Cuối thu, đầu đông, khi những đầm sen chỉ còn lác đác vài đóa hoa nở muộn và lá sen bắt đầu héo tàn, khô giòn xào xạc trong nắng hanh cũng là lúc vào mùa thu hoạch củ sen.
 |
| Ảnh: Internet |
Bao đời nay, cây sen đã gắn bó với người quê, mang đến cho cuộc đời vẻ đẹp mộc mạc, thuần khiết và hương thơm dịu dàng, quyến rũ. Từ lá, hoa, hạt đến củ, ngó sen đều có thể làm thức ăn hoặc thuốc chữa bệnh. Vào mùa thu hoạch củ là thời điểm nước trong các đầm, hồ cạn kiệt gần tới đáy nên chỉ cần thọc tay xuống lớp bùn đen đặc quánh dưới gốc là nhổ được những củ sen trắng ngà, mập mạp, thuôn đều, to bằng cổ tay trẻ con. Ngày còn bé, chúng tôi thường ngồi chầu chực trên bờ, chờ người lớn dúi cho một vài củ sen là chạy ngay ra bến sông, rửa sạch bùn rồi gọt vỏ, cắt chia nhau mỗi đứa mấy khoanh. Củ sen sống ăn giòn và ngọt mát, nhất là lúc trời hanh hao nên đứa nào cũng thích. Sướng nhất là lúc được bố mẹ cho nhảy xuống đầm mò củ sen, quần áo chân tay mặt mũi đều bê bết bùn, chúng tôi nhìn nhau cười ngặt nghẽo. Ngày ấy đời sống còn khó khăn, thiếu thốn nên chỉ cần củ sen xào với chút mỡ, củ sen nấu chè bột sắn hoặc củ sen muối dưa, ăn đã thấy ngon lắm. Hôm nào bắt được mớ cá dưới đầm, mẹ mang lên chợ bán lấy tiền, mua chiếc chân giò về nấu củ sen thì cả nhà vui như có cỗ. Trong lúc mẹ lọc chân giò, mấy chị em xúm vào gọt củ sen, cắt khúc rồi ngâm nước muối cho sạch bùn. Vừa làm, mẹ vừa nhắc các con chọn những củ sen mập tròn, ít lỗ vì đó là những củ nhiều tinh bột, nấu lên sẽ bở và mềm. Những củ thuôn dài, nhiều lỗ thường nhiều nước và giòn, chỉ dành để ăn sống hoặc muối dưa. Khi mùi chân giò béo ngậy lan tỏa, những khoanh củ sen trắng nõn chuyển sang màu trắng đục, mẹ thái vài cọng lá mùi tàu rắc vào. Món canh củ sen hầm chân giò chẳng biết có phải vì quá xa xỉ với thời điểm đó hay do vị bùi béo, thơm lựng, ngon ngọt đậm đà rất đặc trưng mà mỗi lần nhắc đến, chúng tôi cứ xuýt xoa vì thèm.
Bao năm xa quê, mỗi lúc đông về, nghe gió lạnh đầu mùa thổi lá khô xao xác trên hè phố, lại nhớ những năm tháng tuổi thơ bì bõm trên đầm nhổ củ sen, cảm giác mùi bùn đất quen thuộc của quê hương vẫn như còn vương vấn đâu đây./.
Lam Hồng
