Truyền thống hiếu học ở dòng họ Triệu

Dòng họ Triệu ở xã Nam Hoa (Nam Trực) vốn nổi tiếng về truyền thống hiếu học. Qua các đời, dòng họ đều sản sinh ra những người con thành đạt ở nhiều lĩnh vực. Ở đời thứ 7, cụ tổ Triệu Công Cận là người có công lớn giúp vua Lê (1428-1527) nuôi quân đánh giặc. Công lao đóng góp của ông đối với non sông đất nước, đã được các vua nhà Nguyễn đã truy tặng sắc phong niên hiệu Khải Định 2 (1917) và một sắc phong niên hiệu Khải Định 9 (1924), phong cho ông là “Cảnh tiên điện thiếu khanh trân bảo bá linh thần”. Để ghi nhớ công đức của ông, nhân dân đã xây từ đường ở xóm Mỹ Bảo, xã Nam Hoa (Nam Trực); hiện từ đường đã được UBND tỉnh cấp Bằng di tích Lịch sử - Văn hóa. Hằng năm, cứ đến ngày 23, 24 tháng Giêng, dòng họ lại tổ chức lễ hội, thực hiện nghi lễ thờ cúng tổ tiên và tuyên dương khuyến học, khuyến tài.

 

Thời nào cũng vậy, dòng tộc họ Triệu luôn chú trọng tới việc học tập và có các cách thức vận động, động viên khích lệ tinh thần học tập của con em mình. Đến nay, dòng họ đã có nhiều người thành đạt, nhiều tiến sĩ, thạc sĩ, bác sĩ, kỹ sư, nhà giáo… Từ năm 2001, Ban khuyến học dòng họ được thành lập, đã có nhiều hình thức tuyên truyền, cổ vũ động viên nêu gương những con cháu đạt kết quả cao trong học tập. Dòng họ xác định mục tiêu: Tất cả học sinh trong độ tuổi đều được đến trường học tập; trong các gia đình không có học sinh bỏ học; động viên khuyến khích các cháu tích cực rèn luyện phẩm chất đạo đức, tích cực chịu khó vươn lên học khá, học giỏi, thành đạt; quan tâm động viên, giúp đỡ các học sinh gia đình có hoàn cảnh khó khăn tích cực học tập, đồng thời động viên các thành viên trong họ, trong chi hội tham gia vào các lớp học chuyên đề do trung tâm học tập cộng đồng của xã và các đoàn thể tổ chức. Do có sự gắn bó, đoàn kết giữa các hội viên trong chi hội, các thành viên trong dòng họ để xây dựng phong trào học tập, phong trào khuyến học, khuyến tài trong dòng họ Triệu ngày càng phát triển. Trong đó, 100% trẻ trong độ tuổi đều được đến trường, gần 100% học sinh tốt nghiệp THCS vào học THPT và khoảng 70% học sinh thi đỗ vào các trường đại học. Dòng họ coi trọng công tác tổ chức, duy trì nền nếp hội họp của Ban khuyến học để nắm bắt tình hình, giải quyết kịp thời những vướng mắc nhằm thúc đẩy động viên việc học tập của con cháu, nhất là những gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Vào ngày lễ hội truyền thống của dòng họ, Ban khuyến học đã tổ chức tuyên dương những học sinh có thành tích học tập tốt, đồng thời vận động con cháu là những người thành đạt, có điều kiện đang sinh sống, làm việc ở mọi miền đất nước quan tâm đến phong trào khuyến học, đóng góp ủng hộ quỹ để động viên con em học hành tiến bộ. Từ sự đóng góp của con em trong dòng họ, đến nay, quỹ khuyến học dòng họ đã có trên 44 triệu đồng. Không chỉ quan tâm tới việc học tập, rèn luyện của con em trong độ tuổi đến trường, dòng họ còn quan tâm đến việc học tập nâng cao kiến thức cho người lớn để phục vụ lao động, học tập và công tác. Đến nay, dòng họ có 70% số người tự giác học tập thường xuyên, học tập suốt đời dưới nhiều hình thức khác nhau, phù hợp nhu cầu, hoàn cảnh và điều kiện của mỗi người. Nhiều người hiện đang theo học các lớp nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị và tham gia các lớp học nghề: mây tre đan, móc len, thêu ren, điện dân dụng, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt… Trong năm 2014, dòng họ có 285 hộ với 1.150 nhân khẩu thì đã có hơn 60% số người trong độ tuổi lao động tham gia học tập cập nhật kiến thức, kỹ năng, chuyển giao khoa học kỹ thuật, công nghệ sản xuất tại Trung tâm học tập cộng đồng của xã. Hầu hết người cao tuổi đã tích cực học tập qua các phương tiện thông tin đại chúng, thư viện, bảo tàng, nhà văn hóa, câu lạc bộ…, động viên con cháu vươn lên trong học tập, giúp nhau làm kinh tế, xóa đói giảm nghèo, làm giàu chính đáng, góp phần đưa dòng họ có gần 90% gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”. Hiện tại, dòng họ có 82 cử nhân, 24 giáo viên, 3 bác sĩ, 2 thạc sĩ và 2 tiến sĩ; trong đó có nhiều người thành đạt, giữ các cương vị cao trong các cơ quan, đơn vị ở trong và ngoài tỉnh. Nhiều người đã đóng góp tích cực vào phong trào khuyến học, khuyến tài của dòng họ như gia đình cụ Triệu Hữu Thư và ông Triệu Xuân Hòa đã tài trợ xây dựng Trường THCS xã Nam Hoa với 12 phòng học, góp phần giúp con em trong dòng họ và trong xã được học tập trong ngôi trường khang trang, sạch đẹp.

 

Với những cố gắng trong phát triển phong trào khuyến học, khuyến tài, dòng họ Triệu, xã Nam Hoa đã được huyện Nam Trực tặng bức trướng khuyến học, khuyến tài và được báo cáo điển hình nhằm nhân rộng mô hình “Xây dựng mô hình học tập góp phần xây dựng xã hội học tập ở cơ sở” khu vực phía Bắc tháng 5-2015./.

 

Bài và ảnh: Hồng Minh