Thời gian qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, sự phối hợp điều hành của ngành Tòa án nhân dân tỉnh, các hội thẩm nhân dân trong tỉnh đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần quan trọng đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
 |
| Hội thẩm nhân dân và Thẩm phán Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hưng nghiên cứu hồ sơ vụ án trước khi đưa ra xét xử. |
Toàn tỉnh hiện có 238 hội thẩm nhân dân, trong đó có 30 hội thẩm Tòa án nhân dân tỉnh và 208 hội thẩm Tòa án nhân dân cấp huyện. Các hội thẩm nhân dân đều là người trong các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh như: HĐND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Ban Dân vận, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Liên đoàn Lao động tỉnh, ngành Giáo dục và Đào tạo, Hội Cựu giáo chức… hoạt động kiêm nhiệm. Để nâng cao chất lượng hoạt động của hội thẩm nhân dân, Thường trực HĐND tỉnh và Thường trực HĐND các huyện, thành phố luôn chú trọng giám sát, kiểm tra, đôn đốc Tòa án nhân dân tổ chức tập huấn nghiệp vụ xét xử, trang bị các văn bản pháp luật cần thiết phục vụ cho công tác xét xử, cũng như đảm bảo các điều kiện để hội thẩm nghiên cứu hồ sơ, thanh toán chế độ theo luật định. Thường trực HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết quy định mức hỗ trợ đối với hội thẩm Tòa án nhân dân từ nguồn ngân sách của tỉnh. Ngoài ra, các cơ quan, tổ chức, đoàn thể có cán bộ, công chức là hội thẩm tạo điều kiện về thời gian, công việc để các hội thẩm tham gia xét xử khi được phân công và các hoạt động tập huấn nghiệp vụ. Bên cạnh đó, Tòa án nhân dân hai cấp trong tỉnh luôn tạo điều kiện để toàn thể Hội thẩm đều được phân công xét xử. Trong đó, hàng năm Tòa án nhân dân tỉnh duy trì 2 đợt tập huấn nghiệp vụ cho các vị Hội thẩm nhân dân trong toàn ngành. Nội dung tập huấn tập trung phổ biến, triển khai các quy định mới về lĩnh vực hình sự, dân sự, hành chính; trao đổi những kinh nghiệm và giải đáp những vấn đề còn vướng mắc trong công tác xét xử các loại án để Hội thẩm nhân dân áp dụng có hiệu quả vào thực tiễn công tác xét xử. Ngoài ra, Tòa án nhân dân tỉnh còn thường xuyên trang bị các bộ luật cơ bản và các văn bản pháp luật mới, bố trí nơi nghiên cứu hồ sơ, trang phục cho hội thẩm nhân dân khi tham gia xét xử… Do đó, khi được phân công làm nhiệm vụ xét xử, các hội thẩm thực hiện đúng chức năng, thẩm quyền theo quy định của pháp luật, có quan điểm rõ ràng, độc lập, góp phần cùng Hội đồng xét xử đưa ra phán quyết đúng pháp luật. Đặc biệt, trong quá trình xét xử các vụ án điểm, án hình sự có tính chất điển hình về tội danh, hành vi phạm tội, các vụ án rất nghiêm trọng, được dư luận quan tâm, các loại tội phạm đang có xu hướng gia tăng, gây bức xúc trong nhân dân như: buôn bán người, xâm hại trẻ em, mua bán trái phép chất ma túy, giết người..., các Hội thẩm nhân dân đã phân tích, giải thích chính sách pháp luật cho bị cáo và người tham dự phiên tòa, nhất là với đối tượng thanh, thiếu niên hiểu rõ, nhận biết được hành vi vi phạm pháp luật để điều chỉnh hành vi, tránh vi phạm pháp luật. Từ đầu năm 2019 đến nay, đã có 6.082 lượt hội thẩm trong tỉnh tham gia xét xử sơ thẩm 3.041 vụ việc các loại, góp phần nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại án. Tuy nhiên, công tác hội thẩm của Tòa án nhân dân hai cấp trong tỉnh vẫn còn một số hạn chế, đó là: Một số hội thẩm khi được phân công đã từ chối tham gia xét xử với lý do bận công tác. Kiến thức pháp luật, kỹ năng xét xử của hội thẩm không đồng đều vẫn còn một số vụ án sơ thẩm có hội thẩm tham gia bị huỷ, bị sửa. Một số ít vị hội thẩm chưa tham gia đầy đủ các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ, thời gian đầu tư nghiên cứu các văn bản pháp luật chưa nhiều, có trường hợp nghiên cứu chưa sâu, hạn chế tính chủ động khi xét xử, đôi khi trông chờ vào thẩm phán chủ tọa phiên tòa.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác hội thẩm nhân dân, thời gian tới, Tòa án nhân dân hai cấp cần tăng cường công tác tập huấn, nâng cao kỹ năng xét xử cho hội thẩm nhân dân, tiến hành trao đổi kinh nghiệm giữa các cấp hội thẩm và các hội thẩm cũ, mới. Đồng thời tổ chức các chuyến công tác học tập kinh nghiệm các Tòa án nhân dân các tỉnh và các đơn vị bạn; tăng cường phối hợp xây dựng kế hoạch xét xử; cung cấp tài liệu liên quan đến hoạt động xét xử đối với các vụ án điểm, vụ án cần trao đổi nghiệp vụ để thống nhất áp dụng. Chú trọng chuẩn bị tốt các vụ án lưu động để tăng cường tác dụng răn đe, phòng ngừa và giáo dục pháp luật trong nhân dân./.
Bài và ảnh: Trần Văn Trọng
