Được thành lập từ năm 2004, đến nay Hội Cổ vật Thiên Trường đã có 173 hội viên sinh hoạt tại 8 chi hội, gồm: chi hội Nam Định tổng hợp, chi hội Nam Định A, chi hội Nam Định B, chi hội Hải Hậu, chi hội Xuân Trường, chi hội Thành phố Hồ Chí Minh, chi hội Bạch Đằng - Hải Phòng, chi hội Hà Nội. Bằng nhiều hoạt động thiết thực và hiệu quả, những năm qua Hội Cổ vật Thiên Trường đã từng bước đẩy mạnh phong trào lưu giữ, bảo tồn, trưng bày, giao lưu cổ vật.
 |
| Khách tham quan gian trưng bày hiện vật của Hội Cổ vật Thiên Trường tại Bảo tàng tỉnh năm 2016. |
Ông Trần Văn Hinh, Chủ tịch Hội Cổ vật Thiên Trường cho biết: Thực hiện Luật Di sản văn hoá, ngay sau khi thành lập, Hội đã đăng ký thành lập hội đồng giám định và mời lãnh đạo Cục Di sản văn hoá (Bộ VH, TT và DL) làm trưởng ban phối hợp với Bảo tàng tỉnh tổ chức kê khai, khảo tả, thẩm định cổ vật cho từng hội viên, báo cáo cấp có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký cổ vật. Đến nay, đã có trên 3.000 cổ vật, di vật, bảo vật quốc gia của hơn 100 cá nhân đã được đăng ký với Nhà nước, góp phần phát huy giá trị của cổ vật, bảo đảm quyền sở hữu hợp pháp của các cá nhân đang sở hữu nhiều cổ vật quý hiếm. Hội Cổ vật Thiên Trường đã phát động phong trào sưu tầm, lưu giữ cổ vật tới từng hội viên nhằm góp phần bảo tồn di sản văn hoá và cổ vật dân tộc, từng bước xây dựng và phát triển thị trường cổ vật lành mạnh. Kết quả mỗi năm các hội viên của Hội đã sưu tầm trên 5.000 cổ vật; riêng năm 2015, các hội viên trong Hội đã sưu tầm gần 6.000 cổ vật. Hưởng ứng phong trào hiến tặng cổ vật cho Nhà nước, đến nay các hội viên của Hội đã hiến tặng trên 700 cổ vật cho Bảo tàng Nam Định và Bảo tàng các tỉnh: Ninh Bình, Thanh Hoá, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, Bảo tàng Hậu cần… Trong đó có nhiều bộ sưu tập quý như: Đồ đồng, đồ đất cổ thời kỳ văn hoá Đông Sơn, một trống đồng cỡ lớn thuộc loại cổ vật quý hiếm và các loại gốm cổ Việt Nam thuộc các triều đại Lý, Trần, Lê, Mạc, Nguyễn cùng với các loại đồ cổ của nước ngoài. Nhiều hội viên đã hiến tặng số lượng lớn như: Bà Nguyễn Thị Tú Anh (103 cổ vật); các ông: Hoàng Văn Kim (68 cổ vật); Lê Quang Chức (63 cổ vật); Đoàn Anh Tuấn (50 cổ vật)… Ông Trần Văn Hinh, Chủ tịch Hội Cổ vật Thiên Trường là người đã có 25 năm sưu tầm cổ vật; đến nay số lượng cổ vật của ông đã lên tới gần 7.000 hiện vật chủ yếu thuộc các triều đại Lý, Trần, trong đó có bộ sưu tập đất nung thuộc dạng quý hiếm ở thời Lý gồm đầu rồng, đầu phượng, chim uyên ương, lá đề rồng, lá đề phượng, gạch rồng được phát hiện ở núi Bái. Ông cũng là thành viên đi đầu trong phong trào hiến tặng cổ vật. Hiện tại ông đã tặng 86 cổ vật cho Bảo tàng tỉnh, trong đó có chiếc Chum thời Trần thế kỷ XIII cao 62cm đắp nổi cá, trang trí hoa cúc tinh tế và nhiều cổ vật hoa văn lá đề, rồng phượng, gạch đất nung thời Lý... Năm 2015, ông Trần Cao Tường, hội viên Hội Cổ vật Thiên Trường đã tặng Bảo tàng tỉnh 32 cổ vật ở nhiều thể loại, chất liệu và niên đại khác nhau, bao gồm: 17 thanh kiếm chất liệu sắt thời Tây Sơn; 1 pho tượng Phật thiên thủ thiên nhãn, chất liệu gỗ sơn son thếp vàng thời Hậu Lê; 1 đỉnh hương chất liệu đồng thời Nguyễn; 1 vòng tràng hạt thủy tinh nhiều màu sắc của văn hóa Chăm Pa và 12 chiếc rìu Bôn thời đồ đá tiền sử. Anh Bùi Văn Quang là hội viên chuyên sưu tập chiếu chỉ, sắc phong của các triều Lê, Nguyễn. Đến nay, anh đã tặng khoảng 60 sắc phong cho các bảo tàng trên phạm vi cả nước, trong đó tiêu biểu như: Tờ địa bạ liên quan đến đất đai, có niên đại 1937 tặng cho Bảo tàng Nhân học; bản sắc phong chức cho một vị quan trấn giữ thành Điện Hải tặng cho Bảo tàng Đà Nẵng; bức sắc phong thời Hậu Lê niên hiệu Đức Long thứ 4 (1632) tặng cho Bảo tàng Nam Định… Ngoài ra năm 2013, anh đã tặng đền Bảo Lộc, xã Mỹ Phúc (Mỹ Lộc) một sắc phong cổ quý hiếm do Vua Thiệu Trị triều Nguyễn ban cho Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo vào năm 1845. Về nội dung, đây là sắc phong cho Hưng Đạo thượng đẳng thần thêm 2 mỹ tự là “Vĩ liệt”.
Sắc phong có hình chữ nhật, kích thước 121x50cm, được làm bằng chất liệu giấy dó mịn màu vàng đậm. Nhằm góp phần làm lành mạnh thị trường cổ vật trong tỉnh, vào ngày mùng 7 Tết hằng năm, Hội Cổ vật Thiên Trường đều tổ chức gặp mặt hội viên, giao lưu, trưng bày, đấu giá cổ vật và mời các giáo sư, các nhà khoa học chuyên về lĩnh vực khảo cổ tới dự, bồi dưỡng cho hội viên những kiến thức về nguồn gốc, xuất xứ, niên đại sản xuất và kinh nghiệm nhận biết chất lượng cổ vật. Dịp Xuân Bính Thân 2016, tại Bảo tàng tỉnh, Hội Cổ vật Thiên Trường phối hợp với CLB UNESCO nghiên cứu, sưu tầm cổ vật Việt Nam đã tổ chức buổi giao lưu, trưng bày và đấu giá những cổ vật có giá trị gồm đồ gốm, sành, sứ, gỗ, sắt... có niên đại từ đầu Công nguyên đến các triều đại phong kiến Lý, Trần, Lê. Buổi giao lưu có sự tham gia của gần 20 hội, CLB sưu tầm cổ vật đến từ nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước cùng hàng nghìn khách tới tham quan, đấu giá. Bên cạnh mục đích quyên góp từ thiện, hoạt động này là dịp hội tụ cổ vật tiêu biểu để mọi người mua, bán, trao đổi thông tin trong việc sưu tầm và bảo tồn cổ vật.
Để nâng cao chất lượng hoạt động, thời gian tới Hội Cổ vật Thiên Trường tiếp tục phát động phong trào sưu tầm, lưu giữ, bảo tồn cổ vật, vận động, thuyết phục hội viên thực hiện việc đăng ký cổ vật với Nhà nước theo Luật Di sản văn hoá, góp phần chống nạn “chảy máu” cổ vật./.
Bài và ảnh: Viết Dư
