Phát huy vai trò của hợp tác xã trong phát triển chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản

Những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, tỉnh, sự vào cuộc tích cực của các địa phương và sự đồng thuận, chuyển đổi tư duy của người dân về kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX), số HTX thành lập mới của tỉnh ngày một tăng. Các HTX chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX 2012 đã góp phần tạo sự chuyển biến tích cực trong sản xuất nông nghiệp, nhất là đối với việc phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản, từ đó thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng thích hợp, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, bảo đảm an sinh xã hội… 

Với sự hỗ trợ của hợp tác xã, nông dân xã Yên Dương (Ý Yên) luôn yên tâm phát triển sản xuất các loại rau màu hàng hóa phục vụ nhu cầu người tiêu dùng.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), năm 2022, toàn tỉnh có 378 HTX nông nghiệp, tăng 13 HTX so với năm 2021. Thành lập mới 18 HTX, 5 HTX giải thể và chuyển đổi sang loại hình khác. Các HTX đã thể hiện được vai trò trong tổ chức liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên, tham gia tích cực vào các chuỗi liên kết giá trị. Tiêu biểu như mô hình sản xuất phân hữu cơ để sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và công nghệ Nhật Bản của HTX Sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nam Cường, xã Yên Cường (Ý Yên). HTX đã liên kết với các hộ dân quy hoạch vùng sản xuất tập trung với quy mô 7ha để gieo trồng các loại rau cung cấp cho các cửa hàng, đại lý bán nông sản sạch/an toàn tại thành phố Nam Định, các tỉnh, thành lân cận Ninh Bình, Hà Nội và các bếp ăn tập thể ở khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh với sản lượng 150 tấn/năm. Hiệu quả kinh tế mang lại cho các hộ dân tham gia liên kết sản xuất cao gấp 3-4 lần so với trồng lúa trước đây. Trong chăn nuôi, chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ lợn sữa giữa các HTX chăn nuôi, cơ sở thu gom lợn sữa, nuôi lợn Móng Cái trên địa bàn tỉnh với Công ty TNHH Công Danh (thành phố Nam Định) với sản lượng 4.000 tấn/năm, lợi nhuận đạt 6 tỷ đồng/năm… 

Thực tế phát triển các chuỗi liên kết trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh thời gian qua cho thấy, các HTX nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong quá trình tái cơ cấu ngành Nông nghiệp và liên kết, hợp tác phát triển sản xuất, cũng là hướng đi tất yếu cho phát triển nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Với điều kiện thực tế hiện nay của các địa phương trong tỉnh thì mô hình HTX trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp khá phù hợp, đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao. Bởi lẽ có hợp tác liên kết mới tập trung đất đai - tư liệu sản xuất chính để tạo ra vùng sản xuất tập trung, những cánh đồng lớn, vùng nguyên liệu và điều kiện cần thiết để áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ mới vào sản xuất theo quy trình tiêu chuẩn hóa về chất lượng sản phẩm, tạo ra khối lượng hàng hóa đủ lớn đáp ứng yêu cầu của chuỗi tiêu thụ/phân phối hiện đại, khắc phục những nhược điểm của kinh tế hộ nhỏ, lẻ hiện có. 
Mặc dù mới thành lập và đi vào hoạt động từ đầu năm 2022 nhưng Liên hiệp HTX Khánh Hưng (Vụ Bản) đã bước đầu khẳng định được vai trò trong việc “dẫn dắt” sản xuất, kinh doanh của các HTX, hộ thành viên. Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX Khánh Hưng Hoàng Văn Bốn cho biết: “Nhờ Liên minh HTX tỉnh, Sở NN và PTNT tư vấn, hướng dẫn về thủ tục pháp lý; UBND huyện Vụ Bản tạo điều kiện hỗ trợ về mặt bằng, Liên hiệp HTX Khánh Hưng đã xây dựng được cửa hàng khang trang để trưng bày, giới thiệu và bán các loại nông sản, thực phẩm sạch tại trung tâm thị trấn Gôi. Đây đều là sản phẩm OCOP của các HTX thành viên bày bán như: Gạo Dự Hương, trứng gà, thịt bò 3B, cá… đã được đông đảo người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn”. Không dừng lại ở đó, Liên hiệp HTX Khánh Hưng còn chủ động liên kết với các doanh nghiệp, HTX trong tỉnh để giới thiệu, quảng bá và bán nông sản chất lượng tốt đến tay người tiêu dùng. Nhờ đó, Liên hiệp HTX tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 6 lao động…

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX nông nghiệp theo Luật HTX năm 2012 và phát huy tốt vai trò trong liên kết phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16-6-2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về “tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới”. UBND tỉnh đã lồng ghép bố trí kinh phí từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cho 127 HTX nông nghiệp xây dựng kho lạnh, cửa hàng kinh doanh tiêu thụ sản phẩm, vật tư, cơ sở thu mua, chế biến, bảo quản nông sản. Tích cực phát huy vai trò của Hiệp hội Nông sản sạch, xây dựng Trung tâm Giới thiệu sản phẩm nông nghiệp sạch tỉnh, tạo điều kiện để các HTX, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, trang trại giới thiệu sản phẩm nông sản và xúc tiến thương mại. Nhằm hỗ trợ các HTX phát triển ổn định, bền vững, đồng thời phát huy tốt vai trò trong thúc đẩy hình thành, duy trì các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản, thời gian qua Sở NN và PTNT đã triển khai 32 lớp dạy nghề nông nghiệp cho 1.097 lao động nông thôn từ nguồn kinh phí của tỉnh; tổ chức 10 lớp tập huấn cho cán bộ quản lý các HTX nông nghiệp của 10 huyện, thành phố. Trong năm nay dự kiến hỗ trợ 31 dự án máy cấy lúa cho các địa phương. Hướng dẫn triển khai 13 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp với quy mô từ 25-30 hộ/dự án. Phối hợp với các ngành, các địa phương tăng cường hỗ trợ các HTX tổ chức tốt các dịch vụ thiết yếu phục vụ sản xuất nông nghiệp, mở rộng cung ứng các dịch vụ mới; hỗ trợ, tạo điều kiện cho HTX thuê đất, tập trung ruộng đất để hình thành một số mô hình liên kết chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ nông sản hàng hóa và mô hình kinh tế hợp tác; hỗ trợ xây dựng các mối liên kết giữa các HTX với nhau, với doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác trong cung cấp dịch vụ đầu vào, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên; thúc đẩy các HTX nông nghiệp phát triển chuỗi giá trị nông sản, sản xuất các sản phẩm đạt tiêu chuẩn chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu. bằng nhiều giải pháp đồng bộ giúp các HTX dịch vụ nông nghiệp của tỉnh phát huy vai trò cầu nối liên kết nông dân với doanh nghiệp, tạo động lực quan trọng để phát triển hướng tới nền nông nghiệp sạch, an toàn, phát triển bền vững./.

Bài và ảnh: Văn Đại