Những năm gần đây, trước sự bùng nổ mạng xã hội, nhiều cơ quan báo chí đòi hỏi phóng viên phải cập nhật thông tin chính xác, kịp thời. Việc áp dụng các thiết bị thông minh như điện thoại, máy ảnh kỹ thuật số kết nối máy tính bảng… trong thời đại công nghệ số trong thực hiện nhiệm vụ đang trở thành xu hướng tất yếu hiện nay của đội ngũ những người làm báo.
 |
| Phóng viên báo chí trong nước và quốc tế đưa tin về các trận thi đấu môn Bóng đá Nam (Bảng B) tại Sân vận động Thiên Trường. Ảnh: Việt Thắng |
Khoảng cuối tháng 10-2021, tôi được Ban Biên tập Báo Nam Định cử đưa tin, ảnh về Đại hội Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh nhiệm kỳ 2021-2026. Yêu cầu đặt ra là phải kịp thời cập nhật thông tin, hình ảnh về Đại hội Phụ nữ một cách nhanh nhất. Để chuyển tải hình ảnh, thông tin về tòa soạn, tôi đã sử dụng smartphone kết nối với máy ảnh kỹ thuật số… nhanh chóng truyền ảnh về tòa soạn xử lý, đăng trên Báo Nam Định điện tử. Trước đó, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2020-2025, dưới sự chỉ đạo của Ban Biên tập, trực tiếp là đồng chí Tổng Biên tập, đội ngũ cán bộ, phóng viên Báo Nam Định cũng đã nhanh chóng vào cuộc với tâm thế kịp thời cập nhật thông tin, hình ảnh về Đại hội. Với việc áp dụng công nghệ thông tin, những bức ảnh sống động, chất lượng về Đại hội được nhanh chóng cập nhật trên Báo Nam Định điện tử và trên Fanpage Báo Nam Định trong suốt quá trình diễn ra Đại hội đã được các đại biểu đón nhận với niềm vui, phấn khởi và đánh giá rất cao về tính thời sự của Báo Nam Định. Sau này, trong những chuyến đi công tác, tập huấn, bồi dưỡng trao đổi nghiệp vụ, tôi cũng được chứng kiến nhiều phóng viên đồng nghiệp sử dụng các thiết bị thông minh để tác nghiệp và truyền tin, bài, ảnh về tòa soạn.
Sự bắt nhịp với cuộc cách mạng công nghệ 4.0 của đội ngũ cán bộ, phóng viên báo chí đang khẳng định giá trị, bản lĩnh nghề nghiệp trước những thách thức mới. Ngoài kiến thức, kỹ năng tác nghiệp cơ bản thì người làm báo hiện nay cần thành thạo cách làm báo đa phương tiện, để sản phẩm có thể được sử dụng trên nhiều nền tảng, thể loại như báo in, báo nói, báo hình… khả năng tiếp cận và làm chủ công nghệ để không bị lạc hậu trong dòng chảy báo chí hiện đại. Bản thân tác giả cũng đã có dịp được dự một buổi trao đổi kinh nghiệm của giảng viên Khoa Báo chí - Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Theo đó, các giảng viên cùng nêu ra yêu cầu căn bản với các nhà báo là phải có những kiến thức và kỹ năng căn bản của báo chí hiện đại, kỹ năng làm việc toàn cầu, lối tư duy mở, năng lực truyền thông sáng tạo, khả năng tiếp cận và ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên trong quá trình tác nghiệp, việc bắt nhịp với công nghệ số, sự nhanh nhạy, kịp thời nhưng luôn phải chính xác, kiểm chứng thông tin. Nhà báo cần có tâm thế và kỹ năng chắt lọc, kiểm chứng thông tin một cách chặt chẽ, trách nhiệm. Thực tế cho thấy, trong dòng chảy thông tin, khi trên mạng xã hội xuất hiện nhiều tin tức trái chiều, thậm chí không chính xác về một vụ việc, bạn đọc rất cần thông tin chính thức, khi đó họ cần đến báo chí chính thống. Và điều quan trọng nhất để có nguồn tin chính thức là phóng viên phải dẫn nguồn từ những người có trách nhiệm, có mặt sớm tại hiện trường để đưa thông tin tới bạn đọc.
Bên cạnh đó, cuộc các mạng công nghệ 4.0 buộc các cơ quan báo chí - với tư cách là nhà sản xuất sản phẩm báo chí truyền thông đang từng ngày phải thay đổi chiến lược sản phẩm tương thích với nhu cầu và phương thức tiếp cận, thị hiếu tiêu dùng sản phẩm báo chí truyền thông của công chúng. Trong đó, yêu cầu đổi mới là căn bản và toàn diện, từ cơ sở kỹ thuật công nghệ, mô hình tổ chức tòa soạn, quy trình tổ chức sản xuất, kinh doanh, kiến thức và kỹ năng chuyên môn của người làm báo và quản lý báo chí, đến việc hoàn thiện môi trường pháp lý, công tác nghiên cứu công chúng báo chí trong xã hội thông tin và môi trường số hiện nay. Hiện nay, độc giả cũng có nhiều sự lựa chọn thông tin thông qua các kênh truyền thông, trong đó mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok... Đây chính là lúc các cơ quan báo chí đặt ra vấn đề chuyển đổi sang xu hướng truyền thông hội tụ (Media Convergence) - một khái niệm không mới, nhưng đang được hoàn thiện dựa trên sự phát triển của công nghệ và nhu cầu sinh tồn của truyền thông truyền thống. Hòa cùng với xu thế truyền thông hiện đại, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Báo Nam Định cũng đang triển khai quá trình xây dựng và phát triển tòa soạn hội tụ nhằm chuyển tải nội dung trên các nền tảng công nghệ số. Từ đó nhằm tạo sự phong phú, đa dạng và khả năng tương tác với độc giả qua hệ thống đa nền tảng, báo chí đa phương tiện. Hoạt động của tòa soạn hội tụ đòi hỏi quá trình tác nghiệp của phóng viên, hoạt động của Ban Biên tập, đội ngũ biên tập viên, họa sĩ… đều phải đổi mới so với truyền thống, điều đó đặt ra không ít khó khăn. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên cơ quan Báo Nam Định sẽ sớm thực hiện thành công mô hình tòa soạn hội tụ, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của bạn đọc.
Trước sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, báo chí Việt Nam nói chung và những người làm báo Nam Định nói riêng đang tận dụng cơ hội, nâng cao năng lực, trình độ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và cạnh tranh thông tin để phát triển. Chúng tôi, những người cầm bút luôn xác định phải có trách nhiệm với “đứa con tinh thần” của chính mình, phải biết bám sát cơ sở, đưa tin, phản ánh sự việc một cách trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật. Bên cạnh việc khai thác những tiện tích thời công nghệ thì cũng cần rèn luyện bản thân, không ngại khó, ngại khổ và lăn xả với công việc, cuộc sống của mọi giai tầng trong xã hội. Đó là cách để nhà báo tự làm giàu hơn vốn kiến thức, kinh nghiệm để cho ra đời những tác phẩm hay, có giá trị và được các thế hệ bạn đọc đón nhận./.
Hoàng Tuấn
