Từ lâu, dòng họ Triệu, làng Trí An, xã Nam Hoa (Nam Trực) đã nổi tiếng là dòng họ hiếu học. Hàng năm, nhân ngày lễ hội truyền thống (24 tháng Giêng), Ban khuyến học dòng họ đều tổ chức tuyên dương khen thưởng, động viên, nêu gương những người học tốt, đạt kết quả cao trong học tập để con em trong họ noi theo. Ban khuyến học dòng họ quán triệt từng gia đình, từng thành viên trong họ quan tâm giáo dục con cháu tu dưỡng, tích cực học tập, học giỏi; đồng thời vận động con em trong họ thành đạt ở mọi miền đất nước đóng góp ủng hộ quỹ khuyến học. Nhờ vậy, quỹ khuyến học dòng họ hiện lên tới 80 triệu đồng. Với nỗ lực đó, hiện dòng họ Triệu, làng Trí An có hàng trăm cử nhân, trên 40 giáo viên, 20 bác sĩ, hàng chục thạc sĩ, tiến sĩ công tác trên mọi miền đất nước. Trong họ, con cháu trong độ tuổi đi học đều được đến trường, trẻ em đều có ý thức rèn luyện đức - trí - thể - mỹ… Họ Triệu thời nào cũng có người học giỏi; nhiều gia đình có con học giỏi, thành đạt; tiêu biểu như: Gia đình ông Triệu Hữu Thiểm, từ ông bà đến các con, cháu đều có trình độ đại học; gia đình ông Triệu Minh Đức có 4 người con thì cả 4 người đều có trình độ đại học và trên đại học; gia đình ông Triệu Văn Lập, 4 người con đều có trình độ đại học; gia đình ông Triệu Quang Vinh, 4 bố con đều có trình độ đại học... Dòng họ Triệu không chỉ quan tâm tới việc học tập của con cháu mà còn coi trọng việc học của người lớn với nhiều hình thức như: Học ngoại ngữ, tin học, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị; tham gia các lớp học nghề như mây tre đan, móc len, thêu ren, điện dân dụng, kỹ thuật chăn nuôi và trồng trọt… để phục vụ công việc và cuộc sống.
 |
| Học sinh Trường Tiểu học Nam Hồng trong một giờ học tiếng Việt. |
Dòng họ Vũ tộc Tổ miếu, xóm 11, thôn Giao Cù trung, xã Đồng Sơn có truyền thống hiếu học lâu đời. Dòng họ hiện có 7 tiến sĩ, 15 thạc sĩ, 121 người có trình độ đại học, 12 người đang học đại học, 12 giáo viên đang trực tiếp giảng dạy; nhiều gia đình có 3 đến 5 con đỗ đại học trở lên; tiêu biểu như gia đình các ông: Vũ Xuân Kỳ, Vũ Văn Ngư, Vũ Văn Thi. Hiện dòng họ đã có 215 gia đình (gần 90% số hộ gia đình trong họ) đăng ký “Gia đình học tập”; trong đó có 198 gia đình đạt “Gia đình học tập”. Hiện tại số dư quỹ khuyến học của dòng họ là 165 triệu đồng. Tổng hợp đến năm 2019 đã có 1.515 lượt học sinh được nhà trường tặng giấy khen hàng năm và được dòng họ khen thưởng... Dòng họ Đỗ Đình, xã Điền Xá nổi tiếng bởi có nhiều tấm lòng vàng ủng hộ phong trào khuyến học dòng họ. Đến nay, quỹ khuyến học dòng họ lên tới trên 100 triệu đồng. Với sự tích cực hoạt động của Ban khuyến học, nhiều năm liền dòng họ duy trì 100% trẻ trong độ tuổi đi học, 100% học sinh học hết chương trình phổ thông trung học; trong đó học sinh thi đỗ đại học chiếm tỷ lệ cao. Mỗi năm dòng họ có hàng chục em đoạt giải học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh, cấp quốc gia; nhiều người trong họ có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ… Dòng họ Vũ Đại tộc, xóm Hậu, thôn Gia Hoà, xã Nam Cường có 150 gia đình (95% gia đình trong họ) đăng ký phấn đấu trở thành gia đình học tập; trong đó 138 gia đình được công nhận “Gia đình học tập”. Số quỹ khuyến học dòng họ đã lên tới 1,1 tỷ đồng, bình quân gần 1,7 triệu đồng/người. Số hội viên khuyến học của dòng họ đạt tỷ lệ 73,3% so với tổng số hộ. Dòng họ có 3 tiến sĩ, 15 thạc sĩ, 5 người đăng ký nghiên cứu sinh, 12 người đăng ký học cao học, 16 em vừa tốt nghiệp đại học, 36 em đang học đại học, 1 trung tướng, 1 thầy thuốc được công nhận đoạt giải thưởng Lê Hữu Trác, 35 gia đình có từ 2 con đang học đại học và đã ra trường…
Từ nhiều năm nay, huyện Nam Trực luôn được là địa phương trong tốp đầu về công tác khuyến học, khuyến tài và là đơn vị đi đầu trong xây dựng dòng họ học tập tiêu biểu của tỉnh. Ngay từ năm 1994, sau khi thí điểm xây dựng khuyến học dòng họ ở xã Nam Hồng, UBND huyện đã tổng kết, rút kinh nghiệm, phát động sâu rộng phong trào khuyến học, khuyến tài trong các dòng họ trên địa bàn huyện. Trong phong trào, xuất hiện nhiều dòng họ tiêu biểu trong công tác khuyến học, khuyến tài; tiêu biểu như các dòng họ: Đặng, Vũ, Ngô, xã Nam Hồng; Vũ Đình, thôn Giáp Nhất, Thị trấn Nam Giang; Vũ Tộc tổ Miếu, xóm 11, xã Đồng Sơn; Phạm, xã Nam Hùng; Lê Văn, thôn Đồng Côi, Thị Trấn Nam Giang; Phạm, xã Nam Thanh… Để đưa công tác khuyến học, khuyến tài dòng họ đi vào chiều sâu, Hội Khuyến học các xã, thị trấn và các dòng họ trong huyện thường xuyên có nhiều hình thức, mô hình phong phú, sáng tạo, thiết thực động viên, khuyến khích con em học tập đạt kết quả cao. Đến nay, toàn huyện có 20 Hội Khuyến học xã, khoảng 800 chi hội, ban khuyến học dòng họ với hàng nghìn hội viên. Tổng số quỹ khuyến học trong toàn huyện trên 18 tỷ đồng, bình quân 98 nghìn đồng/1 người dân. Với nguồn quỹ đó hàng năm các cấp Hội Khuyến học trong huyện đã tổ chức trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, khen thưởng cho học sinh giỏi và các thầy, cô giáo dạy giỏi, góp phần khơi dậy tinh thần hiếu học ở mỗi gia đình, dòng họ, thôn làng.
Phong trào xây dựng dòng họ học tập ở Nam Trực đã góp phần động viên tinh thần hiếu học của con em, tạo ra gắn kết giữa gia đình, nhà trường và xã hội cùng chăm lo phát triển sự nghiệp giáo dục của huyện./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
