Biết dùng hay không mà thôi

08:06, 22/06/2012

Hàn Tín bỏ Sở sang Hán. Đằng Công Hạ Hầu Anh vâng lệnh Lưu Bang chưởng quản Chiêu hiền quán, để đón tiếp những bậc hiền sĩ đến đầu, nói với Hàn Tín rằng:

- Tôi nghe danh hiền sĩ đã lâu, nhưng chưa biết mặt, nay hiền sĩ chẳng nài đường xa ngàn dặm, lặn lội đến đây là may cho cả nước. Tôi muốn nghe chước hay, xin chớ tiếc lời châu ngọc.

Hàn Tín nói:

- Xưa nước Tống có người biết làm thuốc qui thủ. Thuốc này làm cho con người không sợ lạnh. Nhà người này đời đời ở dựa mé sông, làm nghề giặt vải, tuy tuyết đông lạnh lẽo mà tay không nứt nẻ, nhờ đó làm ăn rất phát đạt, nhưng chẳng chịu truyền thuốc ấy cho ai cả. Bấy giờ có hai người khách đi ngang qua thấy thế, xin chịu một lượng bạc để mua bài thuốc ấy. Người nước Tống mới truyền lại bài thuốc.

Hai người được bài thuốc ấy rồi, khi đến nước Ngô, nhằm lúc tiết đông rét lạnh, nước Việt hưng binh qua đánh nước Ngô. Binh Ngô vì lạnh ra trận không được, hai người khách liền dâng bài thuốc “qui thủ” cho Ngô Vương, để thoa tay chân quân sĩ. Nhờ đó binh Ngô chẳng còn sợ lạnh nên ráng sức đánh có một trận thắng được binh Việt. Ngô Vương cả mừng, trọng thưởng hai người khách. Cũng là một thứ thuốc, người nước Tống chỉ dùng thoa tay đặng giặt rửa dưới sông cho khỏi lạnh; còn hai khách lại dùng đánh giặc, như thế có phải là biết dùng cùng không biết dùng hay chăng? Cũng như đạo làm tướng chẳng những chỉ thuộc binh thư, mà còn phải biết phép dụng binh nữa mới được.

Đằng Công lại hỏi:

- Hiền sĩ đại tài như vậy, thế mà lúc ở Sở lại không được trọng dụng là tại làm sao ?

Hàn Tín đáp:

- Xưa Bá Lý Hề ở với nước Ngu, nước Ngu không biết dùng nên phải mất nước. Sau qua ở nước Tần, nước Tần biết dùng mới làm được nghiệp bá. Xưa nay, người hiền không bao giờ vô dụng, duy tại nơi vua biết dùng hay không mà thôi. Lúc tôi ở Sở đã từng dâng kế bày mưu mà Sở chẳng dùng; tôi liệu Hạng Vương chẳng biết dùng nên phải bỏ Sở.

Tây Hán chí

Lời bàn: Lãnh đạo hẹp hòi, mù quáng, không biết dùng người, không biết tận dụng khả năng của mỗi người sẽ làm hại cho cơ nghiệp, cho đất nước. Khinh người, để cho kẻ hiền tài phải mai một, đó là một đại tội của người lãnh đạo./.

Theo Xử thế của cổ nhân



BÁO NAM ĐỊNH ĐIỆN TỬ

Tổng biên tập: Phạm Văn Trường

Phó Tổng biên tập: Trần Vân Anh, Nguyễn Thị Thu Thủy

Tòa soạn: Số 68 Trần Phú, TP Nam Định, tỉnh Nam Định

Điện thoại: 0228.3849386; Email: toasoanbnd@gmail.com