Những năm qua, tỉnh ta đã quan tâm, chú trọng xây dựng bộ máy, phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ (KH và CN) và đạt được kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực, góp phần phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa kinh tế địa phương, tích cực hội nhập quốc tế.
 |
| Ứng dụng công nghệ tưới tự động tại vùng đồng màu xã Nam Hoa (Nam Trực). |
Tỉnh đã đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ cơ chế quản lý, tổ chức, hoạt động KH và CN; trong đó, đẩy mạnh thực hiện cơ chế đặt hàng, tuyển chọn thực hiện nhiệm vụ KH và CN. Trong giai đoạn 2012-2021, UBND tỉnh đã tuyển chọn 7 nhiệm vụ khoa học, mời các tổ chức có đủ năng lực để thực hiện các nhiệm vụ quan trọng về lĩnh vực tài nguyên - môi trường, nhiệm vụ thuộc chương trình bảo tồn nguồn gen cấp tỉnh... Bên cạnh đó, tỉnh đang thực hiện khoán từng phần, từng bước tiến hành cơ chế khoán kinh phí đến sản phẩm KH và CN cuối cùng theo kết quả đầu ra; xây dựng cơ chế đặc thù trong quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước để thực hiện nhiệm vụ KH và CN theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho tổ chức, cá nhân chủ trì nhiệm vụ KH và CN theo Nghị định 115/2005/NĐ-CP của Chính phủ. Để thực hiện quy hoạch mạng lưới tổ chức KH và CN công lập, UBND tỉnh đã tổ chức rà soát, sắp xếp lại 13 tổ chức KH và CN công lập trong tỉnh, bảo đảm hoạt động có hiệu quả, phù hợp với các mục tiêu và định hướng nhiệm vụ phát triển KH và CN trong từng giai đoạn. Điển hình là thời gian qua, tỉnh đã xây dựng và hoàn thiện Trung tâm Ứng dụng, Dịch vụ KH và CN. Đây vừa là đơn vị thực hiện các nhiệm vụ dịch vụ KH và CN vừa là đầu mối tiếp nhận, chuyển giao các công nghệ mới, công nghệ tiên tiến vào sản xuất; thông tin, thống kê KH và CN; vận hành Sàn giao dịch công nghệ, thiết bị trực tuyến ndtex.vn... Hiện tại, Trung tâm đang thực hiện các dự án: “Ứng dụng tiến bộ KH và CN xây dựng mô hình sản xuất giống, nuôi trồng và chế biến nấm đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris tại tỉnh Nam Định” tạo ra sản phẩm thương mại nhằm tăng nguồn thu, nâng cao tính tự chủ, đồng thời chuyển giao công nghệ, tổ chức phát triển sản xuất nhân rộng các mô hình. Tiềm lực KH và CN của tỉnh đã được tăng cường đáng kể về đội ngũ cán bộ và đầu tư cơ sở vật chất. Thực hiện quy hoạch phát triển nhân lực KH và CN gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh đã quan tâm đầu tư, đào tạo phát triển lực lượng cán bộ KH và CN. Hàng năm có hơn 80 lượt cán bộ KHCN tham gia các lớp đào tạo chuyên sâu, nâng cao trình độ nghiệp vụ, lý luận chính trị. Đến nay, tổng số cán bộ ngành KH và CN của tỉnh có trên 60 người; trong đó có 3 tiến sĩ, 28 thạc sĩ và 27 cử nhân đại học. Ngoài ra, mỗi năm, ngành KH và CN cũng chủ trì tổ chức các lớp tập huấn về chuyên môn để nâng cao trình độ cán bộ chuyên trách hoạt động KH và CN tại các huyện, thành phố và các ngành.
Có thể nói, lực lượng cán bộ KH và CN từ tỉnh đến cơ sở là nòng cốt trong các phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất, trực tiếp triển khai và hướng dẫn cho đội ngũ công nhân kỹ thuật và đông đảo nông dân ứng dụng thành công các kỹ thuật tiến bộ vào sản xuất trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, góp phần định hướng phát triển và đẩy mạnh hoạt động KH và CN trên địa bàn tỉnh. Thực hiện nhiệm vụ phát triển thị trường KH và CN, UBND tỉnh giao Sở KH và CN xây dựng, triển khai thực hiện đề án “Xây dựng Sàn giao dịch công nghệ, thiết bị và hỗ trợ khởi nghiệp”. Đến đầu năm 2022, đã có 8/12 gian hàng với hơn 20 doanh nghiệp đăng ký trưng bày, giới thiệu sản phẩm công nghệ trực tiếp tại Sàn giao dịch công nghệ và thiết bị. Trên sàn giao dịch trực tuyến đã thu hút được hơn 300 doanh nghiệp với hơn 1.300 sản phẩm được đăng ký giới thiệu kinh doanh trên sàn.
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, có thể thấy việc đầu tư nâng cấp về cơ sở vật chất cho ngành KH và CN mới chủ yếu tập trung vào hạ tầng kỹ thuật, các máy móc thiết bị để giải quyết yêu cầu trước mắt theo các dự án chương trình cụ thể; còn với các ngành khác sự đầu tư còn khá hạn chế. Thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường đầu tư các phòng thí nghiệm, các cơ sở nghiên cứu của các ngành, các doanh nghiệp để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Các hoạt động đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế về KH và CN đã được triển khai tích cực như: Hội thảo quốc tế “Quản lý nước thải bền vững tại tỉnh Nam Định”; phối hợp với các tổ chức phi Chính phủ như: Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec, Tổ chức Latter Day Sain Charities, Quỹ Rosa Luxemburg (Đức), Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) thực hiện các chương trình, dự án về năng lượng, môi trường, hỗ trợ người nghèo và phát triển cộng đồng. Các chương trình hợp tác quốc tế mặc dù còn sơ khởi và phạm vi còn nhỏ hẹp song đã thu được nhiều kết quả khả quan, tích cực. Từ việc nâng cao nhận thức đầu tư vào KH và CN là một trong những giải pháp quan trọng giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh”, nhiều doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân trên địa bàn tỉnh đã đầu tư mạnh cho ứng dụng đổi mới công nghệ sản xuất, kinh doanh mang lại hiệu quả thiết thực, tăng cường giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động địa phương. Hiện toàn tỉnh có 3 doanh nghiệp KH và CN là: Công ty TNHH Cường Tân (Trực Ninh), Công ty TNHH Tân Thiên Phú (Xuân Trường) và Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nam Định. Các doanh nghiệp KH và CN đã và đang thể hiện được vai trò là cầu nối, đưa nhanh các tiến bộ KH và CN vào sản xuất và đời sống, tạo ra các sản phẩm hàng hóa có giá trị gia tăng cao. Nhiều doanh nghiệp như: Tổng Công ty Cổ phần Dệt may Nam Định, Công ty Cổ phần May Sông Hồng, Công ty Cổ phần Dệt may Sơn Nam, Công ty Cổ phần Dược phẩm Nam Hà, Công ty TNHH Nam Dược… đã tích cực đầu tư nâng cấp, hiện đại hoá công nghệ, thiết bị sản xuất nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường.
Xác định KH và CN có vai trò quyết định đến sự phát triển kinh tế - xã hội, thời gian tới, tỉnh tiếp tục xây dựng và phát triển tiềm lực KH và CN, xây dựng chính sách khuyến khích hình thành hệ thống các tổ chức KH và CN; tạo môi trường thu hút nguồn nhân lực ngoài địa phương. Tiếp tục tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực hiện có và tăng cường cơ sở hạ tầng kỹ thuật, phục vụ hoạt động KH và CN. Ngành KH và CN tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng các chính sách ưu đãi để thu hút các tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, đào tạo, giáo dục; tiếp tục triển khai các chương trình hỗ trợ xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tại các cơ quan hành chính Nhà nước trên địa bàn tỉnh./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
