Nghiên cứu khoa học luôn là một trong những hoạt động quan trọng của sinh viên các trường đại học, cao đẳng. Trong xu thế hội nhập thế giới, tổ chức tốt hoạt động nghiên cứu khoa học cho sinh viên là một yêu cầu bức thiết nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, tính tự chủ, sáng tạo của mỗi sinh viên; giúp các em tự tin khi ra trường, đi làm. Với quan điểm đó, các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh đã tích cực khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học, nâng cao chất lượng giảng dạy và chất lượng nguồn nhân lực cung ứng cho thị trường lao động.
 |
| Sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định trong giờ thực hành. |
Trên địa bàn tỉnh ta có 7 trường đại học, cao đẳng với các chuyên ngành đào tạo sư phạm, y dược, kinh tế, kỹ thuật. Hiện tại các trường đại học, cao đẳng đều có Phòng Quản lý Khoa học hoặc Phòng Nghiên cứu khoa học, có nhiệm vụ quản lý hoạt động khoa học công nghệ (KHCN) của nhà trường; có Hội đồng KHCN để định hướng phát triển nghiên cứu KHCN, lập kế hoạch và triển khai thực hiện các hoạt động liên quan đến KHCN. Trên cơ sở định hướng nghiên cứu khoa học do Hội đồng KHCN xây dựng, gợi ý, nhà trường phổ biến đến các khoa, phòng chuyên môn để các thầy, cô giáo và sinh viên lựa chọn, đăng ký thực hiện theo hướng nghiên cứu chuyên sâu hoặc tìm hiểu những kiến thức mở rộng. Trong quá trình thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học, ngoài việc hướng dẫn phương pháp, hỗ trợ xây dựng mô hình, liên hệ ứng dụng đề tài, nhiều trường còn hỗ trợ kinh phí, khen thưởng các đề tài đạt chất lượng tốt. Các trường chỉ đạo Đoàn Thanh niên, các phòng, ban chức năng phối hợp phát huy vai trò của giảng viên trẻ trong việc hướng dẫn sinh viên tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học; tổ chức các cuộc thi, sân chơi trí tuệ nhằm thu hút sinh viên tham gia chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm, kiến thức; thành lập và duy trì hiệu quả các câu lạc bộ học thuật dành cho sinh viên. Với sự hỗ trợ tích cực, những năm qua sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn đã thực hiện được nhiều đề tài nghiên cứu khoa học độc lập; đồng thời tham gia vào các nhiệm vụ nghiên cứu cấp tỉnh, cấp trường. Đã có trên 100 đề tài khoa học cấp cơ sở; trên 90 bài báo đăng trên các tạp chí khoa học, 8 hội thảo chuyên ngành. Nhiều nghiên cứu khoa học có giá trị thực tiễn cao, nhất là ở các trường: Đại học Điều dưỡng Nam Định; Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định; Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công nghiệp Nam Định. Tại Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định, hằng năm nhà trường triển khai khoảng 20 đề tài KHCN; thường xuyên tổ chức lớp đào tạo kỹ năng nghiên cứu khoa học, hội thảo các chuyên đề về khoa học cho sinh viên nói chung và chủ nhiệm các đề tài nói riêng. Ngoài ra, nhà trường còn cử cán bộ có kinh nghiệm để hướng dẫn và hỗ trợ sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học. Trong năm 2017, Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định đã tổ chức cuộc thi “Ý tưởng sáng tạo sinh viên lần thứ nhất”, thu hút 43 ý tưởng sáng tạo có giá trị thực tiễn cao; trong đó có 10 ý tưởng sáng tạo xuất sắc. Tại Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật Công nghiệp Nam Định, năm 2017 đã thực hiện 88 đề tài nghiên cứu khoa học ở cả 3 cấp; trong đó có 62 đề tài do sinh viên thực hiện. Các đề tài nghiên cứu của sinh viên tập trung vào các lĩnh vực nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học; nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ xử lý kháng khuẩn; thiết kế và chế tạo mô-đun hệ thống… Đây là những nội dung nghiên cứu thiết thực phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh. Công tác nghiên cứu khoa học trong sinh viên được Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Nam Định thực hiện bài bản từ nhiều năm nay. Trung bình mỗi năm nhà trường nghiệm thu khoảng 30 đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên ở cả 9 chuyên ngành đào tạo. Trong đó các đề tài nghiên cứu có thế mạnh thuộc về các lĩnh vực: cơ khí tự động hóa; thiết kế phần mềm ứng dụng… Nhiều đề tài nghiên cứu của sinh viên có hàm lượng khoa học và giá trị thực tế cao như “Nghiên cứu chế tạo phần cứng của hệ thống nâng chuyển thủy lực dành cho người khuyết tật” của nhóm sinh viên: Nguyễn Văn Phu, Phạm Thanh Nam, Nguyễn Minh Thứ, lớp chế tạo máy 6, Khoa Cơ khí. Đề tài đã được báo cáo tại Hội nghị sinh viên nghiên cứu khoa học các trường đại học sư phạm toàn quốc lần thứ VII. Trong đề tài này, nhóm sinh viên đã nghiên cứu, chế tạo hệ thống nâng thủy lực giúp người khuyết tật vận động ngồi trên xe lăn có thể tự di chuyển lên xuống sảnh của các tòa nhà chưa thiết kế đường dành riêng cho người khuyết tật mà phải đi lại theo bậc thang. Đây là giải pháp hữu ích giúp họ có thể hòa nhập cộng đồng như người bình thường, chủ động trong cuộc sống bản thân.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác nghiên cứu khoa học trong sinh viên cũng còn nhiều hạn chế như: số lượng sinh viên tham gia còn ít; vai trò của nhà trường trong việc tạo lập môi trường, hỗ trợ sinh viên học tốt và tham gia nghiên cứu khoa học chưa phát huy tích cực. Để nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học trong sinh viên, thời gian tới các trường đại học, cao đẳng cần đẩy mạnh tuyên truyền thông tin về công tác nghiên cứu khoa học, giúp sinh viên nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động nghiên cứu khoa học trong quá trình học tập. Đổi mới nâng cao chất lượng và duy trì hoạt động hiệu quả các câu lạc bộ nghiên cứu khoa học dành cho sinh viên. Tăng cường tổ chức hội thảo, tọa đàm, trao đổi nhằm phổ biến cho sinh viên những phương pháp học tập hiện đại, xây dựng mục tiêu học tập, nghiên cứu đúng đắn; kết hợp với việc tổ chức giao lưu giữa sinh viên với những người đã thành công trong học tập, nghiên cứu khoa học, từ đó thắp sáng ước mơ, hoài bão trong sinh viên. Chú trọng đầu tư nâng cao chất lượng hệ thống thư viện, mạng internet, phòng thí nghiệm trong trường để đảm bảo cung cấp đủ tài liệu, phương tiện công cụ, cơ sở vật chất giúp sinh viên tiến hành hoạt động nghiên cứu khoa học hiệu quả, chất lượng./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
