Hoa mẫu đơn theo phong thủy là biểu trưng cho sự thịnh vượng, cuộc sống hôn nhân viên mãn, hạnh phúc. Đặc biệt, mỗi bông hoa trong chùm mẫu đơn có 4 cánh được ví với 4 đức tính “công, dung, ngôn, hạnh” của người phụ nữ Việt Nam truyền thống. Với ý nghĩa văn hóa sâu sắc, thời gian gần đây thú chơi hoa mẫu đơn thu hút nhiều người trên địa bàn tỉnh đam mê, sưu tầm. Bằng tình yêu với loài hoa dân dã, các nghệ nhân đã dày công tạo thế, sáng tạo nhiều tác phẩm cây mẫu đơn có giá trị nghệ thuật và kinh tế cao.
 |
| Ông Trần Viết Trường, xã Kim Thái (Vụ Bản) sở hữu nhiều tác phẩm hoa mẫu đơn có giá trị nghệ thuật và kinh tế cao. |
Đến nhà vườn của ông Trần Viết Trường (58 tuổi), xã Kim Thái (Vụ Bản), nhiều du khách choáng ngợp với không gian hàng trăm cây hoa mẫu đơn bung sắc nở hoa. Thú chơi hoa mẫu đơn ngấm vào ông từ tấm bé, đó là những kỷ niệm cùng bố tạo thế cho cây; qua những câu chuyện ông nội kể về ý nghĩa loài hoa độc đáo này. Sau này, ông nghiên cứu sâu hơn về đặc tính cây, các giống hoa mẫu đơn của Việt Nam và nước ngoài. Ông Trường cho biết: Thời gian đầu, ông sưu tầm nhiều loại hoa mẫu đơn về trồng thử nghiệm. “Học phí” của ông là những lần mua cây mẫu đơn rừng với gốc to, thân cây bề thế với giá trị hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, khi trồng tại đồng bằng, chỉ vài tháng cây khô héo dần. Tham khảo kiến thức của các chuyên gia, ông mới biết nhiều người chơi hoa cũng lâm vào tình cảnh giống mình khi chưa tìm hiểu kỹ thổ nhưỡng phù hợp cho cây. Nặng tình với mẫu đơn, ông dày công tìm hiểu kiến thức chăm sóc cây qua mạng internet, sách, báo và các kỹ sư nông nghiệp. Theo ông Trường, bên cạnh chất lượng giống cây, để cây mẫu đơn sinh trưởng tốt cần chất đất phù hợp. Qua thực tế, ông Trường hình thành công thức trộn vỏ lạc, cám dừa cùng đất phù sa khi trồng cây mẫu đơn. Chậu trồng hoa phải đảm bảo dễ thoát nước, tránh ngập úng cho cây. Cùng với nắm giữ bí quyết để cây phát triển, hoa nở đều, ông Trường còn “mát tay” trong việc tạo thế cho cây mẫu đơn. Qua đôi tay tài hoa của ông, nhiều tác phẩm cây mẫu đơn có giá trị nghệ thuật được ra đời. Hiện nay, vườn cây của ông có khoảng 1.000 cây hoa mẫu đơn với 12 chủng loại khác nhau. Trong đó có những cây mẫu đơn thuộc loại quý hiếm như: Mỹ cam, Hồng phấn, Lá trung… Tác phẩm cây mẫu đơn “Tứ đại mỹ nhân” do ông Trường tạo thế thuộc loại Mỹ cam. Cây có niên đại hàng trăm năm, màu hoa độc đáo, mặt hoa đều, to, lá xanh, dễ sinh trưởng; đường kính gốc cây trên 40cm. Nhiều du khách ngỏ ý mua cây mẫu đơn trên với trị giá hàng tỷ đồng nhưng ông đều khước từ. Ngoài ra, những tác phẩm cây mẫu đơn với các dáng: Mẫu tử, phụ tử, bạt phong hồi đầu, lão mai sinh quý tử… do ông Trường tạo thế được đông đảo người chơi hoa mẫu đơn cả nước biết đến. Ở Vụ Bản có nhiều nhà vườn chuyên trồng hoa mẫu đơn, tuy nhiên đại gia đình chơi hoa mẫu đơn như ông Trường rất hiếm. Các anh, chị, em của ông Trường đều là những người chơi hoa mẫu đơn có tiếng như Trần Viết Trung, Trần Viết Dũng… con trai ông Trường là anh Trần Viết Công (35 tuổi) cũng có nhà vườn riêng với hơn 60 tác phẩm cây hoa mẫu đơn đặc sắc. Say mê hoa mẫu đơn, năm 2017, ông Trần Viết Trường đã lập Fanpage Facebook “Câu lạc bộ những người yêu cây hoa mẫu đơn” quy tụ gần 37 nghìn thành viên ở cả 3 miền Bắc - Trung - Nam sinh hoạt. Câu lạc bộ có hơn 800 bài đăng/tháng với các nội dung giao lưu, trao đổi kinh nghiệm chăm sóc, tạo thế, giao lưu mua bán cây hoa mẫu đơn. Là người sáng lập câu lạc bộ, ông Trường đã 2 lần tổ chức cho các thành viên gặp mặt giao lưu ở Nam Định vào các năm 2018 và 2022 thu hút hàng trăm thành viên tham gia với gần 300 tác phẩm cây mẫu đơn triển lãm.
Ở thôn Thượng, xã Điền Xá (Nam Trực), ông Đỗ Duy Môn được nhiều người biết đến về thú chơi các loại mẫu đơn cổ. Cũng như nhiều người sinh ra ở làng nghề cây cảnh, gia đình ông Môn có nhiều đời gắn bó với nghiệp cây. Say mê vẻ đẹp của hoa mẫu đơn, ông đã lặn lội khắp nơi tìm mua những gốc mẫu đơn đẹp. Điều đặc biệt, ông chỉ sưu tầm những gốc mẫu đơn ta. Ông Môn cho biết: Cây hoa mẫu đơn ta nổi bật với những chùm hoa rực rỡ, độ bền hoa cao. Mùa hè cũng là khoảng thời gian cây cho hoa đẹp nhất, trời càng nắng, hoa mẫu đơn càng thắm màu đỏ rực. Vào giữa mùa thu là thời điểm thích hợp cho những chùm mẫu đơn vàng khoe sắc.
Một cây mẫu đơn đẹp phải hội tụ được nhiều tiêu chí, gốc, dáng và hoa. Với đặc thù cung cấp cây hoa mẫu đơn cho các đền, chùa, di tích nên hầu hết mẫu đơn của ông được tạo tác dáng mâm xôi. Trong bộ sưu tập cây mẫu đơn của ông Môn có gốc cây quý hàng trăm năm tuổi là “của để dành” gia truyền. Thân gốc to lớn, từng lớp mốc trắng phủ thời gian lên cây. Say mê mẫu đơn, quý trọng giống hoa quý, mỗi ngày ông Môn dành phần lớn thì giờ cắt tỉa cho cây, cẩn thận xem xét từng gốc, tán lá. Có những năm, ông thu được vài trăm triệu đồng từ việc bán mẫu đơn. Trong đó, nhiều cây thế đẹp, lâu năm được thương buôn trả giá hàng trăm triệu đồng/cây.
Ở thị trấn Cổ Lễ (Trực Ninh) ông Trần Văn Bẩy đến với thú chơi hoa mẫu đơn để thoả đam mê và phát triển kinh tế. Hiện nay, ông sở hữu hàng nghìn cây mẫu đơn các chủng loại trên khu vườn có diện tích trên 5.000m2. Ông Bẩy cho biết: Trồng mẫu đơn đòi hỏi ít chi phí nên cho lợi nhuận cao. Mùa hoa mẫu đơn ta bắt đầu từ tháng 3 âm lịch đến hết tháng 8 âm lịch. Mẫu đơn ta được thị trường trong nước ưa chuộng, được trồng chủ yếu tại các địa điểm tâm linh, khu du lịch văn hóa lịch sử. Cùng với hoa mẫu đơn ta, ông tập trung phát triển diện tích trồng cây mẫu đơn Trung Quốc nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Hoa mẫu đơn Trung Quốc có ưu điểm màu đỏ thắm, chùm bông to đường kính lên đến 30cm, giá bán tương đối cao, mùa hoa nở rộ từ tháng 6 đến tháng 8. Giá mẫu đơn khá đa dạng, loại tầm trung từ 5-10 triệu đồng/cây, loại khá dao động 20 triệu đồng/cây. Mẫu đơn có tuổi đời cao, tạo thế độc đáo có giá từ hàng trăm đến hàng tỷ đồng. Với thị trường tiêu thụ rộng lớn tại các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và Trung Quốc mẫu đơn đã đem lại nguồn thu ổn định cho gia đình ông.
Những người con xa quê, khi ngắm nhìn những cây mẫu đơn bung nở như được tìm về cội nguồn. Với những ý nghĩa mang yếu tố tâm linh, hoa mẫu đơn ngày càng được nhiều gia đình lựa chọn để trồng làm cảnh. Với hoa mẫu đơn, nhiều người chơi vừa thoả chí đam mê vừa tìm hướng phát triển thị trường loại cây này mang lại thu nhập ổn định cho gia đình./.
Bài và ảnh: Viết Dư
