Hưởng ứng phong trào “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học” do Bộ GD và ĐT phát động, những năm qua, ngành GD và ĐT tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nhiều chương trình, kế hoạch hoạt động cụ thể, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong đội ngũ nhà giáo về ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, thường xuyên tự học nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và sáng tạo.
 |
| Sản phẩm sáng tạo KHKT của học sinh Trường THPT Xuân Trường C (Xuân Trường) được trưng bày tại Ngày hội STEM và cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2020-2021. |
Thực hiện đổi mới, sáng tạo trong dạy và học, Sở GD và ĐT phối hợp với Công đoàn Giáo dục tỉnh phát động các phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt”, “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học”; cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; các phong trào công tác nữ công như: “Giỏi việc trường, đảm việc nhà”, “Phụ nữ tích cực lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”. Các nhà trường đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo, nhất là việc tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, thực hiện các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học và cách dạy học tích hợp liên môn… nhằm tạo sự chuyển biến đổi mới căn bản phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học. Tăng cường các hoạt động trải nghiệm, sáng tạo dưới nhiều hình thức, như: Trải nghiệm thực tế với hoạt động sản xuất; tham quan các địa điểm văn hóa, du lịch; trải nghiệm gắn với nội dung các bài học, kiến thức gắn với thực tế. Thực hiện hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, dạy học, kiểm tra, đánh giá, nghiên cứu khoa học. Ở cấp học mầm non, mặc dù chế độ cho giáo viên còn gặp nhiều khó khăn, nhưng cán bộ, giáo viên đã tận tình chăm sóc, nuôi dạy, giúp trẻ phát triển cả thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, rèn luyện các thói quen, kỹ năng tốt. Nhiều giáo viên đã tận dụng vật liệu sẵn có ở địa phương sáng tạo làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ; tổ chức các hoạt động tập thể, xây dựng trường học xanh - sạnh - đẹp - an toàn. Ở cấp tiểu học, các trường xây dựng kế hoạch dạy các môn học, hoạt động giáo dục đáp ứng yêu cầu dạy học phát triển năng lực, phẩm chất học sinh; tổ chức nhiều hoạt động giáo dục có tính sáng tạo, kích thích tinh thần ham học hỏi, tìm tòi của học sinh nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu phòng dịch như triển lãm tranh, sáng tạo các sản phẩm tái chế qua CLB STEM; thi giới thiệu sách...; tiếp tục thí điểm dạy Tin học theo chương trình IC3-Spark; đặc biệt, triển khai thực hiện chương trình GDPT 2018 đối với lớp 1 đúng lộ trình, đúng kế hoạch. Ở khối giáo dục trung học, các nhà trường được giao quyền chủ động trong việc xây dựng kế hoạch dạy học đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng, phù hợp điều kiện từng đơn vị, bảo đảm tính pháp lý, liên thông. Ban giám hiệu các nhà trường đã sáng tạo, linh hoạt, hiệu quả, vận dụng kinh nghiệm sẵn có để tập trung chỉ đạo đổi mới chương trình dạy học nhằm khơi dậy say mê, tìm tòi và ý chí khát khao vươn lên trong học tập của giáo viên và học sinh; đồng thời chú trọng hướng dẫn học sinh phương pháp học, nghiên cứu, tạo môi trường tốt để học sinh được tự mình trải nghiệm, khám phá và sáng tạo, vận dụng linh hoạt lý thuyết vào thực hành; phát huy phẩm chất bản thân theo yêu cầu của đổi mới giáo dục. Đồng thời, các nhà trường khuyến khích, tạo động lực cho cán bộ, giáo viên dạy học sinh phương pháp tự học, nâng cao hiệu quả tự học của học sinh; tập dượt nghiên cứu khoa học (NCKH) để thúc đẩy phong trào tự học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục... Khuyến khích giáo viên nâng cao ý thức trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ, bồi dưỡng chuyên môn thông qua các tiết chuyên đề, hội giảng; trong giảng dạy có sự đổi mới phương pháp, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp dạy học khác nhau như: Phương pháp vấn đáp, đặt và giải quyết vấn đề, phương pháp hoạt động nhóm… khiến các giờ học trở nên sôi nổi, học sinh hào hứng với bài học. Đối với bậc THPT, với tinh thần “kỷ cương, chuyên nghiệp, tận tuỵ và sáng tạo” giáo viên kết hợp giảng dạy với định hướng phát triển nghề nghiệp cho học sinh.
Cùng với đổi mới phương pháp dạy học, việc đổi mới, nâng cao chất lượng các kỳ thi, cuộc thi, hội thi được Sở GD và ĐT quan tâm. Sở chỉ đạo, hướng dẫn các nhà trường tổ chức các sân chơi sáng tạo cho học sinh thông qua các Hội thi như: thi sáng tạo KHKT; thi vận dụng kiến thức liên môn giải quyết vấn đề thực tiễn, dạy học theo chủ đề, sáng tạo trên nền tảng CNTT, sáng tạo kỹ thuật khoa học, Tin học Văn phòng...; khuyến khích cán bộ quản lý (CBQL), giáo viên, nhân viên tham gia viết sáng kiến, các giải pháp, các đề tài khoa học làm căn cứ của những đổi mới, sáng tạo. Từ năm học 2015-2016 đến nay, toàn ngành đã có trên 3.240 sáng kiến của CBQL, giáo viên dự thi cấp tỉnh, trong đó có trên 2.270 sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) được trao giải; hơn 200 SKKN được Hội đồng khoa học cấp tỉnh công nhận; 23 SKKN được Tổng LĐLĐ cấp Bằng Lao động sáng tạo; trên 400 dự án KHKT (thuộc các lĩnh vực Toán - Tin học và điều khiển, Kỹ thuật cơ khí - Vật lý, Khoa học xã hội và hành vi; Hóa - Sinh - Y học - Môi trường), gần 200 dự án STEM của học sinh, trong đó, nhiều sản phẩm, giải pháp, sáng tạo kỹ thuật được đánh giá và đạt thành tích cao trong cuộc thi sáng tạo KHKT, STEM cấp tỉnh, cấp quốc gia. Đa số giáo viên toàn tỉnh đã biết ứng dụng CNTT trong soạn giảng, giảng dạy và nghiên cứu, trao đổi chuyên môn trên môi trường mạng và khai thác có hiệu quả kho bài giảng E-Learning trên mạng, dạy học và quản lý qua trang mạng “Trường học kết nối”.
Việc nỗ lực đổi mới, sáng tạo trong dạy và học đã giúp học sinh tự tin, vững vàng tiếp cận với phương pháp học tập mới, làm chủ được kiến thức, khoa học, góp phần nâng cao chất lượng các kỳ thi, cuộc thi, hội thi với nhiều học sinh đoạt giải quốc gia, quốc tế trên các lĩnh vực. Từ năm học 2015-2016 đến nay, đội tuyển học sinh giỏi tỉnh tham dự kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia liên tục đạt thứ hạng cao về số lượng và chất lượng giải với tỷ lệ đoạt giải là 84,36%; thi khu vực châu Á Thái Bình Dương đạt 1 Huy chương Bạc, 2 Huy chương Đồng; thi Olympic quốc tế đạt 2 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc và 5 Huy chương Đồng. Kết quả thi THPT quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp THPT nhiều năm luôn giữ ổn định và trong tốp dẫn đầu toàn quốc; điểm bình quân thi THPT quốc gia của tỉnh ta năm 2016, 2017, 2019, 2020 xếp thứ Nhất, năm 2018, 2021 xếp thứ Nhì toàn quốc. Hai năm 2020, 2021 mặc dù dịch bệnh COVID-19 khiến việc dạy và học bị xáo trộn, ngắt quãng song thành tích dạy và học của thầy và trò các cấp học trong tỉnh vẫn giữ vững vị thế.
Kết quả của việc đổi mới, sáng tạo trong dạy và học nhiều năm qua đã và đang là động lực để toàn ngành GD và ĐT, đặc biệt là đội ngũ CBQL, giáo viên, học sinh chủ động, sáng tạo, tích cực đổi mới trong quản lý, giảng dạy và học tập. Đây là nền tảng quan trọng để thực hiện hiệu quả công tác đổi mới căn bản, toàn diện, chất lượng về giáo dục./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
