hành nghiêm chỉnh các quy định trong việc khai thác đánh bắt xa bờ; chủ động ghi chép nhật ký khai thác và khai báo với Ban Quản lý Cảng cá Nam Định trước khi cập và rời Cảng cá Ninh Cơ.  

Để hiện thực hóa mục tiêu không có tàu cá vi phạm khai thác IUU, góp phần cùng 28 tỉnh, thành phố ven biển trong cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” của EC đối với thủy sản Việt Nam, thời gian qua UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tích cực thực hiện chống khai thác IUU theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NN và PTNT. Điều này được đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Trần Anh Dũng nhấn mạnh tại hội nghị triển khai nhiệm vụ chống khai thác IUU của tỉnh vào cuối tháng 2-2023, đó là: “Người đứng đầu cấp ủy Đảng, chính quyền phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh nếu để xảy ra tình trạng vi phạm khai thác IUU tại địa phương mình quản lý”. UBND tỉnh giao Sở NN và PTNT chủ trì phối hợp tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân về các quy định của Luật Thủy sản năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành, từng bước thay đổi tư duy và tập quán khai thác, hướng tới nghề cá có trách nhiệm, hiệu quả, bền vững, góp phần cùng cả nước nhanh chóng tháo gỡ “thẻ vàng” của EC. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, thời gian gần đây công tác theo dõi, kiểm tra, kiểm soát tàu cá tại 2 cảng cá trên địa bàn huyện Hải Hậu và Giao Thủy đã được thực hiện tốt. Công tác chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác đã tổ chức thực hiện theo quy định của Luật Thủy sản năm 2017, Hiệp định về các biện pháp quốc gia có cảng (Hiệp định PSMA) cơ bản đáp ứng yêu cầu. Thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác được từng bước kiểm soát theo chuỗi qua cơ chế xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác hải sản đảm bảo thống nhất với hồ sơ kiểm soát tàu cá ra vào cảng. Đối với việc thực thi pháp luật và xử lý vi phạm, đến nay đã ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Đồng chí Hoàng Thị Tố Nga, Phó Giám đốc Sở NN và PTNT cho biết: Các lực lượng chức năng đã rà soát, thống kê toàn bộ 1.807 tàu cá trên địa bàn tỉnh. Trong đó, số tàu có chiều dài từ 6m trở lên thuộc diện phải cấp giấy phép khai thác thủy sản là 1.259 tàu; số tàu có chiều dài từ 15m trở lên thuộc diện phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình là 541 tàu. Đã thực hiện cấp phép khai thác thủy sản cho gần 95% số tàu cá thuộc diện phải cấp phép; cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho 504/541 tàu cá. Số tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đã lắp đặt VMS là 510/541 tàu (đạt 94,27%). Toàn tỉnh đã cập nhật dữ liệu 1.259 tàu cá vào Cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, đạt 100%. Hàng tháng lập danh sách tàu cá không tham gia khai thác hải sản và các tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU gửi các cơ quan chức năng để theo dõi, quản lý. Theo đồng chí Hoàng Thị Tố Nga, những tháng đầu năm 2023, Sở NN và PTNT đã phát hành 1 thông báo về việc tàu mất tín hiệu 10 ngày trở lên gửi các sở, ngành, đơn vị trong tỉnh phối hợp rà soát, xác minh 149 tàu; trong đó đã kiểm tra, xác minh 70 tàu.

Những kết quả trên là tiền đề quan trọng để tỉnh ta hoàn thành các mục tiêu nhằm tháo gỡ “thẻ vàng” của EC đối với thủy sản của tỉnh theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NN và PTNT.

(Còn nữa)
Bài và ảnh: Văn Đại