Đổi mới quản lý đất đai theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, sau gần 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng (khóa XI) và Luật Đất đai năm 2013, chính sách, pháp luật về đất đai đã có nhiều đổi mới, từng bước tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý, sử dụng đất hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả hơn; tạo điều kiện cho đất đai tham gia vào thị trường bất động sản; tăng đáng kể nguồn thu cho ngân sách, tạo nguồn lực cho việc phát triển các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, nhà ở đô thị, đóng góp tích cực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Lãnh đạo UBND huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Giao Thủy rà soát quy hoạch đất đai trên địa bàn để có phương án nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên đất.

Tuy vậy, công tác quản lý và sử dụng đất vẫn chưa theo kịp với thực tế, có những vấn đề nảy sinh trước đó chưa được giải quyết triệt để. Vi phạm pháp luật, tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai còn diễn biến phức tạp, nhiều vụ việc chưa được xử lý, giải quyết dứt điểm gây bức xúc xã hội. Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng phát triển kinh tế - xã hội ở một số địa phương còn chậm tiến độ; tại không ít dự án còn nhiều người dân có đất bị thu hồi kiến nghị mức giá bồi thường thấp, chưa sát với mức giá thị trường. Thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất, phát triển chưa ổn định, minh bạch, bền vững, tiềm ẩn nhiều rủi ro; thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp chậm phát triển. Công tác cải cách hành chính trong quản lý đất đai còn chậm, vẫn còn tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp. Công tác đăng ký, thống kê đất đai, đặc biệt đăng ký biến động đất đai chưa được thực hiện nghiêm. Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, các quy hoạch có sử dụng đất chưa bảo đảm tính tổng thể, thống nhất và đồng bộ; chất lượng quy hoạch chưa cao, thiếu tầm nhìn dài hạn, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững. Đất đai chưa được khai thác, sử dụng hiệu quả để trở thành nguồn lực quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước; tình trạng đất nông nghiệp, đất dự án bị bỏ hoang còn nhiều…

Ngày 16-6-2022, tại Hội nghị lần thứ 5, BCH Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW về “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao” nhằm khai thác tối ưu nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội, hướng tới phát triển thị trường bất động sản, trong đó có thị trường đất đai trở thành kênh phân bổ và khai thác đất đai hợp lý, công bằng và hiệu quả. Nhiều nội dung chỉ đạo mới quan trọng, đột phá về quản lý Nhà nước đối với đất đai, trong đó có ba điểm mới lớn, cơ bản được thể hiện xuyên suốt từ quan điểm, mục tiêu đến nhiệm vụ, giải pháp và tổ chức thực hiện trong nội dung của Nghị quyết 18-NQ/TW. Cụ thể là: Nghị quyết định hướng nâng cao vai trò của thị trường trong quản lý và sử dụng đất; nâng cao vai trò đại diện chủ sở hữu và năng lực quản lý của Nhà nước về đất đai; kiên quyết phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực đất đai; đảm bảo hài hoà trong lợi ích giữa người dân, nhà đầu tư và Nhà nước, trong đó người dân là trung tâm và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Để việc triển khai, thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW đạt hiệu quả cao, giải quyết, khắc phục những vấn đề tồn tại trong công tác quản lý sử dụng đất tại địa phương trong thời gian trước, căn cứ vào thực tiễn và những chủ trương, định hướng, mục tiêu, giải pháp được thông qua tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025, Quy hoạch kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Tỉnh ủy đã yêu cầu Ban cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo UBND tỉnh và các sở, ngành có liên quan xây dựng kế hoạch, cụ thể hóa triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và Chương trình hành động số 21-CTr/TU. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để thống nhất nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về quản lý, sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật theo phân cấp về quản lý và sử dụng đất bảo đảm đồng bộ, thống nhất, phù hợp tình hình của tỉnh. Đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về đất đai. Đổi mới, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Tập trung giải quyết cơ bản những hạn chế, khuyết điểm, vướng mắc kéo dài liên quan đến quản lý và sử dụng đất. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Ủy ban MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong quản lý, sử dụng đất.

Trong đó, tại nhóm nhiệm vụ, giải pháp hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật theo phân cấp về quản lý và sử dụng đất cần chú trọng đổi mới và nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; hoàn thiện cơ chế xác định giá đất; hoàn thiện cơ chế, chính sách tài chính về đất đai; hoàn thiện các quy định pháp luật có liên quan về thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất; hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất nông nghiệp; quản lý và sử dụng đất kết hợp đa mục đích. 

Để giải quyết cơ bản những hạn chế, khuyết điểm, vướng mắc kéo dài liên quan đến quản lý và sử dụng đất cần chú trọng tập trung chỉ đạo quyết liệt và nâng cao trách nhiệm của các cấp từ tỉnh đến cơ sở trong xử lý những hạn chế, khuyết điểm, vướng mắc về đất đai có nguồn gốc từ nông trường quốc doanh; đất của các cơ sở sản xuất, đơn vị sự nghiệp được xử lý di dời khỏi khu vực trung tâm đô thị, đông dân cư; thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất khi sắp xếp lại trụ sở, cơ sở làm việc thuộc sở hữu Nhà nước để chuyển sang mục đích phát triển kinh tế bảo đảm phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Hoàn thành xây dựng cơ sở dữ liệu số và hệ thống thông tin về đất đai tập trung, thống nhất, đồng bộ, đa mục tiêu và kết nối liên thông. Kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý Nhà nước về đất đai bảo đảm tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, đồng bộ, thống nhất; loại bỏ khâu trung gian, thực hiện theo phân cấp, phân quyền phù hợp, kèm theo cơ chế kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực. Giải quyết cơ bản những tồn tại, vướng mắc có liên quan đến quản lý và sử dụng đất có nguồn gốc từ nông trường quốc doanh, đất quốc phòng, an ninh kết hợp với sản xuất và xây dựng kinh tế, đất của các cơ sở sản xuất, đơn vị sự nghiệp đã di dời khỏi trung tâm đô thị, đất lấn biển, đất tôn giáo, đất nghĩa trang, đất kết hợp sử dụng nhiều mục đích. Đến năm 2030 khắc phục triệt để tình trạng sử dụng đất lãng phí, để đất hoang hoá, ô nhiễm, suy thoái và những tồn tại, vướng mắc về quản lý và sử dụng đất do lịch sử để lại./.

Bài và ảnh: Thanh Thúy